چکیده «رویکردهای انتقادی به تحلیل گفتمان» یکی از روش­های کیفی در حوزه مباحث اجتماعی و فرهنگی است. بر مبنای این گرایش زبان انعکاس­دهندۀ شفاف و آینه­واری از واقعیت نیست، بلکه ابزاری است تنیده در روابط قدرت که موجب برساخت اجتماعی واقعیت می­شود. خود این رویکرد از دو گرایش عمده تشکیل شده است که عبارتند از: الف) تحلیل گفتمان فوکویی؛ ب) تحلیل گفتمان انتقادی. برای شناخت بهتر این رویکرد، می­بایست به ت...

چکیده نوتاریخ‏گرایی گرایشی  است در مطالعات ادبی و فرهنگی که توجه‌ ویژه ای به موقعیت تاریخی متن به عنوان جزء جدایی ناپذیر متن دارد. از این دیدگاه متن به صحنه ی نبرد میان اندیشه های متخاصم نویسنده، جامعه، رسوم، نهادها و اعمال اجتماعی بدل می شود که همگی در نهایت مورد توافق نویسنده و خواننده و تحت تأثیر شناختمان آن ها قرار می گیرد. تاریخ‏گرایی  نو به متن ادبی به عنوان بستری برای تعامل گفتمان های گو...

در این مقاله به تحلیل گفتمان بازنمایی ایدز در فیلم «پابرهنه در بهشت» ساخته بهرام توکلی در سال 1384 پرداخته ایم. با استفاده از روش و نظریه «گفتمان» لاکلا و موفه دو گفتمان رقیب با دال های مرکزی «بیمار به عنوان گناهکار» در رویکرد پزشکی زیستی و «بیمار به عنوان انسان» در رویکرد پزشکی زیستی- روانی- اجتماعی شناسایی شدند. همچنین با مفهوم «اختراع ایدز» ِ سیندی پاتون نفوذ قدرت بر حقوق مدنی این بیماران را ...

امروزه دموکراسی به گفتمان غالب برای تحلیل وضعیت کشورهای جهان و تحولات آنها تبدیل شده است. در طول یکصد سال اخیر (2008-1907م) افغانها در قالب چهار دوره تاریخی «نهضت مشروطه خواهی» (1907-1928)، «دوره دموکراسی » (1953-1946)، «دهه قانون اساسی»(1973-1963) و «دولت های موقت، انتقالی وجمهوری اسلامی» (2008- 2001) تلاشهایی در جهت دموکراتیک سازی مناسبات سیاسی و اجتماعی جامعه شان داشته اند. اما هیچگاه در افغ...

نمودهای متفاوت دین لزوماً منجر به رویکردهای متفاوت به شناخت دین می شوند: رویکرد درون دینی برای مطالعه نمود معرفتی و رویکرد برون دینی برای مطالعه نمود خارجی. کانون توجه، هدف شناسایی و در نتیجه روش این دو رویکرد تفاوت مهمی با هم دارند. از این منظر، این دو رویکرد در یک سطح نیستند تا تعارض کنند، بلکه- با رعایت حدود و شرایط- بیشتر مکمل هم در شناخت همه جانبه دین محسوب می شوند. یکی از دین شناسی هایی که...

چکیده یکی از آخرین دستاوردهای نظریه پردازی علمی معاصر که در علوم سیاسی نیز دارای کاربرد ویژه است، روش تحلیل گفتمان است . با وجود اینکه تعاریف مختلفی از گفتمان ارائه شده است، در یک تعریف کلی می توان گفت، گفتمان به کلیت ساختار دهی شده که از عمل مفصل بندی حاصل می شود، یا به فضای فکری حاکم بر یک گروه یا سیستم سیاسی اطلاق می شود . این پژوهش در صدد است که بر محوریت نظریه تحلیل گفتمان به بررسی تطبیق...

این مقاله تحقیقی، با هدف بررسی گفتمان  سنت گرای موسیقی در ایران معاصر(1385- 1285) به بررسی خصوصیات و عناصر اصلی شکل گیری و تکوین گفتمان یاد شده پرداخته است. تاضمن تبار شناسی تاریخی و معرفی ویژگی های گفتمانی این دوره، تفسیر و بازشناسی معنا کاوانه ای از این گفتمان ارائه نماید. این مقاله از منظر مطالعات فرهنگی، به کمک روش تبار شناسی و تحلیل تاریخی گفتمان نشان می دهد که چگونه بستر های سیاسی، اجتماع...

گفتمان ها که در بستر جریان ها و بافت های موقعیتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ارتباطی شکل می گیرند، در هر زمانی می تواند تأثیر بسیاری در رویکرد مفسران در تفسیر قرآن کریم داشته باشد. در این میان دوران امام جواد(ع) که دوران شیوع مناظرات علمی و کلامی بین ادیان گوناگون و طرح شبهات و سؤال های کلامی مذاهب و فرق گوناگون بوده، تأثیر قابل توجهی بر رویکرد های‏ تفسیری امام جواد(ع) در تفسیر قرآن داشته است. ای...

در مقالۀ حاضر برخی از وجوه غیریّت‎سازی و ابعاد منازعۀ گفتمانی در فرایند پذیرش ولایتعهدی امام رضا (علیه‎السلام) بررسی و بازنمایی شده است. ازآنجاکه قبول ولایتعهدی از سوی امام (علیه‎السلام) در فضای خاصّ سیاسی صورت گرفت، تلاش‌های گستردۀ آن حضرت برای فاصله‎گرفتن از نظام فکری، معنایی و سیاسی ـ اجتماعی دشمن (گفتمان رقیب) و نفی آن به شیوه‌های زبانی و عملی، حایز اهمیت است. آنچه مسلّم است اینکه گفتمان سیاسی...