متکلمان برای استنباط آموزه‌های کلامی از دو روش عقلی و نقلی استفاده می‌کنند. در روش نقلی، استفاده از نقل متواتر و قطعی چندان مورد اختلاف نیست، لکن بیشتر میراث نقلی از طریق اخبار آحاد به دست ما رسیده که بهره‌گیری از این اخبار در مسائل اعتقادی مورد نقد و نظر می‌باشد. این مقاله با رویکرد تحلیلی به بررسی این مسئله می‌پردازد که جایگاه خبر واحد در استنباط آموزه‌های کلامی نزد فاضل مقداد چگونه است؟ ایشا...

جامع نگاری احادیث فقهی با نگارش کتب اربعه آغاز شد. از قرن یازدهم کتاب وسایل الشیعه مرحوم حر عاملی? توانست به عنوان مهمترین مرجع روایی فقها جایگزین کتب اربعه شود. در دوره معاصر نیز آیت الله بروجردی? با اشاره به کاستی های وسایل، طرح نگارش جامع احادیث شیعه را درانداخت. در این تحقیق تلاش شده است تا ابعاد مهم نگارش جوامع حدیثی فقهی در این دو کتاب مورد بررسی قرار گیرد. به همین جهت ابتدا این ابعاد ب...

شهرت رویکرد متفاوت دو مدرسه قم و بغداد در تعامل با حدیث و معارف نقلی و معیارهای ایشان در اعتبار سنجی روایات، ترسیم فضایی کاملاً متفاوت و متقابل را از این دو مدرسه درپی داشته است. این در حالی است که نگاه حوزه بغداد به قم برخاسته از وامداری و دفاع از راویان و پاسداشت مشایخ و محتوای میراث ایشان است. گرچه مدرسه بغداد نقدهایی به برخی شیوه های میراث پژوهی و آرای رجالی قم دارد، اما توصیفات بلند فهرست ن...

پژوهش در اسباب اختلاف فقها، در فقه اهل­ سنت سابقه ای دیرینه دارد؛ دانشمندان اهل­ سنت از قرون اولیه اسلامی در صدد پاسخ به چرایی اختلاف صحابه و فقیهان، و ارائه دلیل و توجیه برای آن برآمده اند، اما این مسئله اساساً برای شیعیان که با حضور امامان معصوم(ع) و روشمند شدن اجتهاد توسط ایشان، کمتر دچار اختلاف شده بودند، مطرح نبوده است. در میان دلایلی که به عنوان اسباب اختلاف برشمرده اند، به اختلافات ناشی ا...

استنباط آموزه های اعتقادی، با منابع مختلف همچون عقل و نقل امکان پذیر است. برخی از مسائل علم کلام از حوزه های اختصاصی استنباط عقلی است و برخی دیگر از قلمرو اختصاصی نقل محسوب می شود و بعضی دیگر از جمله مسائل مشترک میان منبع عقل و نقل است. تعیین جایگاه ادله نقلی در کشف و استنباط آموزه های اعتقادی، یکی از دغدغه های مهم در عرصه پژوهش علم کلام است. طبیعتا بحث حاضر، بحث روش شناسی تلقی می شود. به همین...

متکلمان برای استنباط آموزه‌های کلامی از دو روش عقلی و نقلی استفاده می‌کنند. در روش نقلی، استفاده از نقل متواتر و قطعی چندان مورد اختلاف نیست، لکن بیشتر میراث نقلی از طریق اخبار آحاد به دست ما رسیده که بهره‌گیری از این اخبار در مسائل اعتقادی مورد نقد و نظر می‌باشد. این مقاله با رویکرد تحلیلی به بررسی این مسئله می‌پردازد که جایگاه خبر واحد در استنباط آموزه‌های کلامی نزد فاضل مقداد چگونه است؟ ایشا...

پیامبر خدا(ص) و امامان معصوم(ع) گذشته از رسالت، بیان شریعت که از پرتو جعل الهی بر عهده آنان آمده، جهات دیگری نیز دارند. گفتار، کردار و تقریر معصومان(ع) سنّت را به عنوان یکی از منابع استنباط رقم زده است؛ اما مشکلی که در این میان برای مستنبط احکام رخ می‌دهد آن است که آیا از هر روایتی می‌توان استنباط فقهی صورت داد یا نه؟ در اینجاست که سخن از شئون و جهات مبیّنان شریعت...