روستاها به عنوان نخستین هسته ها و مراکز سکونتی انسان ها پس از دوره غارنشینی تاکنون در اشکال مختلف به حیات خود ادامه داده اند. در چند دهه اخیر تحت تأثیر برخی عوامل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور شاهد مهاجرت روزافزون روستاییان به شهرها و در پی آن گسترش شهرنشینی و زوال جوامع روستایی در کشور بوده است. از این رو توجه به زیستگاه روستایی در ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است و برای حفظ ساختار زیستی و ...

رشد ‌جمعیتی و ‌تداوم پراکنده‌رویی در شهرها، ‌سبب گردیده تا تعیین محدوده یا سیاست محدودیت شهری به عنوان راهکاری جهت مهار رشد شهرها و‌ مدیریت آن، مدنظر قرار گیرد. این سیاستها، محتوای یکسانی نداشته و ‌می‌تواند اثرات مختلف را بر‌ شهر و‌ محیط پیرامونش برجای گذارد. در این مطالعه با‌ استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و‌ با هدف شناخت اثرات این سیاست ها و ‌قوانین مربوط بر فرم فضایی- کالبدی کلانشهرهای ایران،...

چکیده گسترش فیزیکی نابسامان و بی رویه شهرها یکی از مشکلات شهر و شهرنشینی کشورهای در حال توسعه،در دوران معاصر می باشد و اگر این روند سریع و بی برنامه همچنان ادامه یابد به ترکیبی نامتناسب از فضاهای شهری خواهد انجامید که یکی از پیامدهای آن حاشیه نشینی شهری است. هدف از نگارش پژوهش حاضر،بررسی علل و پیامدهای ناهنجاری های کالبدی- اجتماعی پیرامون شهرها(شهر خمین)است که در آن تلاش شده است تا با توجه به...

در چند دهه اخیر شهر ها با سرعت زیادی گسترش یافته و به شهرهای بزرگ تبدیل شده اند، در این میان رشد سریع شهر نشینی در همه ی شهرها به صورت متعادل صورت نگرفته است بلکه عمدتاً شامل شهرهای بزرگ و پایتخت بوده است. (نظریان،1372 :ص66) امروزه تحولات اقتصادی، اجتماعی و زیرساختهای جغرافیایی، تحولات جمعیتی شهر و منطقه آ ن در تغییرات کالبدی شهرها نقش بسیار مهمی ایفا می کند. روند گسترش شهر نشینی ، تغییرات کالب...

وجه مشخصه شهرنشینیجهان سومی، ناموزونی و نابرابری است. اشاعه قابل توجهی از ثروت و از سوی دیگر اقلیت هایی که در فقر زندگی می کنند، از ناکامی های خط مشی شهری قلمداد می شوند. حاشیه نشینی از پیامدهای توسعه ناهمسو و بدریخت در نظام شهرنشینی است. کاربریهای شهری در قشربندی اجتماعی و اقتصادی تاثیرگذار است و وقتی حاشیه نشینان خود را ناتوان از بهبود موقعیت اقتصادی- اجتماعی خویش احساس کردند، نوعی محرومیت در...

پدیده حاشیه نشینی به مفهوم امروزین نخست در کشورهای صنعتی همراه با رشد شتابان شهرنشینی و افزایش میزان مهاجرت روستاییان به شهرها به وجود آمد و در کشورهای در حال توسعه نیز به دنبال برنامه‌های استعماری کشورهای صنعتی و نفوذ و اشاعه فرهنگ و تکنولوژی آنان در این کشورها شروع به رشد و توسعه نموده است. تاریخچه حاشیه نشینی در ایران به دهه 1340 شمسی بر می‌گردد. طی 50 سال گذشته اغلب کلان شهرها و حتی شهرهای ...

جمهوری داغستان بهعنوانسنتی ترین و دیندارترین مسلمان نشین فدراسیون روسیه شناخته شده است. در همین حال، این جمهوری محل شکاف های متقاطع و انباشته شده  اجتماعی- سیاسی بوده و تراکم این شکاف ها جامعه را در وضعیت برخورد همیشگی و همه جانبه نگه می دارد. این شکاف ها پیرامون محورهای قومیت، کیش و آیین (دین و مذهب)، دشت نشینی/ کوه نشینی، روستا/ شهرنشینی، تاریخ اجتماعی- سیاسی به ویژه رویارویی با ارتش روسیه، ت...

مهاجرت از روستا به شهر، از گذشته تاکنون همواره وجود داشته است و این موضوع، پویایی جامعه را نشان می دهد. اما اکنون، مهاجرت بی رویه و تخلیه روستاها از نیروی کارا، یکی از نارسایی های اجتماعی- اقتصادی جامعه روستایی کشور محسوب می شود. ادبیات توسعه در کشورهای در حال توسعه نشان می دهد که مهاجرت های روستا- شهری، آثار منفی بسیاری بر ناحیه مبدأ و مقصد گذاشته است. از این رو، در طول دهه های گذشته، به منظور...

از بین نیازهای اولیه بشر (غذا، لباس و سرپناه) تأمین سرپناه، مشکل­ ترین آن هاست. تأمین نیازهای سکونتی بسیار گران است. حتی برای ثروتمندان ایجاد مسکن، بزرگترین سرمایه ­گذاری خانوار محسوب می­ شود. اخیراً حتی خوش بین­ ترین برنامه­ ریزان نیز قبول کرده­ اند که ارزان ترین خانه با ساده ­ترین طرح نیز از قدرت مالی حداقل یک سوم خانوارهای شهری در کشورهای در حال توسعه خارج است. یکی از طرح­ هایی که برای پاسخگو...

در این مقاله هدف ما بررسی الگوهای شهرنشینی در ایران با توجه به عوامل موثر بر شهرنشینی و سهم هر کدام از این عوامل در افزایش رشد شهری می باشد. رشد طبیعی، تبدیل روستا به شهر، مهاجرت از روستا به شهر و ادغام روستا در شهر عواملی هستند که هر کدام در دهه های مختلف به عنوان یکی از عوامل اثر گذار در رشد شهری بوده اند. بدین منظور با استفاده از اطلاعات سرشماری ها در سال های مختلف در یافتیم که در طی این سال...