سیاوش یکی از محبوب ترین و مظلوم ترین قهرمانان شاهنامه است که در این داستان نقش یک قربانی بی گناه و مقدس را بازی می کند.داستان سیاوش در زمره داستان های پهلوانی و عارفانه شاهنامه است که در آن، پهلوانی و عرفان به سختی با یکدیگر درآمیخته اند. سیاوش در مسیرِ داستان، سیر و سلوکی عارفانه دارد، یعنی همان رسیدن از مرحله طلب تا فنا که در حقیقت عبارت است از نجاتِ نفس انسانی و امیال بشری. بنابراین، چهره او س...

شبرنگ‌نامه یکی از منظومه‌های پهلوانی است که تا چندی پیش شهرتی نداشت و کمتر مورد توجّه پژوهشگران بود. موضوع این منظومه، داستان نبرد شبرنگ پسر دیو سپید با ایرانیان در کین‌خواهی از خون پدر است که علی‌رغم کوشش‌هایی که در این راه از خود نشان می‌دهد ناکام می‌ماند و در نهایت به توران گریزان می‌شود و دیگر از سرنوشت او سخنی به میان نمی‌آید. اگرچه روایت این منظومه برگرفته از کتاب نامۀ خسروان آزاد‌سرو است ...

هدف کلی از این تحقیق تشخیص و بررسی موضوع بررسی جنبه های نمادین مردم شناختی ورزش های زورخانه های و باستانی است که اهدافی چون بررسی و تبیین جنبه های تاریخی و مردم شناختی متفاوت نمادین زورخانه های شهر تهران با مطالعه زورخانه های بانک ملی، شهید فهمیده، جماران و شیر را در بر دارد. کباده و سنگ؛ نمادی از پهلوانی و نشانی از ابزار رزم با اهریمن در میان ایرانیان از گذشته ریشه در پهلوانی و جوانمردی داشت...

ما در اساطیر ایران با دو آفرینش مواجهیم: یکی آفرینش اهورامزدا که از گوهر نور است و دوم آفرینش اهریمن که از گوهر تاریکی است. ایزد وای (ایزد فضا، مکان، و باد) ایزدی دو چهره است که هر دو گوهر روشنی و تاریکی را در خود دارد و از هر دو آفرینش خرد مقدس و خرد خبیث برتر است. در این مقاله، ایزد باد به اجمال بررسی می شود؛ سپس، برپایة مندرجات شاهنامه نشان داده می شود که پهلوانان از گوهر ایزد وای و حاصل آمی...

افسانه قصّه ای است حاوی سرگذشت یا رویدادی خیالی از زندگی انسان ها، حیوانات، پرندگان یا موجودات وهمی چون دیو، پری، غول و اژدها که با رمز و رازها و گاه مقاصدی اخلاقی و آموزشی توأم است و نگارش آن بیشتر به قصد سرگرمی و تفریح خوانندگان انجام می گیرد. وجه ممیز افسانه ها، تخیل قوی و اغراق آمیز بودن آنهاست. افسانه ها انواعی دارند: تمثیلی، پریان، عاشقانه و پهلوانی. در این مقاله، ضمن تعریف و آشنایی با انو...

هدف از این پژوهش، مرور اجمالی بر نقش و اهمیت جوانمردی، پهلوانی و ورزش ایران در عصر صفوی است و محقق در پی یافتن نقش فتیان، عیاران، پهلوانان ، قهرمانان و به عبارتی ورزشکاران در چگونگی شکل گیری حکومت صفویان و تثبیت و به اوج شکوه و اقتدار رسیدن ایران و افول و انقراض آن سلسله است. و این که چرا هر گاه حکومت صفویه قوی تر شد نقش ورزش و ورزشکار در آن بسیار پررنگ تر می شد و هر گاه که صفویان ضعیف می گردید...

پهلوانان اساطیری انسان‌واره‌هایی هستند که با ماجراهای خویش و شیوه زیستن خود، از هنجارهای مرسوم در جامعه فراتر می‌روند و به تجلی‌گاه ارزش‌های آن جامعه تبدیل می‌شوند. یکی از موضوعات برجسته و متفاوت در اشعار کهن، اسطوره است که در شعر معاصر فارسی به نحو دیگری نمود پیدا کرده‌ است. این تحقیق با روش توصیفی، ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﻮاﻫﺪ درون ﻣﺘﻨﻲ و روش ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای به بررسی تطبیقی اساطیر پهلوانی، در اشعار نیما <...

همای­نامه از منظومه­های پهلوانی نه چندان شناخته شدة متعلّق به قرن ششم یا هفتم ادب فارسی، از نویسنده­ای ناشناس است. پشتوانة نظری این پژوهش، روش «ولادیمیر پراپ»، «آرتور آسا برگر» و «پل ریکور» از ساخت‌گرایان معروف در ریخت‌شناسی داستان­ها و قصّه­های عامیانه، اساطیری و پهلوانی است. نتایج تحلیل نشان می­دهد که این داستان دربردارندة وضعیّت آغازین، روی‌دادهای ناشی از کم‌بود و شرارت و پایانی خوش برای قهرمان...

در روایات حماسی ایران زمین با پهلوان بانوانی مواجه می شویم که در عین زیبایی و دل رُبایی سخت سرکش و دلاورند. این زنان جنگ آور احتمالاً نمودی زمینی شده و انسانی از ایزدبانوان جنگ جوی اساطیری هستند. ازآن جا که هدف این پژوهش بررسی پهلوان بانوان در اساطیر و حماسه های هند و ایرانی بوده، ویژگی های ایزد بانوان ایرانی و هندی نیز به عنوان منشاء احتمالیِ پیدایش ایشان مورد بررسی قرار گرفته است و چون در حماسه...