چکیده تحقق و شکل گیری یک نظریه مستلزم انطباق با مصداق و مصداق های بیرونی است. ازآن جاکه نائینی در اندیشه ورزی و تولید اندیشه موفق و قوی ظاهر شده و ابتکار او در تولید اندیشة جدید به نوعی منحصربه فرد است، تعیین چهارچوب و روش کاری وی، درقالب یک نظریه، موضوع این مقاله است. در این مقاله به روشی که نائینی از آن بهره گرفته است می پردازیم که می تواند مبنای نظریه ای روش شناختی باشد و آن تسهیل کنندة تول...

تنظیم قرارداد، گاه به صورتی است که شناخت قصد مشترک طرفین به سختی امکان پذیر است و همین امر اختلافاتی را میان متعاقدین پدید می آورد. تعارض در قرارداد از اشکالاتی است که باعث این پیچیدگی (اجمال) گردیده و تفسیر و تبیین قرارداد را اجتناب ناپذیر می نماید. تعارض در قرارداد بیشتر زمانی رخ می دهد که بین بند ها و عبارات قرارداد، تنافی و ناسازگاری باشد به گونه ای که قرارداد قابل اجرا نباشد. تعارض در حالت...

هر فقیه دارای روش اصولی است که در راستای آن و با استدلالات برآمده از دو عنصر منبع و دلیل به استخراج احکام می¬پردازد؛ با توجه به اینکه تمام فقها یکسان به استنباط شریعت نپرداخته¬اند و از آنجا که صدور حکم در اثر گزینش روشی است که فقیه به کار می¬گیرد، تبیین و مقایسه روش فقها می¬تواند در دستیابی به آراء و نظریات آن¬ها مفید باشد. از این رو در این تحقیق با هدف دستیابی به نظرات اصولی محمد حسن نجفی معرو...

تبیین مفهوم حجّت و بررسی مبانیِ آن مهم ترین مسأله در علم اصول فقه است که ریشه در متون روایی و عقاید کلامی خاص خود دارد. مشهور ترین نظریات اصولی پیرامون مسأله حجیّت عمدتاً بر پایه حجیّت ذاتی قطع و حجیّت تنزیلی- جعلی امارات و با اصل قرار دادن عدم حجیّت، ارائه شده است. در این نوشتار تلاش شده ضمن بیان ریشه های کلامی و روایی باب حجیّت، و تبیین کاستی های مبانی نظریات مشهور، اصول قابل قبول تری در این زمینه ار...

یکی از روش‌های فقهای شیعه در مواجهه با روایات متعارض، حمل یکی از روایات بر تقیه بوده است، ولی ضوابط این حمل در طول دوره‎های مختلف تغییرات مهمی کرده است. از مهم‌ترین این دوره‎ها، دوره‎ شیخ طوسی در قرن پنجم است که در دوره وی این حمل اولین‎بار رواج گسترده‎ یافت و او روایات متعددی را حمل بر تقیه کرد، اما مبانی شیخ در اتخاذ این روش، در دوره‎های بعدی فقه شیعه تغییر می‌یافت و هر دسته از اصحاب، طبق مبا...

در منابع دینی در موضوع قرائت قرآن روایات زیادی وجود دارد. با توجه به مجموع روایاتی که در شریعت مقدس به چشم می‌خورد، پی می‌بریم که مراد شارع از تلاوت صحیح و با رعایت آداب چه تلاوتی است؛ از یک طرف، امر به تغنی در برخی روایات به دلیل اشتباه ریشه غنا با اِستغنا مورد استدلال برخی قرار گرفته است و از طرفی دیگر، عدم تعریف واضح از کلماتی مانند ترجیع و طرب، باعث ایجاد اختلافات زیادی میان علما شده است. در...

چکیده بسیاری از قوانین اصولی، قواعد فقهی و احکام شرعی به ظاهر آیات و روایات مستند هستند و یکی از شایسته‏ترین مراجع تشخیص ظواهر، عرف است. بررسی متون فقهی نشان می دهد که علمای اهل سنت از پدیده ی عرف با واژه های عرف و عادت نام برده اند و تا دو قرن اخیر کاربرد این واژگان در متون فقهی و اصولی شیعه نیز معمول بوده است. در دو قرن اخیر، ادبیات فقه شیعه به ایجاد واژگان جدیدی برای این پدیده روی آورده است....

تشریح اندیشه سیاسی علی(ع) و دیدگاه های وی درباره قدرت همواره مورد توجه مورخان و محققان بوده است. اما در این میان نظریه ای که امام علی(ع) را از سایر حاکمان اسلامی متمایز می نماید, حاکم آرمانی و اصولی بودن و نگاه اعتباری داشتن به قدرت است. نوشتار حاضر که مقدمه ای در این زمینه است, سعی در بررسی این دیدگاه بر اساس برخی شواهد تاریخی دارد.

خاندان برغانی در زمره ی مهمترین خاندان های تأثیرگذار در حوادث دوره قاجار به بعد می باشند. مهمترین چهره ی روحانی این خاندان ملامحمد تقی برغانی ملقب به شهید ثالث بود، در حاشیه زندگی ایشان و خاندان وی تحولاتی فراوانی به وقوع پیوست که از جمله آنها می توان به منازعات اخباری و اصولی، انشعابات در درون مذهب شیعه و نظایر آنها نام برد. رساله ی حاضر با تأکید بر نقش محوری ملامحمدتقی برغانی ، مهمترین حوادث ...

اختلاف مجتهدان در آراء اصولی و فتاوی فقهی واقعیتی مسلم است که آثار و پیامدهایی در دینداران و دینداری و پاسداری از دین داشته است این واقعیت از زمانهای گذشته مورد توجه دانشمدان بوده و امروزه نیز با حساسیت بیشتری مورد بررسی قرار می گیرد برخی آن را علت پویایی و به روز بودن دین دانسته و عده ای نیز آن را یکی از دلایل نسبیت فهم دین می نامند این واقعیت از جهات مختلف قابل تحقیق و بررسی است در این مقاله ...