یکی از مهم‌ترین حوزه‌های ادبی ماوراءالنهر که در رشد روند ادبیات تاجیک تأثیر گذاشته، دایرۀ ادبی حصار است. در این مقاله سعی شده است بعضی از جنبه‌ها و ویژگی‌های ادبی مذکور بررسی شود. حصار با مؤسسات فرهنگی و اهل ادب خود شهرت داشته است. در میان حاکمان حصار اشخاص علم و ادب‌دوست نیز بوده‌اند که در رشد فرهنگ این کشور سهم بسزا داشته‌اند. ازجمله این حاکمان می‌توان به هشام‌سلطان، قل قوش‌بیگی و... اشاره کر...

رشد و هدایت ذوق­های ادبی تحت تأثیر عوامل بسیاری از جمله تابوهاست که مهم­ترین عامل در این امر محسوب می‌شود. پلیدی ها و تقدّس های رشد یافته، بدون زمینه  منطقی و دلیل موجّه و با منشاء و ریشه  نامشخص، باورها و اندیشه هایی را در جامعه می‌پرورد که نه تنها عملکرد عوام، بلکه اندیشه شاعران را در خود تنیده و بدان خط سیر ویژه می‌بخشد. بررسی روش شناختی در بعضی از متون نظم، منجر به مطالعه­ای مقایسه­ای بین شاع...

یکی از میان رشته‌هایی که امروزه دستاوردهای زبان‌شناسیِ‌شناختی را به کار می‌گیرد مطالعات ادبی با رویکردِ شناختی است که اصطلاحاً به آن شعرشناسیِ‌شناختی گفته می‌شود. شعرشناسیِ‌شناختی به رابطۀ ذهن انسان با متون ادبی می‌پردازد. در این رویکرد، نظام ادبیات جدا از نظام زبان نیست و درک زبانِ ادبیات بر پایۀ دانش ما از دنیای اطراف صورت می‌گیرد. رویکرد شناختی به ادبیات چگونگی درک رویدادها را به وسیلة آنچه در این...

تعامل بین روان‌کاوی و ادبیات، موضوعی بوده است که در طول یک سده اخیر، موردتوجه پژوهش‌گران این دو شاخه از مطالعات علوم انسانی بوده است. در این پژوهش، تلاش خواهد شد تا به بررسی اجمالی سیر تحولی پرداخته شود که نقد روان‌کاوانه از ابتدا تاکنون با آن مواجه بوده است. این تحقیق نشان می‌دهد که در دوره اول مطالعات روان‌کاوانه پیرامون آثار ادبی، نویسنده، نقش اصلی را ایفا می‌کرد و روان‌کاوی ادبیات، بیشتر حو...

سرقت ادبی به مفهوم "دزدی دارایی های فکری" از ابتدای فعالیت های تحقیقاتی و هنری انسان وجود داشته است. اما دسترسی آسان به وب، پایگاه های عظیم اطلاعاتی و به طور کلی وسایل ارتباطی در سال های اخیر باعث شده است تا موضوع سرقت ادبی تبدیل به یک مسئله جدی برای ناشران، محققین و موسسات تحقیقاتی شود. از سوی دیگر رشد سریع علمی کشور در سال های اخیر احتمال بروز سرقت ادبی عمدی و غیر عمدی را افزایش داده است. هدف...

پویانمایی (انیمیشن) یکی از مهم‌ترین گونه‌ها یا ژانرهای تاریخ سینمای جهان است که همواره بسیاری از هنرمندان و مخاطبان به آن توجه داشته‌اند و آثار درخشان بسیاری در بستر آن خلق شده است. در طول شکل‌گیری و رشد این گونة تصویری، اقتباس از آثار ادبی یکی از زمینه‌هایی است که انیمیشن‌سازان به آن توجه داشته‌اند. در اقتباس برای انیمیشن به متونی با ویژگی‌های منطبق با نیازهای این گونة نمایشی لازم است تا بهتری...

مصاحبه با دبیران مجله چشم‌پزشکی بینا      به بهانه ده ساله شدن مجله بینا، مصاحبه‌ای با سردبیر، اعضای شورای دبیران و دبیر فنی و ادبی مجله بینا ترتیب داده شد تا خوانندگان محترم، ضمن آشنایی هرچه بیش‌تر با مجله، با فراز و فرودهای این کار پرزحمت آشنا شوند. نخست از زبان مدیرمسوول و سردبیر آن که همواره بر رشد این نهال علمی نظر و نظارت داشته‌اند؛ چگونگی رشد مجله را جویا می‌شویم.

سمرقند کنونی ادامۀ سنت ادبیاتی است که آغازگر آن استاد رودکی بود و در زمان های بعدی رشد و رونق یافت. این شکوفایی در عصر کنونی نیز در سمرقند همچنان برقرار است. در ابتدای سدۀ بیستم، سمرقند از واقعه های انقلابی سرشار بود که باعث بیداری ملی و به وجود آمدن ادبیات معارف پروری و درنهایت ادبیات نوی تاجیک شد. بنیان گذار ادبیات نوین تاجیک، صدرالدین عینی (۱۸۷۸-۱۹۵۴م) است که در ابتدای سال های عصر بیستم از ب...

التفات یکی از فنون و آرایه­های ادبی است که در بیشتر کتابهای بلاغی عربی و فارسی به معنای تغییر زاویة سخن آمده و انواع محدودی از تغییرات اسلوبی و معنایی برای آن بر­شمرده شده است. اگرچه توجه به التفات و نشانه­ها­یی مبنی بر وجود آن در تمامی ادوار بلاغت عربی و فارسی به چشم می­خورد، بی­تردید، رشد و تکامل این صنعت ادبی، مدیون و مرهون پژوهشهای بلاغی ادیبان مسلمان در اثبات وجوه اعجاز قرآن است. این مقال...