شاهنامه رشیدا، یکی­از نسخ خطی مصور دوره­صفویه متعلق به­سده یازدهم هـ. ق، و کتابت آن منسوب به­عبد­الرشید دیلمی است، به­همین دلیل هم به­شاهنامه­رشیدا معروف ­است. معتمدالدوله، رئیس کتابخانه فتح­علی­شاه قاجار در صفحه­آستر بدرقه کتاب این انتساب را مرسوم کرد. درحالی­که تطبیق شیوه رسم­الخط شاهنامه­رشیدا با آثار خوشنویسی عبد­الرشید دیلمی مانند چهل­کلمه و تحفه العراقین، تفاوت رسم­الخط این آثار را از یکد...

در حفاظت و مرمت آثار قدیمی همواره این مسئله مطرح می شود که ترکیبات اصلی سازندۀ این آثار کدام اند. طیف نگاری از شیوه ّهای مرسوم برای شناخت رنگیزه ها و اجزای سازندۀ آثار هنری است که در این تحقیق برای بررسی شیوۀ کاربرد زعفران در آراستن نسخه های خطی استفاده شده است. هدف از انجام تحقیق حاضر مطالعۀ شیوه های گوناگون استفاده از رنگ زعفران در هنر کتاب آرایی و تشخیص دورۀ زمانی آن است. روش تحقیق در این مطا...

خط و خوشنویسی بویژه نقاشیخط گویای فرهنگ غنی در تمام سرزمین ایران است. نقاشیخط برخلاف آنکه در بین تحولات خوشنویسی هنر، به عنوان واقعیتی در گوشه ای از جامعه خطاطان و هنردوستان تجلی کرده است. نقاشیخط اصطلاحی است برای توصیف نوعی نگارش توأم با رنگ آمیزی که غالباً در آن از شگردهای خوشنویسی سنتی استفاده می شود. صداقت جباری از هنرمندان برجسته این عرصه هنری می باشد.

0

سرآغاز فرمانروایی صفویان- عصر سلطنت اسماعیل و طهماسب- دور? بالندگی هنر خوشنویسی در ایران است. این هنر در این عصر، سه دوره تقریباً برابر را گذراند. نخست دور? گذار و انتقال از سنت های پیشین به ویژه عصر تیموری به صفویان تبریز است؛ دور? دوم که مقارن با نخستین سال‌های سلطنت طهماسب و اقبال او به هنر کتاب‌آرایی است، دور? قاعده مند شدن برخی از خطوط به ویژه نستعلیق و کاربرد آن برای نخستین بار در کتابت قر...

در میان لوازم کتابت و خوش نویسی، مرکب نزد کاتبان و خوش نویسان ارزش بسیاری داشته تا جایی که یک چهارم حُسن خط را مربوط به مرکب خوب می دانستند. آنچه در رسالات و متون مختلف در این باره دیده می شود، این است که افزون بر مرکب دستور ساخت سیاهیِ دیگری باعنوان حِبر بیان شده است. ازاین رو سؤالی که در مقاله پیش رو مطرح شد این بود که چه تفاوتی میان مرکب و حبر وجود دارد. برای همین، با مراجعه به منابع تخصصی تلاش...

طی سده های سوم تا نهم هجری، دانشمندان مسلمان اهتمام به نگارش رسالات موسیقی متعدد کردند. علم ایقاع تقریباً در تمامی رسالات، بخشی را به خود اختصاص‌داده‌است. تقریباً در تمامی رسالات فوق‌‌االذکر، تـعریف اصطلاح " ایقاع " ارایــه‌شده‌است برعکس اصطــلاح "وزن" که تعریف آن منحصراً در یک رساله ( معیارالاشعار) ارایه‌شده‌است. دقت در تعاریف ارایه‌شده ازاصطلاح ایقاع ، نشان‌می‌دهد که این تعاریف در بعضی موارد با ...

در طول اعصار، بشر برای سخن گفتن از بهشت و دوزخ از "نمادها" بهره جسته است. زیرا آنها می‎توانند معانی سرشاری را در خود جای دهند و مطابق با ذهن مخاطبان گوناگون خود دچار دگردیسی شوند. سهروردی نیز در رسالات خود با بهره‎گیری از نمادهایی همچون: مار، باز، طاووس و درخت به توصیف ملکوت، بهشت و رنج دوری از آن اشاره کرده است. با این حال وی در هیچ‎یک از این رسالات از دوزخ سخن نگفته زیرا در نگاه او، جها...