تئاتر، سینما، تاریخ، سفرنامه و خاطره از «روایت» بهره می گیرند اما داستان به شمار نمی آیند. در این گونه های روایت ابزار ارتباط متفاوت است هر چند ممکن است در اصل روایت تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته باشند. تاریخ داستانی است که واقعیت دارد. برای مثال اگر از روی یک داستان فیلمی ساخته شود، یا نمایش نامه ای بر روی پرده اجرا شود، فقط ابزار بیان روایت عوض می شود. یعنی در همۀ این آثار «داستان» عامل زیر ب...

یکی از ویژگی های سبکیِ مشترک در ایلیاد و ادیسۀ هومر و شاهنامۀ فردوسی کاربرد صفت های هنری است. صفت های هنری، با ارائۀ جزئیاتی از شخصیت ها و اشیا و مکان های داستان، ساختار توصیفی قدرتمندی را، به منظور شخصیت پردازی و تصویرسازی، به وجود می آورند. همچنین، این صفت ها، همراه با نام افراد، فرمولی را شکل می دهند که این فرمول بخشی از یک بیت را پُر می کند و نقش مهمی در وزن شعر ایفا می نماید. از این  رو، می ...

در این پژوهش تلاش برآنست تا سازوکار دریافت زاویه دید در حوزه ی داستان و نمایش بررسی شود. برای این منظور دو نمونه ی داستانی(«حلزون شکن عدن» از شهریار مندنی پور) و نمایشی(«سپنج رنج وشکنج»از محمود استاد محمد) مورد مطالعه قرار می گیرند. وجه اشتراک نمونه های منتخب در این است که زاویه دید شخصیت های غایب در هر دو اثر، از خلال اظهارات افراد حاضر در جهان داستانی و نمایشی خلق می شود. برای درک این فرایند،...

عمده شهرت جهانی حکیم خیام را باید در ترجمۀ انگلیسی نسبتاً آزاد ادوارد فیتزجرالد از رباعیات منسوب به او دانست. در پی ترجمۀ فیتزجرالد طیف گوناگونی از هنرمندان تصویرگر در صدد بازنمایی رباعیات بر آمدند. در غرب، رغبت خاصی در هنرمندان تصویرگر برای بازنمایی رباعیات پدید آمد که از تصویرگری‌های هنرمند آمریکایی، الیهو وِدِر آغاز شد. البته تاریخ نخستین تصویرگری رباعیات به سال 826 ق. باز می‌گردد که مربوط می‌ش...

از مهمّ‌ترین ویژگی‌های شعر مهدی اخوان ثالث (1307-1369) روایی بودن آنهاست؛ امّا آنچه به شعرهای روایی او برجستگی ویژه‌ای می‌بخشد و آن را از آثار شاعران معاصرش متمایز می‌سازد، شیوه‌ها و شگردهای او در روایت است. وی در شعر از عنصر روایت به گونه‌ای خاصّ استفاده کرده است که با وجود نقش برجستة بسیاری از شگرد (=تکنیک)‌ها، ساختار روایی شعر هرگز لطمه‌ای به جوهر شعر نمی‌زند. به عبارت دیگر، در آثار او بیش از آ...

این مقاله بر آن است تا با استفاده از یکی از رویکردهای علمی در حوزه ی روایت شناسی (مکتب پاریس: گرماس، کورتز، فونتنی و ...) خوانشی بر عنصر پیرنگ در «داستانک های نخودی» اثر محمد هادی محمدی داشته باشد. پیرنگ نادرست که تجلی تفکر پراکنده ی «نویسنده ی مجازی» است، باعث می شود تمام  اثر این ناهماهنگی را متجلی سازد. این موضوع سبب می شود علاوه بر آسیب های اشاره شده در بالا، زیبایی اثر هنری مخدوش شود. به ه...

مثنوی قالب اصلی داستان‌گویی در ادبیات منظوم فارسی شمرده شده‌است و معمولاً از توانش قالب‌های دیگر شعری مانند غزل و رباعی غفلت شده‌است. با بررسی رباعیات شعرایی مانند سنایی، عطار، مولانا... در می‌یابیم که در حدود 10% رباعیات خود (عطار 302 و مولانا 203 رباعی- قصه) به داستان‌پردازی پرداخته‌اند. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی گونه‌های مختلف قصه در رباعی‌های روایی این شعرای عرفانی پرداختیم...

تاریخ بیهقی اثری ویژه در تاریخ و ادبیات فارسی است که شیوه نثر آن تأثیری ماندگار بر آثار و حتی اشعار پس از خود گذاشته است. شگردهای داستانی به کار رفته در این اثر، پژوهشگران فراوانی را برانگیخته تا از منظر داستانی به آن بنگرند. بررسی کارنامه بیهقی‌پژوهی در ایران نشان می‌دهد، به ماجراهای حسنک‌وزیر و افشین و بودلف بیش از دیگر ماجراها توجه شده است. ماجرای نخست در دوران بیهقی روی داده و دومی پیش از ع...

چکیده  متخیله قوه ای از قوای نفس انسانی است که معمارِ عالم خیال است. اثر هنری ماهیت خویش را از عالم خیال دریافت می کند. زیرا کار خیال، صورت سازی است و بر اساس شهود هنرمند است که خیال، صور هنری می آفریند. هنر از عالم خیال می رسد و فلسفه از عالم عقل. تصویرگر هنرمند، زیباترین صور خیالی متون ادبی را مصور می کند و بر اساس «رجحان صور زیباشناختی» تصاویر تخیلی از متن داستانی و روایت، تصویرِ خویش را می ...

زاویه دید نمایش دهنده شیوه­ای است که نویسنده به کمک آن، مواد داستانی خود را به خواننده ارائه می­دهد وارزیابی داستان براساس فهم ونقد آن امکان پذیر است. تنوع در کاربرد صیغه­های روایی که ساختار روایی را پربار می­کند، در قرآن ودر داستان آدم(ع) به صورت زیبا به کار گرفته شده وجنبه هنری وفکری باهم آمیخته شده وشکل روائی که متناسب با اندیشه است، ایجاد شده است.          در روایت داستان حضرت آدم، شک...