ساکس و وارنر[1] (1995) با ارائه نظریه «نفرین منابع طبیعی» این ایده را مطرح کردند که کشورهای دارای منابع طبیعی غنی از رشد کمتری نسبت به کشورهای صاحب منابع کم برخوردارند. الگوهای متفاوتی از جمله تفاسیر مبتنی بر مدل‌های بیماری هلندی، الگوهای رانت جویانه، مدل‌های حمایت و تفاسیر نهادی برای توجیه و یا توضیح پدیده نفرین منابع طبیعی طراحی گشته‌اند. آنچه امروزه به عنوان یک اجماع مورد پذیرش قرار گرفته آن...

اقتصادهای فقیر از لحاظ منابع طبیعی اغلب در زمینه رشد و توسعه اقتصادی از کشورهای دارای منابع طبیعی غنی پیشرفته تر هستند. این تحقیق درصدد بررسی این فرضیه است که منابع طبیعی از طریق ایجاد پدیده بلای منابع و صورتهای مختلف آن مانند بیماری هلندی، رانت جویی، رابطه مبادله منفی و... بر اقتصاد کشورهای دارنده این منابع اثر منفی دارد. با توجه به اینکه هدف مقاله بررسی این اثر بر اقتصاد کشورهای اوپک است، از ...

موضوع مقاله حاضر بررسی نقش نهادها و ساختارهای حاکم در یک کشور در نوع و نحوه اثرگذاری درآمدهای نفتی بر رشد و توسعه اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت است. پرسش اساسی این است که آیا منابع طبیعی مانند نفت، ذاتاً موجب کاهش رشد اقتصادی و بروز مصیبت در یک کشور میشوند، یا اینکه این چارچوب نهادی- ساختاری حاکم در یک کشور و تعامل میان این چارچوب و رانت حاصل از منابع نفتی است که تعیین میکند نفت برای یک کشور مصی...

انرژی به‌عنوان محرک و نهاده‌ ضروری اکثر فرآیندهای تولیدی می‌باشد. در ایران و بیشتر کشورهای تحصیلدار، بخش بزرگی از انرژی مورد نیاز از منابع تجدیدناپذیر (به علت وفور و ارزانی آن) تهیه می‌شود. به نظر می‌رسد ارزانی این نهاده سبب شده در این کشورها تلاش قابل توجهی در زمینه بهره‌وری مصرف انرژی صورت نگیرد. اثبات تجربی این موضوع می‌تواند یکی دیگر از ابعاد پدیده نفرین منابع را روشن نماید. این امر فرضیه ا...

پژوهش حاضر به بررسی رابطه منابع مالی دولت و کیفیت حکمرانی پرداخته است. موضوع تأثیر درآمدهای دولت بر کیفیت حکمرانی یکی از محوری ترین موضوعات پارادایم جامعه شناسی مالی[1] است. در بررسی آثار منابع مالی دولت ها، به ویژه تأثیر آن بر کیفیت حکمرانی در دهه های اخیر، دیدگاه های متفاوتی مطرح شده است. برخی معتقدند وفور منابع مالی تبعات منفی بر ساختار اجتماعی- سیاسی کشورها دارد، در نقطه مقابل، مخالفان ایده...

الگوهای زیادی تلاش نمودند تا بتوانند عوامل مؤثر بر مهاجرت نخبگان را شناسایی و نحوه اثرگذاری این مؤلفه ها را توضیح دهند. در این میان برخی از اقتصاددانان معتقدند فراوانی منابع طبیعی به واسطه تشدید رفتارهای رانت جویانه در اقتصاد، اختلال در تخصیص منابع، افزایش نابرابری اجتماعی و اقتصادی، ضعف مدیریت دولت ها در استفاده از این منابع جهت گسترش تقاضای سرمایه انسانی باعث تشدید مهاجرت نخبگان در کشورهای دا...

«رانت» به معنی مازاد یا سود غیر تولیدی است که به‌دنبال کمیابی‌های طبیعی (ذاتی) یا ساختگی فراهم می‌شود. تفاوت طبیعی یا ساختگی شرایط و ارزش مصرفی و معاملاتی اراضی شهری، زمینۀ رانت و سود نابرابر تولید را فراهم می­آورد. تخلف ساختمانی در شهر به اقداماتی در ساختمان‌سازی و استفاده از آن اطلاق می‌شود که در آن، ساختمان، مجوز (پروانه) ندارد یا با مجوز صادرشده از شهرداری مغایر است. در این مقاله به بررسی و...

اقتصادهای فقیر از لحاظ منابع طبیعی اغلب در زمینه رشد و توسعه اقتصادی از کشورهای دارای منابع طبیعی غنی پیشرفته تر هستند. این تحقیق درصدد بررسی این فرضیه است که منابع طبیعی از طریق ایجاد پدیده بلای منابع و صورتهای مختلف آن مانند بیماری هلندی، رانت جویی، رابطه مبادله منفی و... بر اقتصاد کشورهای دارنده این منابع اثر منفی دارد. با توجه به اینکه هدف مقاله بررسی این اثر بر اقتصاد کشورهای اوپک است، از ...

مقاله حاضر به بررسی تعیین‌کنندگان قوی هزینه‌های نظامی در کشورهای منطقه MENA (شامل ایران) با تاکید بر منابع طبیعی طی سال‌های 2014-1995 پرداخته است. به این منظور از 22 متغیر در سه دسته: 1- متغیرهای اقتصادی و اجتماعی، 2- متغیرهای سیاسی، استراتژیک و نظامی و 3- منابع طبیعی، استفاده شده است. روش مورد استفاده نیز رویکرد میانگین‌گیری مدل بیزی (BMA) به‌دلیل ویژگی‌های مناسب برای در نظر گرفتن فرض عدم ‌اط...

امروزه تغییر اقلیم یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی قرن بیست‌و‌یکم است که پیامدهای جدی اقتصادی را به‌دنبال دارد. این مطالعه با توجه به اهمیت تغییر اقلیم و تأثیر آن بر بخش کشاورزی، با هدف بررسی تأثیر متغیرهای اقلیمی بر رانت زمین کشاورزی محصولات منتخب استان گلستان در دورة 1360-1390 به‌صورت ترکیبی (پانل) و با استفاده از روش ریکاردین انجام گرفت. به‌منظور دستیابی به اهداف این مطالعه، از داده‌های ...