عارفان به عنوان یکی از شاخص ترین طبقات فکری و فرهنگی در تبیین موضوعات عرفان و تصوف و در بیان تجارب درونی – ذوقی خود از شیوه بیان رمزی – در سطحی بسیار گسترده – بهره جسته اند . در این میان سلطان العاشقین ابن الفارض مصری در دیوان پرآوازه خود – که یکی از تأثیر گذارترین آثار عرفانی در شرق و غرب عالم است – این شیوه فاخر را به گونه ای ممتاز و عمیق به کا رگرفته است . هدف نویسنده در این مقاله آن است که ...

چکیده با روی کار آمدن سلطان حسین بایقرا (911-873 ه.ق) دوره ی با شکوهی در حکومت تیموریان، خاصه خراسان پدیدار گشت. علاوه بر امنیت نسبی که سلطان حسین بایقرا در خراسان ایجاد کرده بود انجام یک سری اصلاحات برای بهبود و ترقی اوضاع حکومت ضروری بود بنابراین سلطان به کمک کارگزارانش بر آن شدند تا با انجام اقداماتی در امور مختلف به ویژه در زمینه اوضاع اقتصادی و اجتماعی، جامعه را به سوی پیشرفت و ترقی سوق ...

با آنکه شمار آثار تصحیح شده هر روز رو به فزونی است، هنوز بخش عظیمی از آثار ادبی به صورت نسخه‌های خطی در کتابخانه‌های مختلف در بوتۀ فراموشی است. دیوان نجیب جرفادقانی از جمله متونی است که برای اولین بار در بهار 1371 توسط احمد کرمی تصحیح شده و به چاپ رسیده است، ولیکن با دلایل فراوان، این متن نمی‌تواند دیوان مستند و منتقدانه‌ای از اشعار این شاعر باشد. بسیاری از ابیات این شاعر به گونه‌ای مح...

روی کار آمدن حکومت غزنویان در شرق ایران و تلاش آنان برای تشکیل حکومتی مقتدر، نیاز به استفاده از دبیران ایرانی را برای آنان ضروری ساخت. با فروپاشی سامانیان، بیشتر دبیران شاغل در درون دیوان های سامانیان که از نخبگان خراسانی بودند، در دیوان های غزنوی به کار گرفته شدند؛ بنابراین دبیران خراسانی قدرت بلامنازع در حکومت غزنویان شدند. در سال 420 ه.ق، با حمله ی محمود غزنوی به ری و شکست شاخه ی جبال از حکو...

در این رساله طی فصول مختلف ابیاتی را که جامی در دیوان خود آورده و به آنها در قالب آیه یا حدیث اشاره داشته است استخراج گردیده اند و همچنین در مورد پیشینه ورود آیات و احادیث در ادبیات پارسی به ویژه شعر شاعران پارسی گوی از ابتدای سخن سرایی شاعران ایرانی تا زمان جامی بحث شده است . چهل حدیث از پیامبر نیز که جامی آنها را به سلک نظم در آورده است تحت عنوان اربعین بیان شده است . در پایان کتابی ارزشمند ا...

ترجمه متون عربی فصیح ازجمله شعرهای أحمدشوقی نقش بسیارشایانی درفراگیری آن ودرک معانی وشناخت درون مایه ها و تحلیل و پردازش باورها و جهان بینی و در نتیجه شناسائی این شاعر پر آوازه دارد، این پژوهش باتکیه بر این داده ها وبهره وری از لغت¬نامه¬ها و مراجعه به منابع گوناگون تلاشی است در راستای درک مقاصد شاعر، یافتن معادل فارسی واژه هاو عبارات، گزینش نزدیکترین و مناسبترین واژه¬های فارسی معادل و پرداختن ب...

طنز یکی از انواع ادبی است که نویسنده در آن علل و مظاهر عقب¬ماندگی، معایب، مفاسد، و ناروائی¬های دردناک جامعه را به قصد اصلاح با چاشنی خنده بطور برجسته و اغراق¬آمیز و توام با اشاراتی به وضع معمول زندگی بیان می¬کند. احمد مطر نیز از جمله برجسته¬ترین شاعران معاصر عرب در زمینه طنزسیاسی می¬باشد که با نگرش عمیق و انتقادی به اوضاع سیاسی و اجتماعی حال حاضر کشورها و حکومت¬های عربی و با بهره¬گیری از متون ...

امیر نظام الدین علیشیر فرزند امیر کیچکنه بهادر در (۸۴۴ هـ. ق) هرات در یک خانواده ترک زبان چشم به جهان گشود. وی در خراسان (۸۵۴ هـ. ق) مدتی در خدمت ابوالقاسم بابر فرمانروای هرات بود و در همین زمان به علت وابستگی که از دوران نوجوانی با سلطان حسین بایقرای تیموری داشت. هر دو در یک مکتب درس می‌خواندند. پس ازمرگ ابوالقاسم بابر او در مشهد به کسب علم و کمالات پرداخت و سلطان حسین بایقرا برای کسب قدرت به ...

خواجه مجدالدّین بن احمد همگر معروف به مجد همگر از شاعران مشهور ایران در قرن هفتم هجری است. او را در ادب فارسی بیشتر از روی حکمی که در مقایسة امامی هروی و سعدی کرده است، می‌شناسند. وی شاعری سهل و ممتنع‌ سراست. رباعیات متعدد و لطیف عاشقانه و گاه حکمی و اجتماعی وی، از بهترین ترانه‌های شعر و ادب فارسی است. تاکنون از دیوان این شاعر، نسخة مصحَّح و منقّحی تدوین و چاپ نگردیده است. تنها نسخة خطی چاپی دیوان ...

مولانا جلال­الدین محمدبن سلطان العلما بهاء­الدین محمدبن حسین­بن احمد خطیبی بکری بلخی، که در کتاب­ها از او به نام­های «مولانای روم» و «مولوی» و «ملای روم» یاد کرده­اند، یکی از بزرگ­ترین و تواناترین گویندگان متصوفه و از عارفان نام­آور و ستاره درخشنده و آفتاب فروزنده آسمان ادب فارسی، شاعر حساس، صاحب اندیشه و از متفکران بلامنازع عالم اسلام است. در این نوشتار سعی بر آن است که علاوه بر بیان اندیشه­ها...