پیوستار مکان و زمان از مؤلفه­های مهم در ارزیابی عینیت روایت­های داستانی است. باتوجه به اهمیت پیوستار مکانی- زمانی، این مقاله بر آن است تا ویژگی­های روایی زمان- مکان و سهم آن در واقعی­نمایی نخستین رمان­های فارسی را بررسی کند. به این منظور، در گام نخست، شیوه­های مواجهه با زمان- مکان داستانی از رمان­های نگاشته­شده در دهة اول 1300 شمسی استخراج و دسته­بندی شده است. زمان به کار گرفته شده در این رمان­...

برنامه‏های مدرنیزاسیون انقلاب سفید، در قالب اصلاحات ارضی، سپاه  بهداشت و غیره در دهه‏ی 1340 و اجرای سیاست کنترل موالید در دهة 1370 شمسی بر نهاد خانواده در کُردستان تأثیرات ماندگاری بر جای گذاشت. این مقاله ساخت‏وکار تأثیرات این دو موج را بر ابعاد جمعیت‏شناختی خانواده در کُردستان ایران بررسی می‏کند. روش‏شناسی این مطالعه، کیفی است و از تکنیک‏های مصاحبۀ عمیق، مشاهده و روش تحلیل موضوعی جهت استخراج الگ...

یکی از کارکردهای احزاب سیاسی تجمیع و تألیف خواسته‌های مردم و انتقال آن خواسته‌ها به دستگاه سیاسی و نمادهای تصمیم‌گیری است. همان‌طور که موریس ‌دوورژه‌ می‌گوید: احزاب چون ترجمان نیروهای اجتماعی به شمار می‌روند و خواسته‌های گروه، طبقه، و نیروی اجتماعی‌ای را که از آن برآمده‌اند تأمین می‌کنند. این هدف از طریق کسب و حفظ قدرت توسط احزاب معمولاً در نظام انتخاباتی تحقّق می‌یابد. بررسی کارکرد احزاب در جامع...

پیشینه توجه به ویژگی‌های منطقه‌ای و ملی به مدیریت آمایش سرزمین در برنامه‌ریزی‌های توسعه، از دو زاویة دیرینگی و تازگی برخوردار است، از آن جهت دیرینه است که به زمان حضور انسان در پهنه زمین و تعریف سرزمین و کنجکاوی نسبت به حیات بازمی‌گردد و تازگی آن مربوط به یکصد ساله اخیر است که عمدتاً در نیمة سدة اخیر و بعد از جنگ جهانی دوم و با مطالعات فرانسوی‌ها آغاز گردید. در این مقاله ضمن بررسی این ابعاد و سا...

نخستین جلوه‌های مدرنیسم در ادبیات داستانی ایران به شکل گسترده و منسجم در دهۀ 40 شمسی و در آثار نویسندگانی دیده می‌شود که اغلب آن‌ها جزء حلقة جُنگ اصفهان بودند و این شیوه به تدریج در دهه‌های 50 و 60 به جریانی غالب در داستان‌نویسی تبدیل شد که تمرکز آن بر امر ذهنی و برجسته شدن فرد و ذهنیت و عواطف درونی اشخاص داستان بود که البته با شگردهای تازة روایی نیز همراه بود. محمد ایوبی یکی از نویسندگان پرکار ...

این مقاله درصدد صورت‏بندی تحلیل روانکاوانه‏ای از سینمای ایران در دهة هشتاد شمسی است. فیلم‏های شاخص این دوره در فضایی تولید شده‏اند که نظرگاه خویش را در بازنمایی زندگی روزمره و اخلاق‏‌زیستی طبقة متوسط‏ شهری برساخته‏اند. ازهمین‏رو، با انتخاب فیلم‏ سینمایی به ‏همین سادگی (به کارگردانی رضا میرکریمی/ 1386)، به‏‌مثابة نمونه‏ای از این صورت‏بندی‏ گفتمانی، به‏ تحلیل گونه‏ای از بازنمایی زیست‌روزمرة طبقة ...

پژوهش حاضر به بررسی مهارت‌‌های تفکر انتقادی در رمان‌‌های نوجوان تألیفی - گروه سنی د و ه - در دهة 80 شمسی پرداخته است. نمونه‌های این پژوهش در قالب دوازده رمان نوجوانان، به صورت هدفمند و طبق نظر 26 نفر از متخصصان ادبیات کودک انتخاب شده است. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی قیاسی است. تحلیل رمان‌‌ها بر اساس مهارت‌‌های تفکر انتقادی فاسیونه است که شامل شش مهارت تفسیر، تحلیل، ارزشیابی، استنباط، توضیح و خ...

سیاست به مفهوم جدید در ایران مقوله ای است که طبقات، شئون و قشرهای مختلف اجتماعی در آن دخیل بوده اند. گستردگی موضوع سیاست و حضور بیش از حد آن در زندگی مردم، حوزه های مختلف زندگی آنها را در نوردیده است. از آنجا که ادبیات موجود، طبقات، ایلات یا برخی شئون خاص را در جامعه شناسی سیاسی ایران بررسی کرده است، این تحقیق به سمت قشرهایی رفته است که یا در ادبیات سیاسی به آنها توجه نمی شود یا چون متعلق به تا...

نقد ادبی فعّالیّتی روشمند به منظور مطالعه، تحلیل، تفسیر و ارزیابی آثار ادبی است و از مقولات مهم و قابل توجّه در ادبیات به شمار می رود و در صورتی که بدون غرض ورزی و بر اساس اصول و موازین درست صورت پذیرد، عامل مهمّی در ارتقای کیفیّت آثار و فضای ادبی جامعه خواهد بود. از دریچه ی نقد رمان فارسی، به ویژه رمان اجتماعی- سیاسی، می توان ساختار جامعه ی ایرانی را تبیین کرد. در ایران، رمان نویسی از آغاز، دارای ف...

گاهشماری شمسی جلالی ، در زمان سلطان جلاالدین ملکشاه سلجوقی ( 465-485 ه . ق) تأسیس شد و تقویم خورشیدی کنونی ایران نیز بر همان اساس تنظیم یافته است. مبدأ این تاریخگذاری ، روز جمعه نهم رمضان 471 ه . ق / 15 مارس 1079 م./ اول فروردین 458 ه . ش . ( بر حسب تقویم فعلی ایران ) است. در تقویم جلالی ، نام ماهها همان نامهای کهن ایرانی است و از ویژگیهای این گاهشماری که بر دقت آن بسیار افزوده است. به کار گیری...