ماجرای خلقت آدم(ع) ، از جمله داستان های قرآنی است که در متون تفسیری و بویژه تفسیرهای عرفانی، با ظرایف خاصی همراه می باشد. در این میان، کشف الاسرار میبدی با زبانی نمادین و تصویری، به تفسیر عرفانی این داستان می پردازد. روایت میبدی از این ماجرا، در نوبه ثالثه کشف الاسرار، لایه های درونی و دلالت های معنایی فراوانی دارد. نظر به تعدد سطوح رمزگانی در این داستان، این پژوهش به رمزگان شناسی این متن نظر د...

  چکیده شیوه­ی ارائه­ی گفته­ها و اندیشه­های داستان، یکی از رویکردهای مهم سبک­شناسی نوین است که از میزان ارتباط میان راوی و متن روایی به­وجود آمده، به پنج شیوه‌ی مستقیم، غیرمستقیم، مستقیم آزاد، غیرمستقیم آزاد و گزارش روایتی، تقسیم می­شود. این رویکرد به تحلیل گفته­های داستان، یعنی شیوه­ی ارائه­ی آن­ها در دو حیطه­ی سخنان و اندیشه­ها می­پردازد. این شیوه­ها برای درک بهتر اندیشه­های داستان ضروری بوده...

متن آیینۀ ذهن مؤلف،زمانه و فضای زیستی اوست؛ از‌این‌رو تحلیل متن ـ به‌ویژه داستان به‌سبب ماهیت و گسترۀ وسیع مؤلفان و مخاطبانش ـ در دریافت تاریخ هر دوره اهمیت دارد. داستان محبوب ‌القلوب برخاسته از گفتمان فکری-فرهنگی دورۀ صفویه است و تحلیل آن در شناخت بیشتر این دورۀ مهم رشد داستان‌پردازی در ایران راهگشاست. پس این پژوهش از روش تحلیل گفتمان انتقادی به بررسی داستان «مکر سه‌زن مکار با قاضی و شحنه و مح...

جلال آل احمد از نویسندگان پرکار دهه ی چهل ه.ش در آثار خود، بارها مسائل اجتماعی، سیاسی و عقیدتی را به چالش کشیده است؛ انتقاد از مسائل جامعه نه تنها در مقالات و سایر نوشته های او، بلکه در داستان های کوتاهش نیز نمود دارد. از پنج مجموعه ی داستان کوتاه چاپ شده از وی، چهار مجموع دارای داستان هایی بهره مند از عناصر طنز هستند؛ آل احمد در این مجموعه ها فلاکت و عقب ماندگی عوام، رواج باورهای خرافی، بی اعت...

کانون روایت در تحلیل شگردهایی که داستان پرداز در خلق داستان های خود از آن ها بهره می گیرد اهمیت فراوان دارد. زاویه دید، با درنظرگرفتن بسط معنایی خود در روایات مدرن، منظری است ویژه که راوی به یاری آن مؤلفه های زمانی ـ مکانی، شناختی ـ عاطفی و ایدئولوژیکی ِجهان داستانش را شکل می دهد و گاه با تغییر و ایجاد تنوع در زاویه های دید و عرضه دیدگاه های گوناگون، مخاطب را به خوانش متن فرامی خواند و درنتیجه ت...

یکی از جریان های ادبی معاصر، رمان انتقاد اجتماعی است که در حدود سه دهه فعالیت خود در خطّی متمایز از جریان داستان نویسی تحت تأثیر هدایت حرکت می کرد. این جریان محصول رمان تاریخی بود که خود از دل رمان مشروطه برآمد. کاظمی، خلیلی، حجازی و در ادامه محمّد مسعود (1280-1326) از چهره های شاخص این جریان بودند. سه اثر داستانی مسعود ـ تفریحات شب، اشرف مخلوقات و در تلاش معاش ـ در حوزه ی رمان پیکارسک نیز قابل ...

میل به جاودانگی و نامیرایی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری بشر در طول تاریخ بوده که همواره این آرزو در قالب روایات، شخصیت‌های دینی، اسطوره‌ای و قالب‌های گوناگون ادبی، هنری متجلّی گردیده است.  از جمله مهم‌ترین تجلّی‌های هنری ـ ادبی این میل در فرهنگ و منابع ایرانی ـ اسلامی بازنمود تصویری داستان اسکندر است. در این نوشتار سعی شده تا با روش تطبیق و تحلیل تصاویر مربوط به جستجوی جاودانگی در داستان اسکندر...