مولفه هایِ روایت زنانه چون سکوت به معنای مرگ، بیان نمادین و تلویحی،ایجاز و سرعت بیان و چند-صدایی با برخی مولفه های روایت شرقی پیوند دارد.شهرزاد راویی است که برای حفظ جانش در هزار و یک شب داستان می گوید و از طرف شهریار تهدید به مرگی می شود که در روایت زنانه به معنایِ امر به سکوت تلقی می شود. شهرزاد به خاطر همین تهدید داستانهایش را با ایجاز و سرعت، و از زبان شخصیت هایِ داستان و با بیانی تلویحی و نما...

ساختارگرایی کوششی برای کاربرد نظریة زبانی در زمینة موضوعات و فعالیت‌های غیرزبانی است. یکی از جنبه‌های موفقیت ساختارگرایانْ روایت‌شناسی یا بررسی روایت ‌است. این گروه از ساختارگرایان با بررسی عناصر روایت و قوانین ترکیب آن توانستند ساختار حاکم بر اشکال روایی را واکاوی کنند.در این مقاله یکی از روایت‌های اساطیری شاهنامه، ضحاک ماردوش، براساس نظریة کلود برمون، روایت‌شناس ساختارگرای فرانسوی، بر...

یکی از عوامل تحوّل در اسطوره های ایرانی – آن چنان که مهرداد بهار می گوید- در کنارِ ورود عناصرِ بیگانه، ادغام و دگرگونی، عاملِ شکستگی است. در اسطوره ها گاهی واقعه یا شخصیّتی به فراموشی سپرده می شود، لیکن آن، در ریختِ پاره ها و اجزایِ پراکنده، در موقعیت و مکانی دیگر پدیدار می گردد. شهرسب، وزیرِ طهمورث یکی از این شخصیّت هاست که دچار شکستگی و به دو شکلِ مرداس و ضحاک در زمانی دیگر آشکار می شود. امّا چه دلایلی ...

رستم یکی از پرآوازه‌ترین پهلوانان شاهنامه است. در شاهنامه، پدر او دستان، پدربزرگ او، سام و جدّ او نریمان است و اصل و نسب او از سوی مادر به ضحاک فرزند مرداس می‌رسد. با این اوصاف، روشن می‌شود که اسطورۀ رستم در شاهنامه به کلی دگرگون شده است؛ به این‌ترتیب که نه دستان پدر اوست و نه سام و نریمان، پدربزرگ و جد او هستند. از سوی دیگر، در اصل و نسب مادری او نیز، خلافِ آنچه در شاهنامه آمده است، ضحاک پسر مرد...

ضحاک یکی از مهم ترین و مبهم ترین شخصیت های اسطوره ای ایران است که پژوهشگران در مورد نژاد و جنبه های نمادین شخصیت وی سخن ها رانده اند، ولی از نسبت او به سرزمینِ مارهای مقدس، یعنی بین النهرین چندان سخنی نگفته اند. این جستار بنیاد اسطوره ضحاک را بیرون از الگوی هند و اروپایی، در سرزمین بین النهرین جست وجو می کند و نشان می دهد که این اسطوره، از بین النهرین آغاز شده و در گذر زمان با اسطوره های هند و ا...

رستم یکی از پرآوازه ترین پهلوانان شاهنامه است. در شاهنامه، پدر او دستان، پدربزرگ او، سام و جدّ او نریمان است و اصل و نسب او از سوی مادر به ضحاک فرزند مرداس می رسد. با این اوصاف، روشن می شود که اسطورۀ رستم در شاهنامه به کلی دگرگون شده است؛ به این ترتیب که نه دستان پدر اوست و نه سام و نریمان، پدربزرگ و جد او هستند. از سوی دیگر، در اصل و نسب مادری او نیز، خلافِ آنچه در شاهنامه آمده است، ضحاک پسر مرد...

یکی از عوامل تحوّل در اسطوره‌های ایرانی – آن چنان که مهرداد بهار می‌گوید- در کنارِ ورودِ عناصرِ بیگانه، ادغام و دگرگونی، عاملِ شکستگی است. در اسطوره‌ها گاهی واقعه یا شخصیّتی به فراموشی سپرده می‌شود، لیکن آن، در ریختِ پاره‌ها و اجزایِ پراکنده، در موقعیت و مکانی دیگر پدیدار می‌گردد. شهرسب، وزیرِ طهمورث یکی از این شخصیّت‌هاست که دچار شکستگی و به دو شکلِ مرداس و ضحاک در زمانی دیگر آشکار می‌شود. امّا چه دلایلی ...

در اساطیر ایرانی اهریمن و ضحاک از جهات گوناگون با هم قابل مقایسه هستند. مهمترین جنبه­ای که این دو را بیشتر به یکدیگر شبیه می­کند، کالبد «مار» است. مار اولین و مهمترین کالبد اهریمن و ضحاک است. به علاوه، «گرگ» نیز در وجود و نام ضحاک تبلور یافته است. نام ضحاک (aži.dahāka) به دلایل متعدد «مارـ گرگ» یا «مار گرگسان» معنی می­دهد. Dahāka به معنی «گرگ» و از ریشه هندواروپایی dhau به معنی «خفه کردن» است. ...

نظریۀ «دستور خوانش تصاویر[1]»، در حوزۀ نشانه­شناسی اجتماعی قرارگرفته و در رمز­گشایی نشانه­های تصویری به کار می­رود. کرس و ون­لیوون (2006)، با الهام از سه فرانقش معنایی هلیدی، ساختاری مشابه را برای خوانش معانیِ نشانه­هایِ تصویری ابداع نموده و قائل به‌وجود سه معنای «بازنمودی»، «تعاملی» و «ترکیبی» در تصاویر هستند. هدف از انجام این پژوهش یافتن پاسخی مناسب به این پرسش­ها است. آیا این نظریه در رمزگشایی...