تقدیرگرایی و باور مبتنی بر اندیشه قضا و قدری یکی از علل آسیب پذیری و شکست ایرانیان دربرابر تهاجم و ایلغار مغولان بوده است. باید دانست که زمینه های انحطاط و انقراض درجامعه ایران از دو قرن پیش از هجوم مغول (قرن های پنجم و ششم) آغاز شده بود. همچنین خرد ستیزی، نومیدی و کشتن روحیه ملی و ن‍ژادی، جهل و تعصب موجبات ضعف اخلاقی و معنوی و انحطاط اجتماعی و فرهنگی درجامعه ایرانی را فراهم ساخته بود. هجوم ب...

هر چند مغول ها با وحشی گری خود بسیاری از شهر ها و روستاها،مراکز علمس،کتابخانه های وابسته تاریخی را به کام نابودی کشاندند.اما به لحاظ روحیه تسامح مذهبی قالب مغولان راه را برای رشت و توسعه ی فرقه هایی که بیش از آن تحت فشار بودند باز کرد و این بهترین زمان برای علما و بزرگان شیعه امامیه بود که از این فرصت به دست آمده نهایت بهره را برده و با نزدیکی به دربار ایلخانی مغول،راه را برای گسترش تشیع بیش از...

امرای مغول که نقش تعیین کننده ای در حکومت ایلخانان داشتند متمایل به عدم تمرکز قدرت بودند در مقابل دیوان سالاران ایرانی مایل به تمرکز قدرت در دست ایلخان بودند که این امر زمینه ی دشمنی دو عنصر ایرانی و مغول را ایجاد کرد. دشمنی دو عنصر ایرانی و مغول این امکان را برای امیران مغول فراهم کرده بود تا در هر فرصتی که ایرانیان را مانعی برای قدرت یابی خود می دیدند آنها را از میان بردارند. با روی کار آمدن ...

شکل­گیری جریان تصوف در قرن دوم هجری، از یک سو منشأ تحولات فراوانی در حوزه‌های مختلف اجتماعی شده و از سوی دیگر این جریان فکری، پذیرای اندیشه‌ها، سلیقه‌ها و برداشت­های گوناگون دینی شده است. این تأثیر و تأثرات سبب بروز درگیری و نزاع درونی جریان فکری تصوف شده است. در مراحل رشد و رونق تصوف، جوامع اسلامی درگیر حمله های بنیان‌کن مغول شدند که در همۀ سطوح فرهنگی و اقتصادی جامعه تأثیر نهاد و بی‌شک جریان ...

ا دو دهه از اواخر عمر ابن اثیر مورخ مشهور وصاحب کتاب الکامل مقارن ومعاصر با حمله مغول گذشت واو شاید نخستین گزارشگر حمله دهشتناک مغول در همان عصر بود .گزارش های او از حمله مغول گذشته از اصالت خاص آن،توأم با ارزیابی وتحلیل هایی است که با شکوه نامه ای مملواز درد مندی وناخرسندی همراه است.از طرفی نوشته ابن اثیر هم بعنوان یک منبع مهم ونزدیک به عصرمغول و ایلخانی وهمچنین برای حمله مغول می توانست منبع م...

چنگیز در آغاز سده ی هفتم هجری حکومت جوان و نیرومندی را در مغولستان بنیان و در سال 624 ق به هنگام مرگ، امپراتوری پهناوری را به میراث نهاد . او با تدبیر در انتخاب جانشین، حفظ یکپارچگی امپراتوری و پیگیری برنامه ی جهانگشایی را به جانشینان خود سپرد. با این وجود ، به سبب ماهیت و ساختار امپراتوری مغول، مسأله ی جانشینی و تصادم منافع و قلمرو اولوس های مغولی امپراتوری چنگیزی را پس از او گرفتار چالش های د...

دوره حاکمیت یابی مغولان و تشکیل حکومت ایلخانی در ایران یکی از ادوار مهم و سرنوشت ساز تاریخ این کشور محسوب می‌شود. تهاجم مغول برای نواحی عمده‌ای از ایران سرنوشت شومی را به ارمغان آورد و مناطقی آباد و پیشرفته را به ویرانی و تباهی کشاند و حیات شهری ایران را دستخوش انحطاط کرد. پس از فرونشستن غبار حملات مغول، نابسامانی‌های سیاسی ناشی از ساختار حکومت مغولی به کشمکش‌های نظامی و ظهور نارضایتی های داخلی...

مسلمانیِ خوانین مغول بر پایه زمینه‌های اسلام‌پذیری ایلخانان[1] سیدابوالفضل رضوی* چکیده مغولان پیرو آیین «شمنیسم» بودند و بر پایه اوضاع برآمده از زندگی «خانه به دوشی» خود، از مدارای اعتقادی برخوردار بودند. در یاسای چنگیزی هیچ دینی راجح‌تر از دیگر ادیان نبود و بنابراین، زمینه برای تعامل اعتقادی مغول‌ها با مردمان فرمان‌پذیرشان فراهم آمد. برتری فرهنگ و مدنیّت اسلامی و شمار فراوان مسلمانانی که در اولو...

یکی از پیامدهای اجتماعی ظهور اسلام, شکل گیری طبقه ای به نام ((سادات)) در جامعه اسلامی بود. با گسترش اسلام در سرزمین های دیگر, سادات از شرق تا غرب عالم اسلامی پراکنده شدند و به عنوان گروهی محترم و متنفّذ مورد توجه قرار گرفتند. ایران از جمله سرزمین هایی بود که سادات در آن نفوذ و جایگاه قابل توجهی یافتند و روز به روز بر شهرت و اعتبار آنان افزوده شد. با این حال, موقعیت آن ها از شرایط سیاسی, اجتماعی,...