چکیده نظریه ی امکان فقری از مهم¬ترین نظریات فلسفی، درحکمت متعالیه است. صدر فلاسفه ی مکتب متعالیه، صدرالمتألهین شیرازی، معتقد است که به واسطه ی این نظریه، فلسفه را تکمیل و حکمت را تتمیم نموده است. وی ملاک نیازمندی ممکنات به علت را، با اصطلاح امکان فقری تعبیر می¬کند. امکان فقری، از ربط محض بودن و تعلقی بودن ممکنات نسبت به واجب تعالی حکایت دارد؛ اما سوال اینجاست که مبانی این نظریه ی اساسی با این ...

صدر الدین محمد شیرازی ،که درمجامع علمی به آخوند ملاصدرا شهرت دارد ، از حکمای برجسته جهان اسلام در دورۀ اخیر تاریخ اسلام بشمار می آید. نزد ملاصدرا وجود حقیقتی عینی و سرچشمۀ تمامی نیروها و افعال می باشد و لذا اصیل است. وجود و وحدت مساوق بوده و تفکیک ناپذیرند. وجود عینی به دو قسم مشتق می شود : وجود مستقل که همان واجب الوجود است و موجودات رابط که ممکنات بشمار می آیند ، چنانچه در قرآن آمده است : « ...

دو اصطلاح خیال و عقل، در عرفان ابن عربی و فلسفه ملاصدرا از دو جهت مورد مطالعه قرار می گیرند. یکی از جهت هستی شناسی و دیگر از جهت معرفت شناسی در نظام هستی شناسی عرفانی بر کل ما سوی الله خیال اطلاق می شود و تنها یک وجود حقیقی تحقق دارد و ما سوای اوظل و تجلی آن وجود واحد است . در فلسفه ملاصدرا عوالم وجود به عالم طبیعت ، مثال یا خیال و عالم عقل تقسیم می شود عالم خیال حد واسط بین عالم عقل و عالم طبی...

عنوان رساله رابطه ولایت با خاتمیت براساس مبانی حکمت متعالیه می باشد. نگارنده با بهره مندی از مطالعات کتابخانه ای و جستارگرایی رایانه ای به بررسی دیدگاه مکتب فلسفی حکمت متعالیه پرداخته است. در این راستا آثار شارحان فلسفه صدرایی و نوصدراییان نیز مورد استفاده قرار گرفته است. (ولایت) از مباحث عمیق و مهم در فلسفه ملاصدرا محسوب می شود. این موضوع ریشه در مباحث اعتقادی شیعیان دارد و اهمیت پرداختن به آ...

این مقاله درصدد مقایسه دو تن از فیلسوفان بزرگ فلسفه اسلامی و فلسفه مدرن غربی، ملاصدرا و مارتین هایدگر با هدف یافتن برخی عناصر احیاناً مشترک در فلسفه سیاسی آن دو است. نگاه مشترک ملاصدرا و هایدگر به مسأله وجود انسان، آنان را به نحو غریبی به یکدیگر نزدیک می­کند. هر دو فیلسوف (هریک با بیان خاص خویش) نقش عمل را در تحقق وجود انسان تأکید نموده و بر این عقیده­اند که انسان در زندگی­اش دائماً در حال کنش و ...

ارسطو در پی واکاوی در میان موجودات جهان خارج و طبقه بندی علوم، مجبور به طبقه بندی موجودات گردید که همین امر وی و شارحان او را به تدوین نظریه کلیات پنجگانه واداشت. براساس این آموزه تمامی موجودات عالم مادی در حقیقتی به نام جسم با هم مشترک بوده و در حقیقتی دیگر که بعدا به نام فصل خوانده شد با یکدیگر متمایزند. بزرگ حکیم جهان اسلام ابن سینا با بهره از تعالیم ارسطویی و بهره ازآموزه تفکیک وجود و ماهیت...

خداوند و تصوری که در حکمت متعالیه از او وجود دارد، مهم¬ترین نقش را در انسان¬شناسی ملاصدرا ایفا می کند. از نظر ملاصدرا تمامی کائنات جلوه¬های مختلف خداوند هستند و انسان، کامل¬ترین جلو? اوست که در آیات قرآنی به خلیف? الهی و امانت¬دار خداوند توصیف شده است. خداوند در حکمت متعالیه نه به عنوان خدایی که در رأس آفرینش قرار دارد و با واسطه با انسان مرتبط است؛ بلکه خدایی است که بنا بر آیه « نَحْنُ‏ أَقْرَبُ‏ إِلَیْ...

این رساله از 5 فصل و یک چکیده تشکیل شده است که به طور اجمالی و فشرده به معرفی هر یک از فصل و چکیده مطالب می پردازیم. فصل اول (پیرامون واژه ها) در این فصل 14 عنوان مورد بحث واقع شده از جمله واژه هائی همچون اصالت، اعتبار، وجود، ماهیت و تفاسیر مفهومی آن دو مورد بررسی واقع شده است. فصل دوم: (تفاسیر سه گانه از اعتباری بودن ماهیت) این فصل از 3 موضوع تشکیل شده: الف: تاریخچه کوتاه از مبحث اصالت و اعتبا...

فلسفه روایت عام و فراگیر درباره وحدت و ثبات، و کثرت و تغییر در عالم و ذهن انسان است. ارسطو، ابن سینا و توماس آکوئینی به تبیین آن در موضوع مابعدالطبیعه پرداختند. اگرچه به نظر می رسد که هر سه متفکر موضوع مابعدالطبیعه را موجود بماهو موجود دانسته اند، اما معنا و سپهر موجود نزدشان متفاوت است. ارسطو در موضوع مابعدالطبیعه وحدت و ثبات را در سه حوزه دیده است؛ به عنوان حکمت در چهار علت طبیعی، به عنوان فل...

یکی از موضوعات اصلی و مهم‌ترین دغدغه فکری بشر خداوند است. انسان‌ها برای شناخت و اثبات و اعتقاد به او جلّ جلاله دست کم به دو راه عمده توجه کرده‌اند که عبارتند از: عرفان و فلسفه. طرفداران هر کدام از این شیوه‌ها مدّعی‌اند که از دیگران موفق‌تر بوده‌اند. یکی از استدلال‌هایی که هر کدام از دو شیوه، مدّعی توفیق در تبیین آن است، برهان صدّیقین است. این برهان در حکمت متعالیه بیشتر از هر مکتب فلسفی و عرفانی دی...