اهل معرفت در تدوین آثار خود از قرآن بسیار استفاده کرده و به تناسب موضوع، به‌صورت آشکار و پنهان، آیات، داستانها، واژه‌ها و اصطلاحات آن را به‌منظور استناد و استشهاد و معمولاً با دیدگاهی تأویلی در متن خود آورده‌اند. از میان داستان‌های قرآنی، ماجرای خلقت آدم (ع)، نقض نهی او، رانده‌شدنش از بهشت و توبه‌کردن او و نقض امر شیطان در سجده‌کردن بر آدم، ابوالبشر ازجمله برجسته‌ترین مواردی است که با رویکردی تأ...

مسلمانان، مسیحیان و یهودیان همگی در این که تورات نام کتابی وحیانی است که خدا بر حضرت موسی7 وحی کرده است اتفاق نظر دارند. اما در مورد این که انجیل به مجموعه وحی های نازل شده بر حضرت عیسی7 گفته می شود، بین مسلمانان و مسیحیان اختلاف نظر اساسی وجود دارد. قرآن کریم بارها انجیل را در ردیف تورات و قرآن آورده و این بدان معناست که شأن انجیل در دین مسیحیت همان شأن قرآن در اسلام و تورات در یهودیت است. اما...

مفسران با تصور ناسازگاری میان نافرمانی آدم (ع) و عصمت وی، آیات مربوط را به شکل‌های گوناگون و گاه متضاد تأویل کرده‌اند. اغلب با پیش‌فرض پیامبر نبودن وی در بهشت و ناسازگاری عصمت با گناه پیش از نبوت وارد بحث شده‌اند. نگارنده با هدف نقد جامع دیدگاه مفسران درباره ماهیت نهی از شجره ممنوعه و نافرمانی آدم(ع)، می‌کوشد ضمن اثبات تحریمی بودن نهی از شجره ممنوعه، با توجه به شرایط استثنائی آدم در بهشت، این د...

 هر متنی با متون پیش از خود رابطه دارد و با آنها گفتگو می‌کند، و معنا در بافتی بینامتنی با ارجاع از متنی به متن دیگر شکل می‌گیرد. غزلیات شمس که حاصل مکاشفات و تجربه‌های معنوی مولوی است به شخصیت‌های قرآنی نیز می‌پردازد. مولوی ماجراهای پیامبران در قرآن را تنها رویدادی از آنِ گذشته نمی‌داند و معتقد است آن وقایع در سطحی دیگر برای کسانی که تشبه به احوال آنان دارند، روی می‌دهد. مولوی در غزلی که در این...

از آنجا که خداوند متعال قرآن کریم را برای هدایت بشر نازل کرده است، در بیان معارف این کتاب آسمانی از روش‌های متعدد و متنوعی استفاده نموده است. یکی از رایج‌ترین روش‌های بیان معارف قرآن استفاده از قالب قصه است. قصص قرآن علاوه بر آنکه سرشار از حکمت و عبرت‌آموزی هستند، از نظر ساختاری هم از قواعد خاصی پیروی می­کنند. از این رو محققان داستان­های قرآنی را از جهات گوناگون همچون کوتاهی و بلندی، ایجاز، تکر...

قصص و داستان های قرآن یکی از موضوعات مهم علوم قرآن بوده و بی شک آگاهی از آن در تفسیر آیات بسیار موثر خواهد بود. قصص قرآن از زندگی پیامبران و امت های آنان سخن می گوید . داستان حضرت آدم (ع) یکی از مهمترین آنها ست که در سوره های مختلف بیان شده است. قصه آدم ویژگی هایی دارد که طبیعتا بیش از دیگر قصص قرآن جلب نظر می کند و حجم قابل ملاحظه ای از نگاه های تأویل گرا را به خود جذب کرده است . نخستین کسانی ...

یکی از مباحث مطرح در روان‌شناسی «نوستالژی» است که ارتباطی قوی با حافظه و خاطره دارد. حسرت گذشته‌های شیرین و تقابل زمان حال با این گذشته، نوستالژی نامیده می‌شود. مفهوم نوستالژی، تاریخی به قدمت هبوط حضرت آدم (ع) دارد و از دیرباز، درون‌مایۀ بسیاری از آثار ادبی را به خود اختصاص داده است. حمید مصدق نیز از جمله شاعران معاصر است که حسرت گذشته‌های خوش از دست‌رفته، در شعرش به‌صورتی برجسته دیده می‌شود. ن...

هم در قرآن و هم در «عهدجدید» به کیفیت آفرینش عیسی (ع) اشاره شده است و در هر دو، انعقاد نطفه عیسی مسیح از مریم و روح القدس ممکن شمرده می شود، اما شیوه وقوع این امر و آفرینش عیسی در این دو کتاب اندکی متفاوت است. در عهدجدید نهایی ترین توضیح، سایه افکندن قوّت حضرت اعلی، پس از آمدن روح القدس بر مریم است و به این ترتیب، خدا به عنوان پدر عیسی معرفی می شود. در انجیل یوحنا نیز عیسی کلمه، و البته کلمه خدا...

نگاه وجودی به مسائل و مباحث فلسفی از حیث آن‌که وجود خود را در جهان منکشف، و چیزهای دیگر را نیز حاضر می‌کند در فلسفه غربی امری مستحدث و مربوط به اواخر قرون نوزده و بیست است که در قالب فلسفه وجودی تجلی کرده است؛ اما اگر با دقت به آن بنگریم، می‌بینیم که در سنت دینی چنین نگاهی، تاریخی چند هزار ساله دارد و در ادیان ابراهیمی سه‌گانه حضوری فعال و پویا دارد. به خصوص اگر به مسأله ترس آگاهی، ترس از دست‌د...