با اشغال ایران از سوی متفقین و استعفای رضاشاه در سال 1320 شمسی حیات سیاسی کشور وارد مرحله تازه ای شد و زمینه بسیار مساعدی را برای تشکیل احزاب گوناگون فراهم آورد. حزب توده ایران که هسته اصلی آن گروه ارانی موسوم به «پنجاه و سه نفر» بودند در مهر 1320 با گرایش کادر رهبری به مسکو ، در تهران تشکیل شد. بعد از مدت کوتاهی حزب توانست در استان های اصفهان، آذربایجان، خراسان و گیلان و مازندران کمیته های ایا...

حزب دموکرات فارس از آغاز تا انجام به وسیله ی: رحیمه منفرد حزب دموکرات فارس به عنوان شعبه ای از حزب دموکرات ایران با اعزام حیدر خان عمو اوغلی و میرزا قاسم خان آصف الملک از تهران، در اواخر ربیع الاول 1329 هجری قمری/ فروردین 1290 هجری شمسی ومارس 1911 میلادی در دوره احمد شاه در شیراز تشکیل شد. پایان نامه حاضر که سعی دارد حزب دموکرات فارس را از آغاز تا انجام مورد بررسی قرار دهد در سه فصل گردآ...

دهة 1320، هم‌زمان با تبعید رضاشاه از ایران، با گشایش فضای فرهنگی‌ـ سیاسی کشور آغاز می ‏شود. حزب توده قدرت بیشتری می‌یابد. اما، قدرتِ حزبْ مدیون حضور نیروهای شوروی در ایران، طی جنگ جهانی دوم، است. این پرسش برای اعضا و هواداران مطرح می ‏شود که پس از خروج نیروهای شوروی از ایران برای حزب و اعضا و هواداران حزب چه اتفاقی می‏ افتد؟ در نتیجه، برای در دست گرفتن قدرت و سرنگونی رژیم شاه، در میان آنان درخواس...

حزب داشناکسیون (داشناکتسوتیون)، به همراه چند حزب ارمنی دیگر که همگی تب وتاب آزاد سازی ارامنه را داشتند، در سالهای پایانی دهه 1880(1297ق) بنیان گذاشته شد. با وجود تسلطی که این حزب، در مدت کمتر از ده سال، بر حیات سیاسی ارامنه به دست آورد، چندان عجیب نبود که در 28 می 1918 (16 شعبان1336ق) پس از اعلام استقلال ارمنستان، سکانداری این کشور را بر عهده گیرد. اجرای نقش سیاسی جدید برای داشناکسیون، نیازمند ...

فرآیند تصمیم گیری در سیاست خارجی کشورها بویژه کشورهای قدرتمند و تأثیرگذار در سیاست بین الملل موضوعی است که همواره مورد توجه پژوهشگران و علاقمندان مطالعات بین المللی بوده است. در کشور ما نیز انگلیس بدلیل موقعیتش در نظام بین المللی و نیز قدرت تأثیرگذاری بریتانیا بر محیط پیرامونی جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که به رغم علاقمندی فراوان متخصصین و محققین نسبت به سیاست خارجی آن کشور، در مقا...

طلب مساوات و برابری به عنوان ارزش‌هایی عدالت‌خواهانه از نخستین مطالبات انقلاب مشروطیت ایران بود که نظر به مبانی فکری و موقعیت اجتماعی معتقدان آن، در قالب رویکردهایی متفاوت قابل شناسایی است. این مقاله بر آن است تا به تحلیل و تبیین زمینه‌های فکری و اجتماعی عدالت‌خواهی در دو حزب دموکرات و اعتدالیون در سالهای آغازین مشروطیت بپردازد و دو رویکرد متفاوت به عدالت‌خواهی را در مرام‌نامه‌های دو حزب شناسای...

این مقاله بر آن است با احصا اصول نوعثمانی‌گری بر مبنای قرائت حزب عدالت و توسعه از آن و با تکیه بر متغیرهای ریشه‌ای، ارتباط مستقیم آن اصول را با مبانی نظری و اعتقادی این حزب نشان دهد. به همین جهت سه اصل محوریت ترکیه، مرزهای هویتی بین‌المللی و هویت شرقی-ارزش‌های غربی مورد شناسایی و ارتباط آنها با گروه‌های اجتماعی‌ای که حزب از میان آنها برخاسته است مورد بررسی قرار گرفته است. این امر موجب گردیده ای...

دموکرات­ها، در مجلس سوم شورای ملی (1334 ـ 1333هـ.ق)، عبدالحسین میرزا فرمانفرما وزیر داخله عین­الدوله را در 13شعبان 1333 استیضاح کردند. یکی از علل مغفول­ماندۀ این استیضاح در این مقاله، بررسی می­شود. علت این استیضاح را می­بایست در سوابق و ماهیت روابط فرمانفرما با حزب دموکرات جستجو کرد. فرمانفرما وابسته به حزب اعتدالیون، و از مخالفان حزب دموکرات به شمار می­رفت؛ وی هیچگاه نظر مساعدی نسبت به دموکرات...

حزب توده در سال 1320ش/1941م، توسط بعضی از اعضای باقیمانده از گروه دکتر ارانی تأسیس شد، اهداف، مرامنامه و برنامه های خود را مشخص کرد و با توجه به فضای باز سیاسی بعد از شهریور 1320ش/1941م، به فعالیت پرداخت. یکی از مهمترین اقدامات حزب، نفوذ در بین کارگران و تشکیل اتحادیه های کارگری در نقاط مختلف کشور بود. در فاصله سالهای 1320-1324ش/1941-1945م، این حزب در خوزستان دست به تشکیل اتحادیه زده و تعدادی ا...