مفاهیم جدایی از عالم علوی، غربت روح در قفس تن، و بازگشت به اصل در ادبیات عرفانی ایرانی- اسلامی، غالباً در آثار تمثیلی و با زبانی نمادین بیان شده است. یکی از مهم‌ترین این آثار رسالة کوتاه قصۀ الغربة ‌الغربیة شیخ‌شهاب‌الدین سهروردی است. هدف ما در این مقاله این است که با روش توصیفی ـ تحلیلی، مفهوم «غربت غربی» سهروردی در این رساله را که در قالب جغرافیای مثالی مطرح می‏شود، در مثنوی مولوی جست‌وجو کنیم...

شناخت انسان ودرکحقیقتاو از موضوعات مهم نظام حکمت اشراقی محسوب می‌شود و به‌همین‌دلیل سهروردی آثارش و ازجمله داستان‌های رمزی‌اش را عمدتاً زمینه‌ای برای فهم حقیقت و جایگاه انسان و راه رسیدن وی به کمال حقیقی‌ قرار داده است. به عقیده‌ی وی، نفس نوری از انوار الهی و جوهری مجرد و روحانی، هم‌هویت با انوار قاهره و...

استکمال نفس از دیدگاه فلسفه و عرفان امری پذیرفته شده است. آنچه در این میان بحث‏برانگیز است چگونگی استکمال نفس و بررسی عوامل دخیل در این روند می‏باشد. ملاصدرا، عوامل دستیابی به کمال را دو عامل شدت وجود و قوت مدرکات می‏داند. از حیث وجودی، نفس، مراتب نفس نباتی، حیوانی و در نهایت نفس انسانی را پشت‏سر می‏نهد و از حیث مدرکات نیز بر سه قسم انسان طبیعی، نفسی و عقلانی موجودیت می‏یابد. به این ترت...

ادب فارسی سرشار از حکایت‌های واقعی یا ساختگی است که شاعران و نویسندگان برای بیان مفاهیم اخلاقی، عرفانی، اجتماعی و... از آن سود جسته‌اند. اسرارنامۀ عطار نیشابوری از جمله آثاری است که در آن، روایت‌های تمثیلی در انتقال اندیشه‌های تعلیمی شاعر اهمیت ویژه‌ای دارند. تمثیل‌ها علاوه بر کاربرد تعلیمی و سرگرم‌کنندگی، ایجاد التذاذ ادبی در مخاطب و...، ابزاری برای تبلیغ گفتمان عرفانی نیز به ‌شمار می...

یکی از مقوله های بنیادین تفکر عطار در حوزه عرفان، مقوله حجاب درونی و عرفانی است. عطار حُجُب راه حق، هم چون؛ حجاب عقل، حجاب هستی، حجاب جسمانیت، حجاب حرص،  حجاب عزّت، حجاب طاعت و عبادت و ... را مانع سیر و سلوک و باعث عذاب همیشگی جان انسان می داند.  در نقطه مقابل، رفع حجاب را باعث رسیدن به لذّت حقیقی و پایدار، باعث استغراق در پرده فنا و رسیدن به بقا و هم چنین سبب رسیدن به مقام قرب الهی می داند. از آن ...

اندیشمندان اسلامی؛ از فقها و متکلمان گرفته تا حکما و عرفا، توجه ویژه به آیات قرآنی داشته و هر کدام به قدر توان خود و با تکیه بر معارف و مبانی علوم تخصصی خود به تفسیر کلام الهی پرداخته و متون تفسیری گرانقدر و مختلفی را نگاشته اند. اختلاف موجود ریشه در تعریف متفاوت آنان از تفسیر صحیح و معیار دارد. ملاصدرا به عنوان بنیانگذار مکتب فلسفی حکمت متعالیة نیز با تکیه بر دو مشرب مشائی و اشراقی تفسیر قرآن ...

تاویل قرآن ، نگرش ها و رویکردهای متعددی داشته است. افراد و گروههای دست اندرکار تاویل به دو گروه عمده تقسیم می شوند : متن گرایان ، همانند اهل حدیث ، اشعریان ، معتزلیان ، و ... براین باورند که مراد خداوند از کاربرد واژه ها و کلمات ، در برابر معانی آن ، یک چیز بیشتر نیست و آن مراد و مقصود را می توان از لابلای الفاظ و کلمات دریافت . در مقابل این گروه ، افراد معنی گرا با استناد به احادیث فراوان ، بر...

هرچند تمامی آفرینش بر پایه قانون مستحکم و پایدار علت و معلول برقرار است اما این بدان معنا نیست که همه حوادث در چارچوب قوانین معدودی که ما می شناسیم و محسوس و ملموس ماست رخ دهد چرا که بسیاری از قوانین جهان از دید ما مخفی است و درست بر اساس همین علل مواردی در جهان رخ می نماید که به خوارق عادت مشهور است بگذریم از اینکه پاره ای از حوادث دیگر نیز بگزاف و تنها به صرف مشابعهت خارق عادت نام گرفته اند. ...

دعا به معنی خواندن، رغبت به سوی خدا و درخواست عنایت و استمداد از پروردگار است . دعا و نیایش ، روح را تهذیب ، نفس را تزکیه، اندیشه را تصفیه و تردید را از دلها می زداید و راه رشد و تقوی و کمال را به رهروان این طریق می نمایاند. هر عبادتی ظاهر و باطنی دارد، باطن هر عبادتی عبارت است از توجه خالص ، ارتباط قلبی و مراقبت همیشگی بر این ارتباط. دعا نیز از چنین باطنی برخوردار است و داعی باید مراقبت کند که...

چکیده این پژوهش در چهار فصل تنظیم شده است. فصل اول مقدمه پژوهش است. در فصل دوم به مبانی نظری موضوع، خشونت مدرن و آرای اندیشمندانی هم چون نوربرت الیاس، نیکولو ماکیاولی، توماس هابز، کارل کلاوزویتس، فرانتس فانون و جورج سورل و هم چنین بررسی سه دیدگاه اصلی در زمینه کاربرد خشونت از طرف کنشگران اجتماعی پرداخته شده است. در فصل سوم خشونت در فلسفه سیاسی هانا آرنت به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است.آر...