مفهوم صلح در پرتو تحولات نظری در روابط ‌بین‌الملل دچار تحول اساسی شده است. این مفهوم یا سازه اجتماعی، از جریان غیراصلی روابط ‌بین‏الملل هم‌چون جریان انتقادی قابلیت مطالعه در مطالعات ایرانی- اسلامی را دارد. صلح از قدیمی‌ترین آرمان‌های بشری است و از هر ارزش دیگری بیش‌تر در معرض تهدید و مخاطره بوده است. بنابراین، اولین و مهم‌ترین هدف در روابط ‌بین‌الملل حفظ و برقراری صلح است. به‌علاوه، ای...

این مقاله به بحث از تاریخِ ایده «دانشگاه اسلامی» می پردازد و نشان می دهد که برخلاف تصور اولیه، پیش از انقلاب اسلامی 1357 نیر مباحث مهمی در مورد «دانشگاه اسلامی» مطرح بوده و نخستین بار این پیشنهاد در اواخر دهه سی شمسی مطرح شده است. دست کم سه روند اصلی زمینه ساز ظهور اندیشه «دانشگاه اسلامی» در این دوره بوده است: اولاً تداوم سیاست های دین ستیزانه پهلوی اول در دوره حکومت پهلوی دوم، به خصوص نیاز به رخ...

جریان عرفان، جنبة شاخصی از معنویت اسلام است که در عرصه های گوناگون فرهنگی، هنری، ادبی و... فرصت رشد و نمو یافته است. یکی از بارزترین عرصه های رشد این جریان مربوط به بناهای مذهبی به ویژه مقابر است که پس از مساجد بیشترین و مهم ترین حجم بناهای بازمانده از معماری ایران دوران اسلامی را به خود اختصاص داده است. مقابر شیوخ و بزرگان متصوفه گونه ای از مقابر دوران اسلامی است که معمولاً به وسیله مریدان در د...

مناظره ابوسعید سیرافی نحوی و ابو بشر منطقی از گره­گا­ه­های کلیدی تمدن اسلامی است. این مناظره محل برخورد دو جریان اصلی برخاسته از رفرم ایدئولوژیک عباسی بود. یک جریان نهضت ترجمه و پیامدهای فکری آن و جریان دیگر دستگاه عقیدتی، فقهی و کلامی عصر عباسی است. جدا از اشکالات جدی سیرافی در رابطه با جای­گاه منطق و رابطه منطق و زبان و نحو، این مناظره هدایت­گر تنش ناشی از برخورد دو جریان فوق نیز می­باشد. در ...

در طول تاریخ اسلام، افراد و جریان­هایی بوده­اند که با اتخاذ خط­مشی رادیکال، برداشت­های منحرفانه­ خود را به عنوان اسلام اصیل و انقلابی معرفی کرده و برخی از افراد ناآگاه را به دنبال خود کشیده­اند. در این راستا دو جریان تکفیری خوارج و القاعده­ عراق با شاخصه­های مشترک فکری-رفتاری در حوزه­ این جریان­های افراط­گرا قرار می­گیرند. دو جریان سیاسی-نظامی که برخلاف جمهور علمای دین به مبارزه با حکام کشورهای...

با مشاهده حرکت های افراطی گروه هایی مانند سلفی های جهادی ، القاعده، طالبان، و... که همگی به نوعی خواهان برقراری حکومت اسلامی هستند، می توان گفت، آنها گروهی از اسلام گرایان تندرو اهل سنت اند که خود را نماینده واقعی دین می دانند. در این میان، جریانی رادیکال موسوم به داعش با اعمال خشونت آمیز، پدید آمده که با روند در پیش رو و با حمایت کشورهای غربی و کشورهای منطقه، به نوعی همه جوامع جهان را تحت الشع...

در میان مسائل مختلف انقلاب­ها، مرحله پس از پیروزی، مهم­ترین مرحلۀ انقلاب است. این مرحله نقطۀ اوج تکاملی و شاید افول آن نیز قلمداد گردد. در این مرحله است که هویت­های سیاسی زمان ائتلاف گستردۀ بسیج انقلابی، به ناگاه دچار افولی زود­هنگام می­شوند که بازتاب­های آن در ساختار حکومت جدید، نمودار می­شود. از این­نظر در انقلاب اسلامی نیز که فرجام نهایی آن، استقرار نظام جمهوری اسلامی بود، چنین فرایندی بوجود...

تصّوف به عنوان یک جریان اسلامی که بر پایه اعتقادات مشترک تشیّع و تسنّن واقع شده است، پیروانی را از دو جریان اصلی جهان اسلام دور خود گرد آورده و نقطه های اشتراک و افتراق بسیاری با این دو جریان دارد. یکی از جنبه های مثبت این جریان، آن است که با بومی شدن در برخی از نقاط جهان، تعاملی مثبت را با سایر ادیان ایجاد نموده است. نگارنده در این نوشتار بر آن است که با بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی و تاریخی...

مقالۀ حاضر با بررسی مبانی اندیشه ای جریان های فکری فرهنگی ایران پس از انقلاب اسلامی، به تبیین رابطۀ هریک با حقوق زن پرداخته است. سؤال اصلی آن است که با کدامین معیار می توان تصویری از فضای نظری جامعۀ ایران به دست داد و همبستگی میان جریان های اجتماعی با حوزه های حقوقی را بیان کرد. در بخش نظری، رابطۀ جریان های اجتماعی با مطالبات حقوقی، نظریه های مکتب «واقع گرایی اجتماعی» ملاک قرار گرفته است که به ...