نوشتۀ حاضر به بررسی شعری از الیاس علوی، شاعر معاصر و فارسی زبان افغانستان می پردازد. شیوۀ این بررسی استفاده از آموزه­های زبان­شناسی نقشگراست که زبان را نظامی طبیعی و حاصل اجتماع و متناسب با نیازهای جامعه و انسان می­داند. در این بررسی به سه فرانقش متنی، بینافردی و اندیشگانی زبان در تولید معنا توجه شده و شعر از لحاظ، شیوه­های انسجام متن، ساخت مبتدا-­­­­­خبری و نظام گذرایی زبان بررسی شده­است. بررس...

سخن­کاوی و تحلیل گفتمان به تجزیه و تحلیل پیوندهای درونی متن که ساختار آن را تشکیل می­دهد، می­پردازد. در درک این پیوندهای درونی، تحلیل ساختار و هماهنگی معنایی اجزا و عناصر متن ضروری است؛ زیرا منجر به خوانش عمیق اثر ادبی می­شود. برای رسیدن به این هدف نگارندگان به بررسی ساخت متنی مصباح­الهدایه که از جمله متن‌های ادبی گفتمان­مدار برجستة قرن هشتم ه.ق و نثر آن آراسته به گفتمان عرفانی است، در دو مقولة...

هلیدی سه نوع استعارة دستوری را معرفی می‌کند. اسم‌سازی یکی از انواع استعاره‌های دستوری است که در فرانقش اندیشگانی مطرح است. در این پژوهش، سعی داریم که نقش استعارة دستوری اسم‌سازی را در گفتمان سیاسی فارسی و انگلیسی از منظر تحلیل گفتمان انتقادی و با توجه به رویکرد ون‌دایک بررسی کنیم و به این پرسش‌ها پاسخ دهیم: 1. آیا استعارة اسم‌سازی در ایجاد پیوستگی و انسجام در متن و نیز حاشیه‌رانی و برجسته‌سازی ...

این مقاله عملکرد پرسش واژه های فارسی را از نگاه رویکرد نقش گرایی و برمبنای نگرش تالمی گیون، از زبان شناسان نقش گرا، از دو منظر نقشی و نحوی بررسی می کند. از منظر نقشی- معنایی، جملات پرسشی با ملاک قرار دادن نقش های دستوری، به انواع فاعلی، مفعولی، مفعولی غیر صریح، قید حالت، قید زمان، فعل، علت انجام کنش، مالکیت، کمیتی، ابزاری، انتخابی، مقدار و همراهی تقسیم می شوند و بررسی معنایی پرسش واژه ها برمبنا...

رساله ی حاضر به بررسی ساخت های کنایی در گویش هورامی می پردازد. گویش هورامی همچون سایر گویش های کردی تنها در ساخت های زمان گذشته ی ساده از الگوی حالت کنایی گسسته بهره می گیرد. این گویش علاوه بر استفاده از سازوکار مضاعف سازی واژه بست برای نشان دادن الگوی حالت کنایی، از سازوکار دیگری نیز بهره می گیرد که منحصر به این گویش است و در سایر گویش های کردی مشاهده نمی شود. در ساخت های برآمده از سازوکار دوم...

ساختار اطلاعی در تمام لایه هایی از نظام دستوری که معنا وجود دارد انعکاس می یابد. جملاتی که ترتیب سازه ای غالب در زبان فارسی ندارند و نشاندار محسوب می شوند از این دسته هستند. ترتیب بی نشان سازه ها از لحاظ وضعیت اطلاعی کهنه-نو است. اما در ساختارهایی با ترتیب سازه ای نشاندار وضعیت اطلاعی نیز می تواند نشاندار باشد. به بیان دیگر تقطیع جمله به مبتدا- خبر ممکن است با تقطیع اطلاعی نو - کهنه منطبق باشد....

  واژه­ بست­های ضمیری فارسی در جایگاه­های متفاوتی ظاهر می­شوند. در این مقاله به بررسی نقش آنها در کنار فعل پرداخته­ایم و نشان داده می شود که آنها در کنار فعل دو نقش متفاوت دارند. واژه­بست­های فارسی در برخی ساخت­ها، که به افعال مرکب پی­بستی مشهورند، مانند خوابم می­آید، ماتش برد و نظایر آن،که حضور اجباری دارند، به نشانه مطابقه تبدیل شده­اند. آنها حاصل دستوری­شدگی واژه­بست­ها و تبدیل آنها به نشانه...

در این تحقیق، سعی بر آن است تا بندهای آیات سوره ی یاسین را از منظر اصول و مبانی نظریّه ی سیستمی- نقشی هالیدی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. نگارنده در این پژوهش، به هیچ عنوان در صدد دستیابی به مفاهیم ژرف ساختی قرآن و تحلیل لایه های مختلف معنایی آن برنیامده است، بلکه هدف اصلی تحقیق، آزمودن نظریّه ی مذکور و بررسی قابلیّت اعمال آن در حیطه ی داده های قرآنی است. بررسی سوره ی یاسین بر اساس نظریّه ی هال...

در این مقاله ترتیب اصلی کلمات ((basic word order در گویش گیلکی لنگرود مورد بررسی قر ار گرفته است. نشان د اده ایم که ترتیب اصلی کلمات در این گویش sov است. آنگاه به شناسایی و ر ابطهء جفت های همبستگی در این گویش با ترتیب اصلی کلمات sov پرداخته ایم و در تمام مو ارد، همبستگی های بین آنها را با ارایه مثال بررسی کرده ایم. این مطالعه نشان می دهد که ازمجموعهء چهارده مورد جفت همبستگی معتبرو قابل بررسی در...

واژه­بست­های ضمیری فارسی در جایگاه­های متفاوتی ظاهر می­شوند. در این مقاله به بررسی نقش آنها در کنار فعل پرداخته­ایم و نشان داده می شود که آنها در کنار فعل دو نقش متفاوت دارند. واژه­بست­های فارسی در برخی ساخت­ها، که به افعال مرکب پی­بستی مشهورند، مانند خوابم می­آید، ماتش برد و نظایر آن،که حضور اجباری دارند، به نشانه مطابقه تبدیل شده­اند. آنها حاصل دستوری­شدگی واژه­بست­ها و تبدیل آنها به نشانه مط...