نوشته حاضرمی کوشد به تحلیل رمان علمی- تخیلی دست چپ تاریکی (1969 ) اثراورسولا کروبر لگویین (1929) از دیدگاه نظری کهن الگوی آنیما وآنیموس کارل گوستاو یونگ (1875 – 1961) بپردازد. نظریه یونگ برای روان انسان قالبی را ترسیم می کند که شامل مهمترین ساختار یعنی ناخودآگاه جمعی و کهن الگوها است. آنیما وآنیموس، از مهمترین کهن الگوهای ناخوداگاه جمعی است. بر اساس یونگ، آنیما روان زنانه در وجود مرد و آنیموس ر...

در شاه­نامه داستان­هایی بی­شمار می­توان یافت که از بن مایه­های ژرف اساطیری برخوردار است. داستان ضحاک از جمله این داستان­هاست. ضحاک با درونی بسیار تاریک و روانی آشفته، موجودی هراس­انگیز در میان اسطوره­های ایرانی است. داستان ضحاک به دلیل برخوردار بودن از بن­مایه­های اساطیری در اوستا، بارها مورد نقد و بررسی واقع شده است. در این مقاله سعی شده است، این داستان از دیدگاه نقد روان­شناسی مورد بررسی قرا...

کریستوفر ووگلر، استاد فیلم نامه نویسی و نماینده الگوی ساختاری شخصیتْ محور یا سفر قهرمان در جهان است. او به پیروی از جوزف کمبل بر بنیاد نقش مایه های اندیشه های اسطوره ای و روان شناختیِ کارل گوستاو یونگ به شیوه ای دراماتیک به شناخت و کارکرد شخصیت ها در داستان می پردازد. این جستار با نگرش به دیدگاه ووگلر، افزون بر بررسی شخصیت فرود که نمودی از کهن الگوی قهرمانِ تراژیک است، به همانندی های دیگر شخصیت ها...

چکیده شخصیت و شخصیت پردازی یکی از ارکان مهم آثار دراماتیک است که اهمیت آن بر هیچ اهل هنری که در این حوزه کار می کند ،پوشیده نیست.اگرچه ارسطو نقش طرح و پیرنگ را در آثار نمایشی بیشتر از شخصیت پردازی می داند ،اما خود ارسطو هم اهمیت و تاثیر شخصیت پردازی را در کل اثرنه تنها انکار نمی کند، بلکه راهکارهایی هم جهت شخصیت پردازی ارائه می دهد.اما از ارسطو به این طرف شخصیت پردازی دست خوش تحولات مختلفی شد...

کریستوفر ووگلر، استاد فیلم‌نامه‌نویسی و نمایندة الگوی ساختاری شخصیتْ محور یا سفر قهرمان در جهان است. او به پیروی از جوزف کمبل بر بنیادِ نقش مایه‌های اندیشه‌های اسطوره‌ای و روان‌شناختیِ کارل گوستاو یونگ به شیوه‌ای دراماتیک به شناخت و کارکردِ شخصیت‌ها در داستان می‌پردازد. این جستار با نگرش به دیدگاه ووگلر، افزون بر بررسی شخصیت فرود که نمودی از کهن الگوی قهرمانِ تراژیک است، به همانندی‌های دیگر شخصیت‌ها...

یکی از راهکارهای روان شناسانه مولوی برای رسیدن به کمال و تعالی مطلوب خویش، فرایند فردیت است. مولوی در قالب فرایند فردیت می­کوشد تا بین دو بٌعد شخصیت خویش؛ بٌعد هشیار و تجربه هستی بیرونی و بٌعد ناهشیار و تجربه هستی درونی، تعادل و توازنی هماهنگ برقرار کند تا از این طریق به انسانی کامل، خود ساخته و تعالی یافته تبدیل شود و معنایی تازه برای ادامه حیات بیابد. این مقاله به واکاوی و تبیین شخصیت مولوی بر م...

شعر حافظ که آینه دنیای خیال‌انگیز و رازآلود وی است، به دلیل پیچیدگی‌های معنایی و هنرورزی‌های زبانی، همواره از متون باز و تفسیرپذیر به شمار آمده و درباره آن از منظرهای گوناگون سخن رفته است. نقد کهن‌الگویی آثار ادبی از فروع نقدهای روان‌شناختی است که در دهه‌های اخیر همچون مطالعات میان‌رشته‌ای دیگر رونق و روایی یافته است. این نقد که به بررسی مضامین و تصاویر کهن‌الگویی در نهاد انسان‌ها می‌پردازد، را...

     این نوشتار، با بهره­گیری از نظریه­های زیگموند فروید و کارل یونگ، به بررسی روان­شناختی شخصیت سیاوش در شاهنامة فردوسی می­پردازد؛ سیاوش دوران کودکی خود را در پرتو سرپرستی و آموزش­های رستم، سپری می­کند. با مطالعة ساختار توصیفی روان سیاوش، خصیصه­های اخلاق­مداری و عواطف غایی انسانی در وجود او به وضوح دیده می­شود. این امر شاید از «فراخود» و فعالیت عالی آن در وجود سیاوش نشأت گرفته است، بر خلاف پدر...

امروزه بررسی متون گذشته از منظرهای نوین یکی از محورهای بنیادین مطالعات ادبی است. در این میان نقد اسطوره شناختی یا کهن الگویی که رویکردی تلفیقی از علومی چون روان‌شناسی و انسان‌شناسی است از اهمیتی ویژه برخوردار است. ‌این نوع رویکرد بر پایة اندیشة کارل گوستاو یونگ شکل گرفت، او پس از مطالعه‌ی اسطوره‌های ملل مختلف، به منشأ آن‌ها توجه و «ناخوداگاه جمعی» -که حاوی کهن‌الگوهاست- را به عنوان خاستگاه مشتر...