جنید بغدادی عارف بزرگ و نظریه‌پرداز سنت اول عرفانی، یکی از پیشگامان بحث توحید است که سخنان ارزشمندی در باب معرفت و توحید دارد. وی با توجه به سطوح مختلف مخاطبان، مراتبی را برای توحید برمی‌شمرد. سخنان وی در باب این موضوع، نمایانگر آن است که سیر و سلوک عملی و بینش خاص عرفانی در کنار هم در پیشبرد عارف برای رسیدن به مرتبه‌ی توحید ایفای نقش می‌کند. جنید در بیان مراتب معرفت و توحید تعامل سازگاری میان ...

این پژوهش با هدف شناسایی مبانی الهیاتی (باورهای اعتقادی) روان‌شناسی اسلامی و نیز چگونگی تأثیر این مبانی در حوزه‌های گوناگون این دانش انجام گرفت. روش تحقیق در این پژوهش، روش توصیفی−تحلیلی است. نخست با مراجعه به منابع اسلامی به شناسایی مفاهیم اساسی و گزاره‌هایی پرداخته است که دربر دارنده مهم‌ترین باورهای اعتقادی می‌باشد. یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که باور به توحید اعم از توحید ذاتی، توحید ص...

ابن تیمیه در توحید و اسماء و صفات الهی، آراء و بیان های خاص دارد. سلفیون امروز آراء و اندیشه های او را زیر بنای عقائد قرار داده اند. روایات ما به طور خاص در این مسئله وارد شده و جوانب امر را به تفصیل و مشروح بیان کرده اند. گفتار امیرمومنان (علیه السلام) در این میان سهم ویژه دارد. بررسی این دو دیدگاه و عرضه آرای ابن تیمیه به آنچه در روایات ما و بویژه کلام علی (علیه السلام) آمده است، معیارهایی در...

توحید مفضل رساله مختصر و سودمندی است دربارة خداشناسی که از طریق مفضل بن عمر شاگرد نامی امام ششم حضرت صادق (جعفربن محمد)(ع) – به ما رسیده و در این مقال معرفی می گردد تا راهنمایی باشد حقیقت جویان واهل فضیلت را و برهانی گردد بر پیروان هواها و هوسها و آنانکه براساس اغراض در اعتقاد به این امر فطری عناد و جدال داشته و دارند. این رساله بردوبخش آمده: بخشی پیرامون جهان برین است و دیگری دربارة جهان زیری...

مرز توحید و شرک  شهید آیت‌اله مرتضی مطهری مرز دقیق توحید و شرک (شرک نظری و عملی) چیست؟ چه نوع اندیشه‌ای اندیشه توحیدی و چه نوع اندیشه‌ای اندیشه شرکی است؟ چه نوع عملی، عمل توحیدی و چه نوع عملی، عمل شرکی است؟ آیا اعتقاد به موجودی غیر خدا شرک است (شرک ذاتی) و لازمه توحید ذاتی این است که به موجودیت هیچ چیز غیر از خدا (ولو به عنوان آفریده او) اعتقاد نداشته باشیم؟ (نوعی وحدت وجود) بدیهی است که مخلوق ...

محورهای اصلی دیدگاه های علامه مجلسی در بیان توحید در سه حیطه بررسی می شود: اول به نظرات ایشان درباره معرفت و شناخت بشر از خداوند متعال پرداخته شده است. وی معتقد است که از نظر عقل، شناخت بشر از ذات و کنه حضرت حق امری محال و غیر ممکن است ولی گونه ای از شناخت و معرفت در انسان ها نهادینه شده است که می تواند ارتباط بشر با خداوند را حفظ کند؛ که همان معرفت فطری است. از طرف دیگر شناخت بشر از خداوند مت...

اعتقادات که زیربنا و هندسه فکری و نگرشی افراد را تشکیل می دهد و از آن به جهان بینی نیز تعبیر می شود، مبنایی برای نگرش و رفتار آدمی است. دربار? تأثیر اعتقادات یا همان باورها با اخلاق می توان گفت، انسانی که عقید? خاصی را پذیرفته، خُلقی متناسب با آن، خواهد داشت و اگر بر اثر عواملی از عقید? خود منصرف شود، آن خُلق را نیز از دست می دهد. تناسب جهان بینی و اندیشه با رفتار و عمل، از ضروریات یک نظام فکری م...

آیات متشابه در طول تاریخ علوم اسلامی از جمله مباحث چالش برانگیز بوده است. صدرالمتألّهین شیرازی در اصول هستی شناسی خود قائل به نظریه توحید خاصّی در مقابل دیدگاه توحید عامی است. وی معتقد است بدون آنکه نیازی به تأویل آیات متشابه یا قول به تجسم در باب ذات باری تعالی باشد می توان بر مبنای اصول فلسفی ـ عرفانی دیدگاه توحید خاصّی ظواهر الفاظ آیات را حفظ کرد و همه آیات متشابه را بر ظاهر معنای آنها حمل کرد....

از دیر باز حتی از زمان حیات پیامبر گرامی(ص) توسل براولیاء الهی وتبرک به آثار آنان همواره بین مسلمانان مرسوم بوده و کسی اشکال نکرده است و فقها آن را از مستحبات مهم دانسته اند. با وجود این، اخیراً برخی با نگرش سطحی به متون دینی و جمود بر ظاهر برخی عبارت ها این اعمال را نادرست دانسته و شرک نامیده اند.مقاله حاضر با بررسی موضوع و توضیح مفهوم دقیق و کاربرد درست واژه های توسل، توحید، شرک و عبادت و با م...

توحید ذات و صفات باری تعالی از موضوعات مهم در الهیات، کلام، فلسفه و فلسفه دین ودغدغه متکلمان، فیلسوفان و عرفای ادیان ابراهیمی بوده است. در این مقاله تلاش بر این است که با نگاهی مقایسه­ای ، نظرات دو فیلسوف و مفسر یهودی و مسلمان مورد بررسی وتحلیل قرار گیرد. این دو اندیشمند سعی کرده اند صفات الهی مطرح شده در کتاب آسمانی خود را به گونه ای توجیه کنند که با صرافت و بساطت ذات الهی  منافات نداشته باشد....