چکیده از جمله مباحث کلامی در میان مفسّران، تفسیر آیاتی از قرآن کریم است که موهم صفات انسان گونه برای خداوند متعال است. مجسّمه، اشاعره، معتزله و امامیّه در این باب اختلاف نظر دارند و هر یک با استفاده از رویکرد کلامی خود، این آیات را تفسیر نموده اند. این مقاله پس از مروری کوتاه بر دیدگاه های کلامی مشهور، به تبیین نظر علاّمه طباطبائی، مفسّر بزرگ معاصر، امامیّه، در باب تنزیه خداوند از صفات انسان گونه می...

مسئله اساسی در این پژوهش، اندیشه توحیدی در آثار سنایی است. این اندیشه، بخش مهمی از اندیشه های اغلب عارفان مسلمان را تشکیل می دهد. نگارنده در سه بخش سعی کرده تا اندیشه توحیدی را در آثار سنایی بیان کند. به همین منظور، پس از ذکر توحید و اقسام آن، در بخش اول گفته است که مراد سنایی از توحید وجودی، تأکید بر جنبه شهودی آن است. در بخش دوم نیز ابن عربی وار، راه های معرفت الله را با بحث در باره مشخصه-های...

معناشناسی اسما و صفات الهی از مباحث مهم اعتقادی در حوزة فلسفة دین، فلسفه، کلام، عرفان، و دین پژوهی معاصر است. این بحث در حوزة علوم اسلامی بیش تر با عنوان تشبیه و تنزیه مطرح می شود. ابن  عربی تشبیه را در عین تنزیه و تنزیه را در عین تشبیه می داند. از دید وی، شباهت صفاتِ خداوند و ممکنات در این است که صفات خداوند تجلیات او و صفات ممکنات نمودهای صفات اویند. به اعتقاد او تشبیه در اصل وجود و تنزیه در ح...

غالباً اندیشمندان دیدگا ههایی دربارة انسان، خدا و جهان داشته اند. ممکن است نقاط و نکاتِ مشترکى در این تفکرات بیابیم که برخى از متفکران تحت تأثیر یکدیگر و برخى برحسب توارد، داراى این اشتراکات بوده اند. بحث ما در مقایسه و مطابقة تشبیه و تنزیه صفات الهى از موضوعات کلامى میان دو اندیشمند است: که یکى شاعرِ عارف که در غزنه قلمرو ایران می زیسته و دیگرى عارفی شاعر که در اندلس پرورش یافته است. سخن از سنایى...

در زندگی اجتماعی سود وزیان به هم آمیخته است. هر کس نفعی می برد به گونه ای باعث ضرر دیگران می شود؛ ولی همه ی این ضرر هاایجاد مسئولیت نمی کند. بسیاری از خسارات لازمه زندگی اجتماعی است وعرف به دید تسامح از آنها می گذرد. در این مقاله ضرر اقتصادی محض وقابلیت جبران آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ضرر اقتصادی محض یا همان ضررهایی که دارای منشا مادی یا بدنی نیستند . در نظام های حقوقی مختلف با مصادیق ضرره...

پژوهش حاضر تلاش دارد ضمن بررسی تخصصی تعاریف و چگونگی پیدایش هنر تصویرسازی ، تفاوت های این رشته تخصصی هنر را با دیگر رشته ها و سیر تحول آن را در ابتدای تاریخ بیان نماید. تصویر سازی هنری است که در طول تاریخ تا عصر حاضر بیش از رشته های هنری دیگر گسترش یافته و کاربردهای گوناگونی پیدا کرده است. بررسی آثار تصویرسازی به جا مانده از دورترین اعصار تاریخ تاکنون به ویژه دوران پیش از تاریخ، ما را با وضعیت ...

در این مقاله تلاش می‌کنیم تا فلسفة نقادی کانت، به‌ویژه آموزه‌های کتاب نقد عقل محض، را از نگاه نقادانة نیچه بررسی کنیم. از آن‌جا که نیچه به کل نظام‌های مابعدالطبیعی و فیلسوفان غربی از افلاطون گرفته تا کانت و هگل هم انتقاداتی یک‌سان و هم ویژه دارد، در این‌ پژوهش نخست به نگاه انتقادی نیچه به کل تاریخ فلسفه، و سپس به نقدهای خاص او به آموزه‌های کانتی در نقد اول او، می‌پردازیم. به باور نیچه، کانت با...

مسئلۀ اساسی در این پژوهش، اندیشۀ توحیدی در آثار سنایی است. این اندیشه، بخشِ مهمی از اندیشه‌هایِ بیشتر عارفانِ مسلمان را تشکیل می‌دهد. نگارنده در سه بخش می‌کوشد اندیشۀ توحیدی را در آثار سنایی نشان دهد. برای همین منظور، پس از ذکرِ توحید و اقسامِ آن، در بخشِ اول می¬گوید که مرادِ سنایی از توحیدِ وجودی، تأکید بر جنبۀ شهودیِ آن است. در بخش دوم بیان می‌کند که سنایی، ابن¬عربی¬وار، راه¬های معرفت¬الله را با بحث ب...

  یکی از پرسش‌های دیرین در علم کلام و فلسفه، چگونگی فهم و تحلیل معانی اوصافی است که بین خدا و انسان مشترک است؛ آیا این اوصاف با معانی انسانی و متعارف به خداوند حمل می‌شوند یا این که واجد معنای دیگری هستند؟ این پرسش که ابتدا ناظر به اوصاف الهی بود. بعدها گسترش یافت و همه گزاره‌های دین را در برگرفت و به این ترتیب نظرات مختلفی در مورد زبان دین پدید آمد. این نظرات تحت دو دیدگاه کلی تقسیم می‌شوند:  ...

در این مقاله، سیمای شش پیامبر الهی در پنج فیلم سینمای ایران بررسی شده است. در بررسی حاضر، از میان آثار سینمای ایران، فیلم هایی انتخاب شده که به طور مشخص یک شخصیت مقدس الهی را دستمایۀ اصلی خود قرار داده اند؛ به نحوی که در آن ها، امکان تحلیل نحوۀ پردازش تصویری شخصیت ایشان در ظاهر و نیز در منش و سیرۀ ایشان وجود داشته باشد. این مقاله محتوای کیفی پنج اثر سینمایی از منظر تنزیه گرایی یا تشبیه گرایی در...