بر خرابه‌های ناشی از حملات مغول، یک کانون تمدنی فعال، به کوشش عالم برجسته، ریاضیدان و منجم مشهور و فقیه و متکلم شایسته، حضرت خواجه‌نصیرالدین طوسی بنا شد. ویژگی‌های خاص این مرد دانشی، سبب شکل‌گیری این کانون تمدنی گردید. نقطة درخشان این کانون، رصدخانة مراغه بود که طالب‌علمان و دانشمندانی از سراسر عالم اسلامی در آنجا فرود می‌آمدند. در این مقال، پس از بیان کلیاتی دربارة این کانون تمدنی، فهرستی از...

مطالعات تاریخ رسانه نشان داده است که رسانه‌ها صرف‌نظر از نوع و شکل آنها و مدرن یا سنتی بودن، این قابلیت را دارند که در هرگونه حرکت و تحول اجتماعی، از جمله پیشران‌ها باشند. این مقاله به بررسی الزامات ساختاری و محتوایی رسانه، هم در زمینه‌سازی و هم در چشم‌انداز تمدن نوین اسلامی می‌پردازد. مقاله می‌کوشد به این پرسش اصلی پاسخ دهد که اگر قرار است رسانه‌ها در زمینه‌سازی تحقق تمدن نوین اسلامی پیشران و ...

امروزه کشورها با هدف پیشبرد اهداف سیاست خارجی خود از ابزارهای مختلفی استفاده می‌کنند. در این زمینه منابع و قدرت فرهنگی و تمدنی که از آن به‌عنوان قدرت نرم نیز نام برده می‌شود، می‌تواند تاکتیک مؤثری برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی یک کشور باشد. ایران نیز قادر است در منطقة آسیای مرکزی دیپلماسی تمدنی را به‌کار گیرد. دلایل این امر چندگانه بوده و ناشی از تسلط حکومت‌های ایرانی و اس...

تمدن اسلامی، یکی از دیرینه‌ترین تمدن‌های بشری است که توانسته با گذرزمان، بر عمق خود بیفزاید و همواره به عنوان رکنی تاثیرگذار در تمدن بشری، ایفای نقش کند. در پیشینه شناسی و تجزیه و تحلیل اجزای این تمدن، دو نوع نگاه می‌تواند مورد توجه باشد. نگاه اول، رویکرد احیاء تراثی؛ به این صورت که تلاش کنیم تا تمدن را مبتنی بر متون متقدم و یکان یکان گزارش‌های دینی یا متون دینی، تحلیل کنیم. رویکرد دوم، رویکرد ...

این مقاله از دو بخش اصلی تشکیل شده است: در بخش نخست با اشاره به تعریف‌ها و مفاهیم اصلی مانند تمدن و طبقه‌بندی دانشی مطلوب، جایگاه دانش کلام در این طبقه‌بندی و ظرفیت‌های دانش کلام در مطالعات تمدنی نشان داده می‌شود. ظرفیت کلام در دو قلمروِ تبیین رویکرد تمدنی از دین و نیز ارائه دستگاه‌مند و جامع از آموزه‌های دینی خلاصه شده است. در این مورد به صورت استقرایی می‌توان به مباحث هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، ...

مفهوم «معنویت» از مفاهیمی است که تعریف آن در آثاری که بدان پرداخته‌اند ابهام دارد و مسئله اصلی این مقاله آن است که چرا تعریف‌های ارائه‌شده از معنویت دارای ابهام است، چرا از هر رویکردی که به آن نگریسته شده معنای واژه نیز تفاوت یافته است؟ بنابر ادعای این مقاله دلیل ابهام مفهوم معنویت آن است که رویکردهای موجود در تعریف معنویت از داشتن نگاه تمدنی به معنویت غفلت کرده‌اند. در مقاله حاضر پس از تقسیم ت...

آیات فقهی قرآن به عنوان بخشی از آموزه های دینی و نیز سرچشمه اولیه دانش فقه افزون بر تعیین تکلیف مکلفان دارای پیامدها و کارکردهای اجتماعی هم است. این پیامدها به صورت مستقیم و غیرمستقیم نظام های مختلف تشکیل دهنده یک جامعه را از خود متأثر می سازد و اثرپذیری نظام ها از این مؤلفه ها به نوبه خود به اثرپذیری یک تمدن از آنها می انجامد. این نوشتار با مبنا قرار دادن تقسیم بندی مرحوم شهید صدر از مباحث فقه...

لغزش سیمره به عنوان بزرگ ترین لغزش دنیا در زاگرس چیم خورده منجر به تشکیل دریاچه های سدی پی در پی در طی چند دوره در اواخر کواترنر شده است. پراکندگی کح.طه های باستانی برروی رسوبات ته نشست شده در این دریاچه ها شواهد پالئوژئومورفولوژی و زمین باستان‌شناسی منطقه ارتباط معنی‌داری بین تحولات تمدنی و رخدادهای پالئوژئومورفولوژی آن نشان می­دهد. هدف این پژوهش، تعیین و تحلیل ارتباط بین توسعه و افول تمدنی با...

بسیاری از اندیشمندان و شخصیت‌های علمی و فکری جهان، بر این عقیده‌اند که رهبری معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پیش از آنکه رهبر سیاسی یک کشور اسلامی باشد، یک شخصیت علمی برجسته در جهان اسلام و عرصه بین‌الملل است. در میان موضوعات و مسائل فکری جمهوری اسلامی ایران و فراتر از آن مسائل جهان اسلام، اندیشه‌ها و دیدگاه‌های ایشان در موضوع تمدن نوین اسلامی، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این...

پرفسور عبدالعزیز ساشادینا[i] استاد تمام دانشگاه ویرجینیای آمریکا است. او از شیعیان تانزانیا است که در دانشگاه علیگر هند دورۀ کارشناسی مطالعات اسلامی را گذراند و سپس در رشتۀ ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد تحصیل کرد و از دانشجویان دکتر شریعتی بود. در کنار تحصیلات دانشگاهی، در مشهد، قم و نجف نزد برخی اساتید وقت دروس حوزوی را گذراند. اگرچه محل سکونت اصلی ایشان در آمریکا است اما ارتباط ایشان با کش...