»فقه اجتماعى« در مقابل »فقه فردى«، نگرشى کل‏نگر و حاکم بر تمام ابواب فقه است. در این نگاه، استنباطهاى فقهى باید براساس فقه اداره نظام اجتماعى انجام شود و تمامى ابواب فقه ناظر به امور اجتماع و اداره کشور باشد. ازاین‏رو گستره‏اى که در فقه اجتماعى مورد بحث قرار مى‏گیرد، تمامى ابواب و مسائل فقه خواهد بود; زیرا اجتماع و نظام اسلامى، شئون و زوایاى مختلفى دارد; مباحثى در حوزه اقتصاد، فرهنگ، حقوق، سیاس...

 باز نمایى خطوط کلى مبانى و روشهاى مذاهب اهل سنّت در فهم آیات فقهى قرآن است. پس از عصر تابعین، فقه القرآن در حوزه فقهى اهل سنت، رو به رشد نهاد و ابواب فقه به صورت مستقل تدوین گردید و مذاهب اسمى اهل سنت شکل گرفت و باب اجتهاد مسدود شد. مذاهب اهل سنت با تلقى‌هاى نسبتاً متفاوتى مرجعیت قرآن را در فقه قبول داشتند، مذهب حنفى دلالت عمومات قرآن را قطعى و تنها با سنت متواتر یا مشهور قابل تخصیص مى‌دانست. ما...

در احکام فقهی و شرعی نوعی الزام نهفته است. درباره خاستگاه این‌گونه الزامات اختلاف وجود دارد. برخی عقل را منشأ الزام می‌دانند و عده‌ای همانند برخی از اشاعره امر و نهی الهی و برخی فطرت را منشأ الزام می‌دانند؛ ولی به نظر می‌رسد هر یک از نظریات ارائه شده در این باره به نوعی دارای اشکال می‌باشند. از نظر نگارنده منشأ الزام فقهی و شرعی درک و کشف عقل می‌باشد که مکلفان را وادار به انجام تکالیف و لزوم اط...

این نوشتار در صدد مقایسه ای گذرا میان تفسیر «الکشاف» اثر ز مخشری و «جوامع الجامع» اثر طبرسی است. تفسیر جوامع الجامع طبرسی که به تأسی از تفسیر کشاف ز مخشری به تحریر درآمده است در عین عنایت به کشاف مطالب مهمی بر آن افزوده و موضوعاتی از آن را نیز پالوده و در نتیجه جوامع الجامع نه خلاصه ای از کشاف بلکه تفسیر مستقل و دارای دیدگاه های مخصوص به خود می باشد. نویسنده، پس از شرح حال اجمالی و تألیفات علام...

بررسی و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »کشاف« اثر جار اللَّه زمخشری (538 ه.ق( است. زمخشری، اعتبار چندانی برای اسباب نزول قائل نیست و واژه ها و کلماتی را برای اسباب نزول به کار برده است که نشانگر تضعیف و بی اعتباری آن روایات از دیدگاه وی است. علت این بی توجهی ریشه در عقل گرایی و اعتبار عموم نص در عین خصوصیّت سبب در باور وی دارد. حدود استفاده زمخشری از اسباب نزول به دو مورد تفسیر آیه و تأیید ت...

یونس بن عبدالرحمن; از راویان شاخص شیعه، در دوره امام صادق،امام کاظم و امام رضا: است.جلالتِ مقام او نزد امامان:، گستره دانش دینی، ژرفای فهم، دلدادگی به اهل بیت:، استواری بر امامت، مکتوبات حدیثی متنوع ودر شمار اصحاب اجماع امامیه بودن، از جمله خصایص شخصیتی وی به شمار می رود. درمنابع رجالی و تراجم نگاری، اثری با عنوان «تفسیر القرآن» در کارنامه وی گزارش شدهاست. هر چند محدثان شیعه، در آثاری که تا قرن ...

در تفسیرقرآن، نیازمند استفاده از شاخه های متعددی از علوم عقلی و نقلی هستیم که در میان آنها، تاریخ از اهمیتی قابل توجه برخوردار است؛ علی رغم اهمیت تاریخ در تفسیرنگاری، نحوه به کارگیری این علم در تفاسیر متقدم و متاخر، آمیخته با آسیب هایی گسترده است که از زمره آنها می توان به اشاعه دروغ و قلب حقایق تاریخی اشاره نمود. به سبب وجود این آسیب ها امکان اعتماد کامل به گزاره های تاریخی موجود در تفاسیر وجو...

جایگاه زن در جامعه از نگاه اسلام کجاست؟ قرآن معیار نهایی و موثق ترین مرجع موجود در میراث اندیشه اسلامی است؛ زیرا مسلمانان گرچه با برداشت های گوناگون به اتفاق آن را کلام خداوند می دانند که با هدف هدایت بشر به محمد (ص) وحی شده است. بنابراین، طبیعی است که بتوان از قرآن به مثابه سنجه ای در بررسی اسلامی بودن یا نبودن وضعیت زنان در جوامع فعلی مسلمانان یاد کرد.

تأثیرگذارى فلسفه بر علم فقه در دو بخش بررسى مى‏شود: تأثیرات کلّى فلسفه بر نظام علم فقه; و تأثیرات فلسفه بر مسائل علم فقه. مهم‏ترین موارد تأثیرگذارى کلّى فلسفه بر نظام علم فقه، از این قرار است: اول، تأثیر فلسفه بر شکل‏گیرى فلسفىِ اندیشه فقهى; دوّم، تأثیر فلسفه بر تقویت نقد اخباریان; سوّم، تأثیر فلسفه بر حوزه زبانى علم فقه; چهارم، تأثیر فلسفه بر حوزه تفسیر الفاظ در علم فقه; پنجم، تأثیر فلسفه بر روش عل...