یکی از منابع مهمّ پژوهشی در حوزهٔ تمدنی جهان اسلام، نسخ خطی است و بخشی از این مواریث کهن، طبعاً متعلّق به طیفِ جامعهٔ شیعی است. وجود عناصرِ مشترک قوی اعتقادی و مشابهت‌ها و تأثیراتِ رفتاری بکتاشیان از آموزه‌های مکتب اهل‌بیت:، با شکلی صوفیانه، حاکی از آن است که آنان، بی‌تردید، بخشی از جامعهٔ شیعی دورمانده از اصل خویش‌اند. بررسی مقدّماتی گونه‌شناختی متون کهنِ بکتاشیان، نشان می‌دهد بیشترینِ آثار بکتاشیه به زبا...

چکیده پژوهش پیش رو با هدف بررسی عناصر خاص فرهنگی در ترجمۀ فارسی کتابهای «ماجراهای تن تن» انجام شده است. به منظور کسب نتایج لازم، پژوهشگر از دو چارچوب نظری بهره برده است. مورد اول، چارچوبی است که «نیومارک» در زمینۀ طبقه بندی ارجاعات فرهنگی پی ریزی کرده است و مورد دوم، مدلی است که «ایویر» برای ترجمۀ عناصر خاص فرهنگی پیشنهاد داده است. نیومارک (1988) ارجاعات فرهنگی را به پنچ گروه تقسیم بندی کرد: (...

ضرورت ترجمۀ دقیق قرآن کریم به زبانهای مختلف از جمله فارسی، اقتضا می کند که برای شناخت بهتر این قواعد و اعمال آن در ترجمۀ قرآن کریم کوشش کنیم. از جملۀ این قواعد، نفی جنس است که در زبان عربی با کاربرد ادات «لا» صورت می گیرد. لای نفی جنس در قرآن ۱۱۲ بار به کار رفته است. لازم است اسلوب نفی جنس در قرآن کریم چنان به زبانهای دیگر ترجمه شود که تمایز آن با اسالیب دیگری که در آنها هم از ادات «لا» استفاده...

گلستان سعدی در میان متون قدیمی ادبیات فارسی از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. این کتاب از دیرباز چه در ایران و چه در خارج از کشور مورد توجه بسیار قرار گرفته است و تاکنون شرح های گوناگون در شبه قاره هند، امپراطوری عثمانی و ایران بر آن نوشته شده است.گلستان به زبان های گوناگون ترجمه شده است. همچنین بسیاری از محققان و ناقدان آن را تصحیح و یا بر آن حاشیه نوشته اند.شرح های گلستان را می توان به دو د...

قصیدۀ همزیۀ بوصیری، از شاهکارهای شعر عربی است که توسط شاعر نامی قرن هفتم، شرف الدین محمد بن سعید بوصیری سروده شده است. این قصیدۀ بسیار مشهور که بعد از «برده» جایگاه والایی را در میان شاعران به خود اختصاص داده است، در واقع تاریخ منظومی از زندگانی پیامبر(ص) و دورۀ صدر اسلام است، که هیچ یک از وقایع زندگانی پیامبر(ص) را از قلم نینداخته است .بوصیری در این قصیدۀ بسیار زیبا به بیان وقایع و رخدادهای شب...

دوره صفویه و عثمانی در تاریخ ادبیات فارسی و عربی، با توجه به وضعیت سیاسی و مذهبی موجود و نیز پیشینه روابط فرهنگی، زبانی و ادبی ایران و عرب، مشابهت هایی در زمینه برخی جریان های شعر و نثر با یکدیگر دارند. اختلافات سیاسی و مذهبی دولت های ازبک و عثمانی با صفویه منجر به بروز جنگ های خارجی و اختلافات عقیدتی بسیاری در قلمرو ایشان از ابتدای قرن دهم تا میانه قرن دوازدهم شد که همین مسأله عامل اصلی مهاجرت...

ترجمۀ منظومه‏های بلند گاهی چنان دشوار می‏نماید که برخی از مترجمان را بر آن می‏دارد که تنها به برگردان ابیاتی گزینشی از آن‏ها بسنده ‏کنند. در این ترجمه‏های «گزینش‏گرانه»، باید شروطی رعایت شوند که تخلف از آن‏ها ممکن است موجب شود که ترجمه، حتی با وجود دقت در برگردان کلمات شعر اصلی، از جان‎مایه و غرض اصلی‏ شعر دور افتد و، در بدترین حالت، برگردان محرّفی از آن باشد. مقالۀ حاضر بر آن است تا ضمن بررسی ن...

چکیده ندارد.

وام‌واژه‌های مختلف زبان ترکی در کهن‌ترین متون و نمونه‌های نظم و نثر فارسی راه یافته است. دربارۀ لغات و ترکیب‌های عربی در مفصل‌ترین و مهم‌ترین منظومۀ بازمانده از سدۀ چهارم، شاهنامة فردوسی، پژوهش‌های بسیاری انجام شده است؛ اما هیچ پژوهش مستقلی دربارۀ واژه‌های ترکی این متن وجود ندارد. در این مقاله برای نخستین‌بار لغات و نام‌های ترکی حماسۀ ملی ایران بر اساس جدیدترین و منقّح‌ترین تصحیح آن، ویرایش دوم ...

در این بررسی، از اطلس زبانی انگلستان (1978) به عنوان الگو بهره گرفته شده، اما برخی اقلام واژگانی و صورت های آوایی آنها بیشتر مورد تأکید قرار داشته، در عین حال به چند مورد صرفی هم پرداخته شده است. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که بیشترین تنوع صورت های زبانی در مرز های بخش و به ویژه در شرق و شمال شرق، و غرب مشاهده می شود. شاید این تغییرات را بتوان به مجاور بودن این نقاط با روستا های کرد زبا...