پژوهش حاضر به تحلیلِ گفتمانِ استعارة­ مفهومیِ عشق، بر پایة رویکرد پیکره‌ایِ تحلیلِ انتقادیِ استعاره (Charteris-Black, 2004) در ترانه­های فارسی، با مضامین عاشقانه و اجتماعی می­پردازد. بر این مبنا، این مقاله می­کوشد تا دریابد استعاره­های مفهومی عشق در گفتمان ترانه­ های عاشقانه و اجتماعی چگونه طبقه ­بندی می­شوند و مفهوم ­سازی استعاری عشق در گفتمان‌های عاشقانه و اجتماعی نیز چه تفاوت­هایی با یکدیگر دارند....

سمرقند کنونی ادامۀ سنت ادبیاتی است که آغازگر آن استاد رودکی بود و در زمان‌های بعدی رشد و رونق یافت. این شکوفایی در عصر کنونی نیز در سمرقند همچنان برقرار است. در ابتدای سدۀ بیستم، سمرقند از واقعه‌های انقلابی سرشار بود که باعث بیداری ملی و به‌وجود آمدن ادبیات معارف‌پروری و درنهایت ادبیات نوی تاجیک شد. بنیان‌گذار ادبیات نوین تاجیک، صدرالدین عینی (۱۸۷۸-۱۹۵۴م) است که در ابتدای سال‌های عصر بیستم از ب...

واژه ی ترانه برگرفته از «تئورونه» ی اوستایی در ادوار گوناگون با نام هایی مختلف آمده که مفهوم آن در گذشته، بیش تر با تصنیف، سرود، رباعی و مهم تر از همه، دوبیتی پیوند خورده است. تا قبل از انقلاب مشروطه و جریان شعر معاصر، مضامین ترانه ها، عمدتاً عشق، هجران یار، لالایی، مرثیه، چیستان، سرگرمی و تصاویر آن نیز بیش تر برگرفته از طبیعت و غالباً از نوع تشبیه محسوس به محسوس بوده است که این امر نیز به خاستگا...

«سنگردی» ها گونه ای از شعر فارسی است که قرن های متوالی، زمزمه­ی مردمان کوهپایه های پنجشیر، در دامنه های کوه های سر به فلک کشیده­ی هندوکش بوده که بیشتر در قالب دوبیتی و رباعی بر زبان مردم جاری می شده و ناشی از عشق و علاقه و سوز درونی هر پنجشیری است که به زبان و شعر فارسی (دری) دارد. سنگردی ها غالباً در کوهپایه ها و کوه و کمر و در کناره­ی رودخانه ها خوانده می شده و مفاهیم کوه و کتل، چشمه و دریا، ن...

هدف از انجام این تحقیق ،رسیدن به تعریفی نسبتاً روشن ودقیق از «ترانه» و ویژگی های ساختاری ،زبانی،موسیقیایی و ارزش های ادبی آن و وجوه اشتراک و تمایزات آن با «شعر »است. طی این تحقیق و بررسی پیشینه ی تاریخی ترانه و تعریف های متفاوت مبتنی بر انتظارات حاضر از این گونه ی ادبی و جایگاه واقعی آن و به ویژه بررسی تطبیقی بیش از یکصدو پانزده ترانه ی سروده شده در بازه ی زمانی از مشروطیت تا انقلاب اسلامی، تلاش...

سمرقند ازلحاظ جغرافی در جنوب سغد قرار داشته است. این شهر که همواره مرکز آباد این اقلیم به‌شمار می‌رفته، تدریجاً به ترقی و تعالی رسیده و باعث پیدایش اصطلاح «سغد سمرقند» شده است. در ابتدای عصرهای میانه، مقام این شهر ازلحاظ سیاسی و اقتصادی خیلی بالا رفت. تاریخ بیانگر آن است که سمرقند نیز همچون دیگر شهر‌های نیمه‌مستقل، مورد حملة عرب‌ها واقع شد و طبری از داستان چگونگی ضبط شهر و تدبیراندیشی‌های قتیبه ...

غزل های حافظ و ترانه نامۀ پترارکا (1304-1374 م)، دست کم در سه ویژگی، زمینه ای مشترک دارند: (الف) از دیدگاه چونی، هر دو اثر اوج شعر غنایی عاشقانۀ قرون وسطی هستند: یکی در ادب پارسی، دیگری در ادب اروپایی؛ (ب) از دیدگاه ترتیب زمانی، هر دو دیوان در سدۀ هشتم هجری (چهاردهم میلادی) سروده شده اند، و (ج) از دیدگاه چندی، غزل های حافظ به تصحیح دکتر خانلری 4092 بیت (یعنی، نزدیک 8184 مصرع) دارد، و ترانه نامۀ...

مردم ایران زمین پس از هجوم صحرا نشینان مغول و ترک، به رغم سستی و بی سیاستی محمّد خوارزمشاه، خلیفه بغداد، هیچ گاه از پایداری در برابر متجاوزان غارتگر و خونخوار باز نایستادند. مقاومت مردم شکل های گوناگون داشت، و هدف مشترکی که این عناصر متشتت و مختلف را متحد می ساخت، تنها برانداختن سلطه ی جهان گشایان نو رسیده یا اعیان صحرانشین و لشکری مغول و ترک نبوده، بلکه علیه سران و بزرگان اسکان یافته ی ایرانی ن...

در این پژوهش به بررسی سیر ترانه سرایی در زبان فارسی پرداخته ایم. این پژوهش از هشت فصل تشکیل یافته است. در فصل اول به بیان کلیات پژوهش پرداخته ایم. در فصل دوم، مباحث تیوریک ترانه و ترانه سرایی و ویژگی های ترانه های فارسی بیان شده است. فصل سوم تا هفتم به بررسی سیر ترانه سرایی در زبان فارسی اختصاص یافته است. این فصل ها، بر اساس حوادث مهم سیاسی و تاریخی روز، به بررسی سیر ترانه سرایی از دوران مشروطه...

ادب غنایی در بسیاری از سروده های عاشقانه خود به مضامین اصلی اولین ترانه های عاشقانه ساخته ذهن بشر توجه داشته و در واقع این ترانه ها ماده اولیه و سرچشمه الهام این سروده ها به شمار می آید، اما از آنجا که همواره سخن از تقابل اشعار رسمی و ترانه های عامیانه به میان بوده است و برخی این نوع شعر را خالی از ارزش های ادبی دانسته اند، کمتر کسی به این موضوع علاقه نشان داده است. در این جُستار تلاش ما بر این ...