تفسیر آیات قرآنی در کشف الاسرار میبدی، از سه بخش ـ که میبدی آن ها را با عنوان های «النوبه الاولی و النوبه الثانیه و النوبه الثالثه» یاد کرده ـ تشکیل شده است. بدین صورت که نوبت اوّل: ترجمه لفظ به لفظ آیات قرآن، نوبت دوم: تفسیر به روش عامّ اهلِ سُنّت و نوبت سوم: تفسیرِ برخی از آیات به مذاقِ عُرَفا ( در قالب کلامی موزون و مسجّع ) است. اغلب صاحب نظران و نویسندگان، نوبتِ سوم کشف الاسرار را تأویل نام نهاده اند،...

تأمل در ترجمه آیات قرآن بیان کننده این حقیقت است که مترجمان قدیم به سبب ایمان و اعتقاد به اسلام و کلام خدا کوشیده‏اند، امانتدار و راست گفتار باشند تا ازتهمت و شبهه موجود در قرن چهارم  که از قبل برگرداندن قرآن به زبان غیرعربی در جامعه اسلامی وجود داشت، درامان باشند. «نوبۀ الاولی» تفسیر کشف الاسرار و عدهالابرار میبدی- که حاوی ترجمه تحت اللفظی آیات است- یکی از آثاری است که دقت و وسواس توام باذوق ق...

ابوروح محمّد بن منصور جرجانی مشهور به زرّین‌دست در 480ق کتاب نورالعیون را در چشم‌پزشکی برای افراد غیرمتخصص و نیز افرادی که قصد دارند مقدمات پزشکی را فراگیرند اما عربی نمی‌دانند به فارسی و به شیوۀ پرسش و پاسخ نوشت. مقایسۀ این اثر با مهم‌ترین آثار چشم‌پزشکی پیش از آن حاکی است که زرین‌دست، اساس کار خود را کتاب تذکرة الکحالین علی بن عیسی کحال قرار داده و با اعمال تغییراتی چشم‌گیر در ساختار کلان و خرد...

صدرالدین قونوی، از شارحان مشهور مکتب ابن‌عربی، بیشتر آثارش را به عربی نوشته است، ولی رسائلی هم به فارسی به وی منسوب است. مع ذلک، صحت انتساب آنها به قونوی نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد. با این حال، رسالۀ تبصرة المبتدی و تذکرة المنتهی که به طرح مسائل مهم عرفانی مانند ولایت، نبوت، ذات و صفات خداوند و امثال اینها پرداخته، از جمله آثار فارسی منسوب به اوست که تشکیک‌هایی در این خصوص میان برخی م...

در قرآن آیاتی وجود دارد که مرگ را منحصر در «موتة الاولی» می داند(الدخان، 56، الصافات، 59). در مقابل، آیات دیگری از«دو بار مردن» سخن می گوید (غافر،11). در تفسیر آیات فوق، مفسران اسلامی نظرات گوناگونی ارائه کرده اند که نه تنها با آیات دیگر قرآن تأیید نمی شود، بلکه غالباً با دیگر نظرات تفسیری ایشان نیز قابل جمع نیست. از آنجا که بر اساس فرمایش خداوند، آیات قرآن مؤید و مصدق یکدیگرند و امکان وجود تعار...

الخلاصه یُدرَس الشعرالجاهلی عادهً، بوصفه مرحله واحده من الشعر العربی کانت المعلقات تمثل اوج صنعتها الفنیه، تلیها قصائد اخری من الشعر الجاهلی علی حسب الجوده. و لم یُدرَّس الشعر الجاهلی ـ فی درس الادب الجاهلی فی الجامعات خاصهً ـ علی انه تراث شعری امتد لزمن طویل و حرکه شعریه مرت بمراحل فنیه متعدده، ابتدأت بالجذور الاولی التی نَمَتْ فی ارض السجع بعد ان توفرت اسباب ذلک النمو. ومن ثم بدأت تتبلور اولی البُنِی ال...

تذکره‌نویسی یکی از شاخه­های رایج در تاریخ ادب فارسی و تذکره، عنوان عمومی کتاب‌هایی است که شرح‌ احوال شاعران، عارفان یا جماعتی دیگر به همراه نمونه‌ای از آثار و سخنان هر کدام، به طور سنتی و بدون رعایت اصول تاریخ‌نویسی و نقد جدید در آنها درج می‌شود. یکی از دوره­های درخشان و پررونق تذکره‌نگاری، عصر قاجاریّه است. در این دوره، تدوین شرح حال شاعران، معیاری برای سنجش مایه­­های ذوق و سخن­شناسی به شمار م...