مهم‌ترین موضوعی که در بررسی و ارزیابی زندگی هنری محمدباقر یا آقاباقر، نقاش قرن دوازدهم هجری، مطمح‌نظر نگارنده است، اثبات زنجیرۀ پدر- فرزندی او با محمدعلی بیک نقاش‌باشی است. برای این منظور، اسناد و مدارک موجود، به‌ویژه بعضی از آثار خود محمدباقر که در ساری اجرا شده است، ارزیابی و تحلیل شد. محمدباقر در بعضی از آثار خود به بازنمایی و بازسازی برخی از آثار جدش، علی‌قلی بیک جبادار، پرداخته است. از جمل...

هدف پژوهش حاضر، معرفی نسخۀ خطی مثنوی لیلی و مجنون مکتبی شیرازی، سرودۀ سال 895ق، مضبوط به شمارۀ 10379 در کتابخانۀ آیت‌اللّه مرعشی نجفی است. معرفی ویژگی­‌های این اثر و تاریخ‌گذاری آن با اتکا به قراین سبک‌­شناسانه و مقایسۀ تطبیقی تصاویر انجام شده است. نسخۀ مذکور دارای 101 برگ به ابعاد 5/6×10سانتیمتر است. کتابت متن و سرلوحه­‌ها به دانگ غبار و خط شکسته‌نستعلیق انجام شده ­است. تذهیب محد...

در میان نسخ خطی مجموعۀ «صارم‌الدوله»، موجود در کتابخانۀ ابن‌مسکویه شهر اصفهان، دیوانی از سعدی شیرازی با تذهیب عالی وجود دارد. بررسی‌ها حاکی از آن است که شناسنامۀ این اثر دارای تاریخ اجرا نیست. مقالۀ حاضر با تکیه بر اطلاعات فنی اثر می‌کوشد تاریخ این اثر را مشخص کند. مقایسۀ این نسخه با نسخه‌ای از دیوان حافظ متعلق به سال 1283ق موجود در همان گنجینه به یافتن این پاسخ کمک می‌کند. پس از بررسی‌های دقیق...

هنر کتاب سازی نزد ایرانیان از مهم ترین هنرها بوده تا جایی که برای تزیین کتاب بزرگترین طراحان را دعوت می کردند . در حوزه ی کتاب آرایی همواره تزیین و زیبا سازی قرآن از اهمیت خاصی برخوردار بوده است چه در دوران اولیه که خط ، بار تزیین قرآن را بر دوش می کشید چه آن زمان که این نیاز به زیبایی باعث شد که تذهیب در کنار خط به وجود آید و هنرمندان به طور جداگانه در رشته های خوشنویسی و تذهیب فعالیت کنند ....

موضوع پژوهش که با روشی توصیفی-تاریخی، با رویکردی پژوهشی صورت گرفته است، بررسی نقوش قرآنی در دوره ی ایلخانی و تیموری می باشد. اهداف مهم این پژوهش بررسی دو مساله برای محقق است، یکی تطابق نقوش قرآنی با کلام الهی و دیگری اصل و منشا پیدایش نقوش قرآنی. ابزار این پژوهش در دو سطح مرور اسناد و روش مشاهده صورت گرفته است. از میان آثار موجود در این زمینه از دوران صدر اسلام تا دوره ی قاجار، علاوه بر بررسی ن...

حکومت صفویه به زعم برخی از پژوهشگران، عصر طلایی و دوره اوج و شکوفایی هنر و فرهنگ ایران می باشد. یکی از جلوه های تبلور هنر، کتاب آرایی است که با در نظر گرفتن هنرهای مختلف از جمله تذهیب، تشعیر، مینیاتور، جلد سازی، خطّاطی و ... محملی جهت نمایش هنر دوستی حاکمان صفوی به طور اخص و حکومت صفویه به طور اعم می باشد. بارقه های این شکوفایی و اوج آن را باید در فضای هنری موجود در جامعه و به تبع آن پادشاهان هن...

پیشرفت و تکامل هنرهایی چون خوشنویسی، تذهیب و تزئینات، صفحه آرایی و سایر عناصر دیگر در کتاب آرایی ایران، مرهون جایگاه والای کتاب آسمانی قرآن و اعتبار آن نزد مسلمانان است. پس از ورود اسلام به ایران، کتابت و تزئین صفحات قرآن مجید ارزش و اهمیت ویژه ای یافت و غنی ترین و زیباترین تزئینات در فتح باب قرآن ها ظاهر شد. در این پژوهش مطالعه و بررسی سیر تحول و تطور عناصر تزئینی این صفحات در طول ادوار مختلف ...

کتابخانه همواره یکی از نهادهای مهم تشکیلات دربار سلسله های مختلف محسوب می شده و در ابتدا وظیفه آن گردآوری کتب از مناطق مختلف و تولید کتاب های جدید برای بهره مندی اعضای دربار و خاندان شاهی بوده است. با گذشت زمان و رواج تذهیب و تصویر و کتابت زیبا در امر کتابداری? بر اهمیت کتابخانه در چارچوب دربار افزوده شد و به تدریج وجه تزیینی بعضی از نسخه ها هم بر جنبه کاربردی آن پیشی گرفت و بدین ترتیب شماری از...