ابن ‌عطاءالله ‌اسکندرانی شاذلی به عنوان اولین نگارندة اندیشه‌های شاذلیه و گسترش‌دهندة این افکار شناخته شده است. اندیشه‌هایی که تماماً بر مبنای اسقاط تدبیر مفهوم پیدا می‌کنند. ابن عطاء، سالک را در ابتدای سلوک از تدبیر کردن منع می‌کند؛ چون اراده انسان در برابر اراده خداوند هیچ است و انجام تدبیر، حجابی برای سلوک ایجاد می‌کند. مقامات نه‌گانه ابن عطاء -یعنی توبه، زهد، صبر، شکر، خوف، رجاء، رضا، توکل، ...

شناخت خصایص و ویژگی‌های ملل فرهیخته جهان از خلال آثار حماسی آنان، می‌تواند نقش عمده‌ای در بررسی فرآیند تکوین فرهنگی داشته ‌باشد. طبیعی و به جا خواهد بود که بگوییم دست‌یابی به گوهران ناب و زلال دریای بیکران نامور نامۀ باستان، شاهنامه فردوسی، چهره‌گشایی فرهنگ دیرپای ایران زمین است. فرهنگ هر قوم بازتاب عواطف و احساسات، آیین‌ها و نگرش‌ها، دین‌ها و باورها و سنن مردم آن قوم و دیار است، که عناصر و مؤل...

شناخت خصایص و ویژگی‌های ملل فرهیخته جهان از خلال آثار حماسی آنان، می‌تواند نقش عمده‌ای در بررسی فرآیند تکوین فرهنگی داشته ‌باشد. طبیعی و به جا خواهد بود که بگوییم دست‌یابی به گوهران ناب و زلال دریای بیکران نامور نامۀ باستان، شاهنامه فردوسی، چهره‌گشایی فرهنگ دیرپای ایران زمین است. فرهنگ هر قوم بازتاب عواطف و احساسات، آیین‌ها و نگرش‌ها، دین‌ها و باورها و سنن مردم آن قوم و دیار است، که عناصر و مؤل...

شخصیت معاویه به عنوان یکی از خلفای مسلمانان در منابع تاریخی دارای دو وجه متفاوت است. در وجهی او حاکمی با تدبیر است که مردمان به اختیار پذیرفتار و فرمانبردار اویند و در وجه دیگر پادشاهی تجمل گراست که با بی‌تدبیری خود مردمان را به هلاکت کشانده است. بنابراین این سوال پیش می‌آید که شخصیت واقعی او در مقام یک حاکم به چه شکل بوده است. برای دستیابی به پاسخ این سوال گزارشهای تاریخی منابع اولیه با یکدیگر...

نظریه‌ ولایت در عرفان اسلامی با سه مفهوم دوستی، نزدیکی و سرپرستی گره خورده است و هر یک از عرفا بر یک یا چندی از این مفاهیم برای تبیین نظریه‌ ولایت تأکید کرده‌اند. ابن‌عطاءالله اسکندرانی به عنوان یک صوفی برجسته‌، نظام بخش، گسترش دهنده و اولین نگارنده‌ اندیشه‌های طریقه‌ شاذِلیه‌ ‌مصر است که سالک را برای طی مسیر و دستیابی به «معرفت ‌الله» به «اسقاط تدبیر»، «مجاهده با نفس»، «خلوت، عزلت و ذکر» و «طی ...

«تدبیر سماع» و به عبارت دیگر (توجه به موسیقی) به عنوان ابزاری جهت حفظ و ارتقای سلامت و نیز درمان بعضی بیماری ها موضوعی است که در آثار تعدادی از اطبا وحکمای طب سنتی ایران به آن اشاره شده و یا به طور مبسوط مورد بحث قرار گرفته است. هدف این مقاله آن است که ضمن معرفی اجمالی این موضوع و اشاره به تعدادی از نظرات حکما، توصیه های «ابوزید بلخی» تحت عنوان «تدبیر سماع»را به طور مفصل تر بیان گردد و دقت نظر ...

تدبیر هستی در مقام تکوین و تشریع به صورت مستقل، ویژه خداوند بزرگ است. با وجود این، قرآن کریم به‌صراحت از حضور و نقش‌آفرینی موجوداتی به نام ملائکه در بسیاری از شئون تدبیری جهان سخن گفته است. ملائکه چگونه موجوداتی هستند و نقش آنان در تدبیر امور انسان که بخش مهمی از هستی به شمار می‌آید، چگونه است؟ این پژوهش با تکیه بر آرای تفسیری علامه طباطبایی تصویر روشنی از چیستی ملائکه و چگونگی نقش‌آفرینی آنان ...