کشورهای آسیای مرکزی پس از فروپاشی شوروی با مشکلات سیاسی و اقتصادی فراوانی روبرو بوده اند که هر کدام از این مشکلات می تواند سبب بحران های طولانی مدت شود. اما این منطقه دارای ظرفیت هایی نیز هست که می تواند از عوامل بحران زا برای همکاری و همگرایی استفاده کند. بحران های افغانستان و خطر بسط بی ثباتی از خاک این کشور و حضور نیروهای خارجی، تهدیدهای همراه با فرصتی را برای آسیای مرکزی فراهم نموده است.افغ...

پس از فروپاشی اتحاد شوروی و استقلال جمهوری‌ها، روابط اقتصادی پیشین بین جمهوری‌های آسیای مرکزی برهم خورده و روابط بازار حاکم شده است. در برخی موارد تنش بین ازبکستان با قرقیزستان و تاجیکستان برای استفاده ابزاری از جریان آب‌های فرامرزی به‌سوی ازبکستان و قزاقستان سبب اعلام موضع تند کشورهای پایین‌دست آب‌های فرامرزی و حتی تهدید به استفاده از ابزارهای نظامی درصورت اعمال محدودیت شده است. آب و رودخانه‌ه...

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی فرصت فوق العاده ای را برای چین فراهم کرد تا فرآیندهای سیاسی و اقتصادی در منطقه آسیای مرکزی را به اجرا درآورد. همجواری و هم مرز بودن چین با کشورهای آسیای مرکزی توام با رشد سریع اقتصادی این کشور، شرایط خاصی را بر روابط این کشورها با چین موجب شده است. به طور کلی، روابط دو جانبه چین و کشورهای این منطقه از روند جهان شمول دیپلماسی اقتصادی پکن مستثنی نیست. وجود منابع قابل تو...

برای بررسی نقش و جایگاه سازمان همکاری شانگهای در سیاست های منطقه ای و بین المللی، باید عوامل موثر در سیاست خارجی روسیه و چین در آسیای مرکزی از جمله عوامل ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک را مورد توجه قرار داد. پاسخ به این سوال که آیا شکل گیری سازمان همکاری شانگهای به معنی رقابت برای کنترل اوراسیای مرکزی و آغاز یک " بازی بزرگ” جدید در میان قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای است، نیازمند توجه به تعریف دولت...

از مهم‌ترین تحولات ژئوپلیتیکی در دهه‌های آخر قرن گذشته فروپاشی اتحاد شوروی بود که از پیامدهای آن دگرگونی روابط قدرت و موازنه نیروها در سطوح منطقه‌ای و فعال‌شدن قدرت‌های فرامنطقه‌ای و به‌خصوص منطقه‌ای جهت حضور و نفوذ در حوزه جنوبی اتحاد شوروی است که پیش از این به‌علت حضور اتحاد شوروی قادر به ایفای نقش اساسی نبودند. در این بازی بزرگ رقابت اصلی بین ایران و ترکیه دو قدرت منطقه‌ای هم جوار با آسیای م...

امنیتسازی در شرایطی ایجاد میشود که کشورهای منطقهای از انگیزة لازم برای همکاریهای چندجانبه برخوردار باشند. انگیزه برای همکاری منطقهای به عنوان ضرورت ژئوپلیتیکی کشورهایی محسوب میشود که در منطقه بحرانی قرار دارند. حوزة امنیت منطقهای ایران دارای چنین ویژگیهایی است؛ در کنار مرزهای جغرافیایی و امنیتی ایران نشانههای مختلفی از تهدید و بیثباتی مشاهده میشود. یکی از اصلیترین دلایل چنین شرایطی را میتوان...

در این مقاله، فرآیند منطقه ای سازی حوزه آسیای مرکزی به لحاظ اقتصادی و سیاسی با ملاحظه عوامل مختلفی چون همکاری های متقابل، اختلافات مرزی، جغرافیایی و آبی، اختلافات مربوط به انرژی و نیز اختلاف میان رهبران دولت ها و نفوذ غیر یکسان هر یک از آنها در یک منطقه واحد بررسی می شود. در بخش اقتصادی مقاله، بر روابط دوجانبه ازجمله تجارت متقابل و مرزی آنها که خاصیت فرعی و غیرسیستماتیک دارد، اشاره شده است؛ همچ...

با پایان یافتن رقابت ژئوراهبردی واشنگتن و مسکو در بسیاری از مناطق جهان بعد از جنگ سرد، چنین به‌نظر میرسد که در حوزه آسیای مرکزی و قفقاز این رقابت‌‌‌ها تازه آغاز شده است. رقابت میان قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای‌ با هدف کسب برتری‌های ژئوپلیتیک، توانایی شکل‌دهی به ساختارهای امنیتی، تسلط بر منابع انرژی و توسعه حوزه نفوذ است. مقاله پیش‌رو با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی منافع و الگوهای رفتاری ق...

یکی از مهمترین ویژگی های نظام بین الملل در دوران پس از جنگ سرد، شکل گیری روندهای جدید منطقه ای است. خارج شدن محیط بین المللی از فضای دوقطبی، متصلب و ایدئولوژیک دوران جنگ سرد موجبات گسترش افقی و عمودی همکاری های منطقه ای را در نقاط مختلف جهان فراهم ساخت. حوزه ژئوپلیتیک اوراسیا نیز از جمله مناطقی بود که به صوت قابل ملاحظه ای تحت تاثیر این شرایط قرار گرفت و روندهای جدیدی از همکاری منطقه ای در حوزه...

منطقه آسیای مرکزی در حال حاضر کانون دو نیروی مخالف از سوی شرق با محوریت روسیه و همکاری چین و از سوی غرب با محوریت آمریکا و همراهی اتحادیه اروپایی می باشد. اگرچه برآیند نیروهای وارده بر این منطقه در حال حاضر موازنه را به سود روسیه تغییر داده  اما نمی توان تاثیر نیروی وارده از غرب را نیز بر این کشورها نادیده انگاشت. با توجه به وضع موجود منطقه و توسعه همکاری های سازمانی در بین کشورهای آسیای مرکزی ...