در سبک ارّانی (آذربایجانی)، شعرخاقانی به دلیل برخورداری از زبان قوی و مضامین نو، برجستگی خاصی دارد. بهره گیری از شگردهای زبانی و موسیقایی؛ خصوصاًً واج آرایی، ترکیبات بدیع، آفرینش های واکی، زبان مجازی، توجه به انواع موسیقی درونی، بیرونی، معنوی و کناری، شعر وی را علی رغم دشواریهای لفظی و معنوی بسیار، خوش آهنگ ساخته است. بسامد بالای تمثیل و مضمون آفرینی، شعر خاقانی را به سبک هندی نزدیک کرده است با ای...

هنجارگریزی، شکستن قواعد حاکم بر زبان خودکار است که به برجستگی زبان می انجامد. ابراهیم گلستان از نویسندگان صاحب سبک معاصر فارسی است. وی نویسنده ای ساخت گرا و متمایل به فرم است که برای استفاده از نثر آهنگین در قالب های داستانی نوین اهمیت قائل است. وی همچنین در آثار داستانی خود، به پیروی از نظریه فرمالیسم، در مواردی به هنجارگریزی دست زده و از این رهگذر به غنا و توسعه ی زبان داستانی خود پرداخته است...

بحث از زبان عرفان در گرو ارایه ویژگی هایی است که آن را متمایز از دیگر گونه های زبانی معرفی کند. تأکید بر وجود اصطلاحات حوزه تصوف و یا حضور عناصر هنری- ادبی در این زبان، نشان از برخوردی غیرمسأله وار با مبحث زبان عرفان در اغلب پژوهش های پیشین دارد. مقاله حاضر بر آن است تا تأویل را به عنوان ویژگی و اصل اساسی شکل گیری و گسترش زبان عرفان معرفی کند. زبان عرفان در روند حرکتی خود با گذر از مفاهیم و ساخ...

منتقدان در بسیاری از کتب نقدی و تحلیلی دوره مشروطه، بر این نکته اذعان دارند که شعر این دوره با وجود داشتن مضامین نو و تلاش شاعران برای تجدد ادبی، از نظر زبانی عوامانه است و همین عوام­گویی سبب شده تا در دیوان شعری بسی از شاعران این عهد، اغلاط و عیوبی که مخالف با روح فصاحت و بلاغت زبان فارسی است، دیده شود. یکی از شاعران این عهد که چندان از این نقیصه به دور نیست و در معرض نقد منتقدان قرار گرفته، م...

نظام وفا ادیب توانای معاصر، در گونه های مختلف ادبی اعم از نامه نگاری، سفرنامه نویسی، نمایشنامه نویسی، مقاله نویسی و امثال آن، به شکل منظوم و منثور، طبع آزمایی کرده است، اما آنچه نظام را زبانزد خاص و عام کرده، غزلیات شیرین و لطیف اوست که با زبانی روان، بیانگر اندیشه ها و احساسات پاک شاعر است. رنگ عشق و مضامین مرتبط با آن، بر دیگر مضامین شعری در غزلیات نظام غلبه دارد که دل پاک و زبان صاف شاعر باع...

زبان از مهم‏ترین عناصر شعر است.در مکتب فرمالیست روس و فرزند آن ساختارگرایی، بررسی زبان بسیار اهمّیّت دارد. پایه‏ی فکری این مکاتب بیشتر درباره‏ی برجستگی متون ادبی و غرابت و دوری آن از زبان عادی است. یکی از راه‏های برجسته‏سازی متون ادبی، هنجارگریزی است و یکی از راه‏های هنجارگریزی در اثر ادبی برای ایجاد زیبایی، کهن‏گرایی است. اگر شاعر یا نویسنده‏ای در زبان خود رویکردی قدیمی داشته باشد و به شیوه‏ی که...

سبک‌شناسان در سه سطح زبانی، ادبی و فکری به بررسی آثار ادبی می­‌پردازند؛ در این میان سطح فکری اهمیت بسیار دارد. این نوشتار به دنبال آن است که ویژگی­‌های سبکی شعر منوچهری را در سطح فکری مشخص کند و نشان دهد که کدام افکار و اندیشه‌ها در شعر منوچهری باعث تمایز شعر او از دیگران شده­‌اند؟ و اینکه کدام مختصه‌های فکری در شعر منوچهری اهمیت بیشتری دارند؟ در شعر منوچهری اندیشه‌های بسیاری وجود دارند که در ب...

یکی از ابزارهای مهم و دقیق در شناخت ویژگی­های برجسته و شاخصه­های زبانی، ادبی و فکری یک اثر، بررسی و تحلیل سبکی آن اثر است که اگر این تحلیل با آمار و داده­های آماری همراه شود، ارزش و اهمیت اثر  بیشتر روشن می­گردد. این مقاله با بررسی سبک­شناسانة غزلیات اجتماعی دورة مشروطه بر آن است تـا ویژگی­های برجستة سبک­ساز و پربسامد را در لایة ایدئولوژیک در این غزلیات نشان دهد. بر اساس آمارهای ارائه شده، تعدا...

اوایل قرن بیستم در زمانی که دیگر گرایش های فلسفی رو به رشد بودند، دو جریان فلسفی مهم پدید آمد و به سرعت بر فضای فکری حاکم شد: فلسفه تحلیلی و فلسفه قاره ای. برجستگی این دو سنت سبب شده است که فلسفه معاصر در معروفترین طبقه بندی، به تحلیلی- قاره ای تقسیم شود اما این تقسیم، مسائلی از این دست را پیش آورده است: آیا این تقسیم جامع و مانع است و می تواند همه گرایش های فلسفی معاصر را در بر بگیرد؟ چه ویژگی...

در این مقاله اهمّیّت مفهوم «باطن دین» و تفسیرهای باطنی از آیات قرآن در تأویلات برهان­الدّین محقّق ترمذی نخستین مربّی مولانا در خردسالی و مرشد وی بعد از فوت بهاءالدّین توجّه شده و نفوذ و تأثیر ذهن و زبان برهان­الدّین محقّق ترمذی در مولانا جلال­الدّین رومی بحث شده است. برتر دانستن بی قید و شرط وجه باطنی دین نسبت به وجه ظاهری آن در اندیشه‌های ترمذی و اهمّیّت تفسیرهای عرفانی آیات قرآن برای انتقال این مفهوم در ...