تدوین فرهنگ تاریخی عروض شعر فارسی به نحوی که بتوان زمان آغاز به کار رفتن یک وزن و سپس میزان کاربرد آن در ادوار بعدی و تعیین بسامد و ترسیم فراز و نشیب موجود در تداول هر یک از اوزان عروضی را به دقت تمام تعیین کرد، امروزه خصوصاً با توجه به وجود چاپ‌های منقّح از دواوین و منظومه‌های شعر فارسی، امری بسیار ضروری و مفید به نظر می‌رسد، خاصه از آن جهت که جای چنین فرهنگی‌ـ البته با ویژگی‌های مذکور فوق‌ـ در ...

افضل الدین محمد ابن حسن مرقی کاشانی، حکیم و عارف قرن هفتم، تربیت را عبارت از فراهم کردن زمینه ها و عوامل به فعلیت رساندن استعدادهای انسان در جهت مطلوب می داند. از نگاه او، این جهت مطلوب، کسب زندگانی عقلانی و روحانی است و هدف غایی تربیت، خداشناسی و معرفت صفات او از طریق تربیت اخلاقی و عرفانی است. وی معتقد است که آدمی باید در آغاز زندگی با تعلیم و تعلّم پرورش یابد تا خردورز شود و گفتار و کردارش با...

یکی از تذکره های مهم زبان و ادب فارسی تذکره خزانۀ عامره، تألیف ادیب و شاعر برجستۀ شبه قارۀ هند، میرغلامعلی آزاد بلگرامی است. او این کتاب در سال 1176ق. در اورنگ آباد تألیف کرد. به رغم اهمیتی که این تذکره دارد، تا کنون چاپی از آن در اختیار نبوده، ولی یک باره، سه تصحیح همزمان از این تذکره صورت گرفته است که دو تصحیح از آن ها چاپ شده و سومی نیز در دست انتشار است. یکی از این تصحیح ها را منصوره تدینی ...

تا کنون چهار نسخۀ کهن از رسائل بابا افضل کاشانی از سدۀ هفتم هجری می‌شناختیم. اینک نسخۀ دیگری از سدۀ مزبور مورّخ سنۀ 676 هجری به دست آمده که متعلق به مجموعۀ شخصی وحید ذوالفقاری در شهر یزد است. این نسخه مشتمل بر ترجمۀ ینبوع الحیاه، متن عربی رسالۀ تفاحه و ترجمۀ فارسی آن است که در این مقاله تلاش شده ضمن معرفی نسخۀ مزبور به بیان جنبه‌ها و ویژگی‌های نسخه‌شناختی آن پرداخته شود. دسترسی به نسخۀ کهن دیگری...

معماری بناهای آرامگاهی در ایران همواره در رقابت با معماری بناهای شاخصی مانند مساجد و مدارس بوده است و در طول تاریخ این سرزمین از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است.این جایگاه قاعدتا برخاسته از فرهنگی است که با استفاده از ابزار معماری و در قالب بناهای آرامگاهی ظهور پیدا کرده است.بنابراین استفاده از این بناها متناسب با شرایط کنونی ،تنها در صورتی امکان پذیر است که ریشه های پیدایش این بناها را به درس...

اهتمام به اندرزهای اخلاقی به منظور تنظیم هنجارهای اجتماعی و مبارزه با رفتارهای نادرست و زیانبار از ویژگی‌های مردم مشرق‌زمین، به‌ویژه ایرانیان قبل از اسلام بوده است. پندهای اخلاقی در آموزه‌های دینی، وصایای شاهان و سخنان حکیمان و بزرگان ایران به شکل مکتوب در دست‌نوشته‌ها، ابزار و لوازم زندگی مثل حاشیه لباس، پرده، سفره، ظروف و... نیز به صورت شفاهی در مجالس و حتی معابر عمومی و سینه پیران و بزرگان، ...

مثنوی مولانا، بدون شک یکی از شاه‌کارهای جهان ادب بشمار می‌رود که در میان ملّت‌های مختلف مقبولیتی ویژه یافته است. از جمله کشورهایی که همواره به مثنوی از ابعاد مختلف پرداخته‌اند، هندوستان است که فرهنگ و ادب پارسی، در این کشور از مرتبتی ویژه برخوردار است. مثنوی معنوی در طول سالیان گذشته، در هند بارها بچاپ رسیده و مورد شرح قرار گرفته است. این کار توسط دانش‌مندانی بزرگ و ادیبانی گران‌قدر هم‌چون عبدا...

مطالعه ترکیب پذیری و اثرات ژنی که با استفاده از طرح تلاقی دی آلل بدست می آیند، اطلاعات قابل ملاحظه ای را درباره طراحی برنامه های اصلاحی در اختیار متخصصین اصلاح نباتات قرار می دهد. در این پژوهش، نحوه توارث و کنترل ژنتیکی عملکرد و اجزای آن در یک طرح تلاقی دی آلل کامل برای هفت رقم ایرانی طالبی ریش بابا، شاه آبادی، سمسوری، دستجردی، مگسی نیشابور، تیل طرق و ساوه ای مورد مطالعه قرار گرفت. تجزیه واریان...

مسأله پیدایش نفس انسانی جزو اساسی ترین مسائل انسان شناسی فلسفی است. اینکه نفس انسان در ابتدای حدوث چه نوع ماهیتی دارد و در طول زندگی چه تغییراتی می دهد یا چه تغییراتی می تواند بکند، کمک های شایانی در یافتن مسیر صحیح زندگی انسان می کند. بررسی مقایسه ای آراء بزرگان فلاسفه می تواند شناخت دقیق تری از ماهیت نفس و امکانات کمالی آن در اختیار ما قرار دهد. در این رساله سعی بر آن است تا اولاً بیان جامعی ا...

طالبی از گیاهان مهم و اقتصادی در ایران به شمار می آید. در پژوهش حاضر، برای بررسی نحوه توارث عملکرد و اجـزای عملکرد، زودرسی و میزان مواد جامد محلول در طالبی از تلاقیهای دیآلل و نیز تجزیه میانگین نسلها استفاده شد. در سال اول هفت توده بومی طالبی ایرانی شـامل ریش بابا، شاه آبادی، سمسوری، دستجردی، مگسی، تیل طرق و ساوه ای در قالب یک طرح دیآلل کامل تلاقی داده شـدند. در سال بعد ژنوتیـپهـا شامل 21 تلاقی...