مسئله اراده الهی از جمله مباحثی است که از دیر باز در اندیشه خردورزان خداباور مطرح بوده است، در قلمرو تفکر اسلامی نیز این موضوع همواره محل تضارب آراء واقع شده است. از نظرگاه حکمت متعالیه، اراده الهی، جزء صفات کمالیه ذاتی و همان علم به نظام احسن می باشد، گرچه به عقیده این گروه اراده خداوند نیز همانند برخی دیگر از اوصاف او دارای مراتب است و لذا خداوند در مرتبه فعل نیز متصف به این صفت می باشد. البت...

بیش ترین مشکلات و ابهام های معناشناختی در بحث سخن گفتن از خدا مربوط به تحلیل معناییاوصاف انسانی، به هنگام اسناد این اوصاف به خداوند است. این اوصاف و محمولات هنگامی که درزبان عادی و زمین ههای متعارف به کار می روند، دارای معانی روشن و قابل فهمی هستند؛ ولی همیناوصاف و محمولات به هنگام انتساب به موجودی متعالی و غیرجسمانی و نامتناهی مشکل آفرینمی شوند. برای رفع این مشکلات دیدگاه ها و نظریات متفاوتی ا...

برومر در ادامه مقاله به بررسی «تمثیل هویات» پرداخته و دلیل روی آوردن آکویناس به این نوع تمثیل را بیان می کند. آکویناس در این نوع از تمثیل سعی می کند تا با تمسک به «اصل سنخیت علت و معلول» مشکل معناشناختی اوصاف الهی را حل کند. کارل بارت می کوشد تا با طرح «تمثیل نسبت ها» به جای تمثیل هویات مشکل را حل کند. به نظر بارت ما فقط در صورتی که خداوند خود را از طریق وحی آشکار کند می توانیم به او شناخت پیدا...

در بررسی حکمت عدم تصریح نام ائمه و مقامات آنان در قرآن، سه دیگاه متفاوت به چشم می خورد. این مقاله ضمن تحلیل دیدگاه های مذکور به نقد آن ها پرداخته و این نکته را ثابت کرده است که خداوند نام اهلبیت را صریحاً در قرآن نیاورده, بلکه با بیان اوصاف و مفاهیمی کلی آن ها در آیات, تبیین آن ها را به عهده پیامبرش نهاد تا یکی از راه های آزمون این امت هموار گردد. این نظریه ای معتدل در برابر نظریه ی دیگر افراطی ...

مسئله زبان دینی از جنبه‏های مختلفی همچون جنبه معناشناسانه قابل بررسی است. مسئله اساسی درباره معناشناسی زبان دین آن است که آیا می‌توان و چگونه می‌توان زبان و مفاهیم به‌کاررفته درباره مخلوقات را به‌نحو معنادار، حقیقی، ایجابی و صادق درباره خداوند به‌کار برد؟ چگونه می‌توان اوصاف منتزع از مخلوقات امکانی و به‌طور عمده منطبق بر آنها را به خداوند نامتناهی واجب بسیط اسناد داد؟ در این نوشتار، با بررسی تط...

معجزه امری خارق العاده است که مافوق توان بشری بوده و گواه صدق ادعای پیامبری است. برخی آیات قرآن کریم به تبیین معجزه و نوع آن در داستان انبیاء پرداخته‌اند. آیات توصیف‌گر معجزه به روشنی گاه از فاعلیت خداوند در تحقق این امر فوق توان بشری سخن می‌گویند و گاه تحقق آن را به خواست نبی اما به اذن الهی می‌خوانند. در این مقاله مواجهه مفسران فریقین در برابر شماری از این آیات مورد بررسی قرار گرفته است. برخی...

مسئلۀ شر بیش از آن که به وجه قرینه­ای و با اتکا به برخی شرور گزاف و ظاهراً بی­هدف یا انبوهی ناملایمات زندگی انسان، وجود خداوند و اوصاف کمالی او را به چالش کشد، در ساختاری منطقی، اعتقاد به خداوندی عالم، قادر و خیر محض را با وجود شرور در جهان هستی به طور منطقی ناسازگار می­یابد. پیداست که اعتبار این استدلال منطقی در گرو صدق یا محتمل الصدق بودن گزارۀ الحاقی آن خواهد بود و این در حالی است که انگاره ن...

در بررسی حکمت عدم تصریح نام ائمه و مقامات آنان در قرآن، سه دیگاه متفاوت به چشم می‌خورد. این مقاله ضمن تحلیل دیدگاه‌های مذکور به نقد آن‌ها پرداخته و این نکته را ثابت کرده است که خداوند نام اهلبیت را صریحاً در قرآن نیاورده, بلکه با بیان اوصاف و مفاهیمی کلی آن‌ها در آیات, تبیین آن‌ها را به عهده پیامبرش نهاد تا یکی از راه‌های آزمون این امت هموار گردد. این نظریه‌ای معتدل در برابر نظریه‌ی دیگر افراطی...

برومر در ادامه مقاله به بررسی «تمثیل هویات» پرداخته و دلیل روی‌آوردن آکویناس به این نوع تمثیل را بیان می‌کند. آکویناس در این نوع از تمثیل سعی می‌کند تا با تمسک به «اصل سنخیت علت و معلول» مشکل معناشناختی اوصاف الهی را حل کند. کارل‌بارت می‌کوشد تا با طرح «تمثیل نسبت‌ها» به جای تمثیل هویات مشکل را حل کند. به نظر بارت ما فقط در صورتی که خداوند خود را از طریق وحی آشکار کند می‌توانیم به او شناخت پیدا...

  هیچ فیلسوفی از اندیشیدن درباره‌ی خدا فارغ نبوده است. خواه خدا را بپرستد یا الحاد بورزد. اهمیت و صعوبت مسایل خداشناسی به علت عظمت و علو مکانت و مرتبه خداوند فلاسفه‌ی مسلمان را واداشته تا به قصور عقل اذعان کنند. آنچه ایشان - به ویژه از روزگار ملاصدرا و پس از وی توسط اتباع حکمت متعالیه تا زمان ما- درحیطه‌ی خداشناسی آورده‌اند، وامدار برخی کلمات و سخنان شامخ حضرت علی 7 است. از جمله مباحثی که در ...