شهر اصفهان در مرکز فلات ایران، اقلیم مناسب و شرایط اقتصادی و راهبردی قابل اعتنایی دارد. این شرایط ضمن تاثیرگذاری بر ساختار حیات جمعی ساکنان شهر، در سیر تحول تاریخی آن نیز موثر بوده است. اصفهانِ اواخر دوران ساسانی از مراکز مهم تجاری، کشاورزی و نظامی ایران بود و این اهمیت تا حدی است که یزدگرد سوم به هنگام گریز در برابر اعراب، به اصفهان وارد شد، اما شرایط موجود را به نفع خویش ندید. اعراب نیز، پس از...

اکثر محققین تاریخ و ادیان بر این باورند که مزدک پیش از آنکه یک دین­آور باشد. به عنوان یک اصلاحگر اجتماعی( (reformistاست؛ که به مبارزه بر علیه اوضاع نا مساعد زمان خود برخاسته و با نفوذ به دستگاه حکومت قباد ساسانی توانست پیروان زیادی را به دور خود جمع نماید. هدف اصلی مزدک برپا کردن نهضتی بر علیه مقررات ناعادلانه دردولت ساسانیان و درهم شکستن سنت­های منحط اجتماعی جامعه­ی کاستی آن عهد بوده است، مزدک...

دشت ایذه، دشتی رسوبی واقع در شمال شرقی استان خوزستان است که در سال 1386 طی بررسی های سطحی آن تعداد 54 محوطة فراپارینه سنگی و اوایل نوسنگی در آن کشف شد. هنری رایت، که پیش از انقلاب این محوطه را مورد بررسی قرار داده بود، اشاره می کند که تنها 30 درصد از کوهپایه ها را به صورت کامل بررسی کرده اند و بنابراین امکان به دست آوردن «الگوی استقرار» (settlement pattern) در دورة فراپارینه سنگی را نداشته اند....

پلان بنای چارقاپی در حاشیه شمال شرقی شهر قصرشیرین، از نوع چهارتاقی است ولی اختلافاتی با دیگر نمونه های شناخته شده دارد. مهمترین این تفاوت ها، وجود واحدهای ساختمانی در جانب شرقی بنای چهارتاق چارقاپی است. تعدای از مورخین در مورد بناهای شهر قصرشیرین (عمارت خسرو، چار قاپی) اشاراتی داشته اند. این بنا مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته و آنرا به عنوان بنایی از اواخر دوره ساسانی معرفی نموده اند. اک...

چکیدهبیان مسئله: شهر بیشاپور در اوایل دورۀ ساسانی به دستور شاپور یکم بنیان گذاشته شد و عناصر معماری و هنری متعددی از آن به جای مانده است. یکی از این آثار بقایای بنایی موسوم به کاخ چلیپایی است. پلان چلیپایی این بنا با جرزهای عظیمی از سنگ و گچ و با ضخامتی نزدیک به شش متر احاطه شده که فضای مربع‌شکل مرکزی آن بیش از بیست و دو متر طول دارد. در حال حاضر هیچ‌گونه نشانه‌ای از پوشش سقف آن وجود ندار...

پدیده شهر و شهرسازی مسلماً یکی از دستاوردهای بزرگ بشری محسوب می شود و در ایران قدمتی به درازای تمدن دارد، با آغاز این دوره است که بسیاری از تحولات اجتماعی، فرهنگی، صنعتی و اقتصادی به وجود می آید. در دوره ساسانی شهرهای زیادی به وسیله شاهان ساسانی ساخته شدند و این شهرها زیر نظر کامل دولت مرکزی و شاه قرار داشتند. شهرهای جدید جزء املاک شخص شاه بوده که به چنین شهرهایی« شهرهای شاهی» گفته می شد. بهترین...

شهر اصفهان در مرکز فلات ایران، اقلیم مناسب و شرایط اقتصادی و راهبردی قابل اعتنایی دارد. این شرایط ضمن تاثیرگذاری بر ساختار حیات جمعی ساکنان شهر، در سیر تحول تاریخی آن نیز موثر بوده است. اصفهانِ اواخر دوران ساسانی از مراکز مهم تجاری، کشاورزی و نظامی ایران بود و این اهمیت تا حدی است که یزدگرد سوم به هنگام گریز در برابر اعراب، به اصفهان وارد شد، اما شرایط موجود را به نفع خویش ندید. اعراب نیز، پس از...

اکثر محققین تاریخ و ادیان بر این باورند که مزدک پیش از آنکه یک دین­آور باشد. به عنوان یک اصلاحگر اجتماعی( (Reformistاست؛ که به مبارزه بر علیه اوضاع نا مساعد زمان خود برخاسته و با نفوذ به دستگاه حکومت قباد ساسانی توانست پیروان زیادی را به دور خود جمع نماید. هدف اصلی مزدک برپا کردن نهضتی بر علیه مقررات ناعادلانه دردولت ساسانیان و درهم شکستن سنت­های منحط اجتماعی جامعه­ی کاستی آن عهد بوده است، مزدک...

یکی از منابع مهم شناخت تاریخ هر دوره، مهرها و اثر مهرهای برجای مانده از آن دوره است و این نکته مخصوصاً درباره دوره ساسانی که آثار مکتوب اندکی از آن به ما رسیده است، صدق می کند. پیشرفت هنر مهرسازی در دوره ساسانیان نشانگر اهمیت مهر و کاربردهای مختلف آن بویژه در مکاتبات و مراسلات اداری و تجاری است. تعداد فراوان و کیفیت های متفاوت مهرها در شاهنشاهی ساسانی بیانگر این نکته است که اشخاص بسیار و مقام ها...

اردشیر بنیانگذار شاهنشاهی ساسانی، دشت فیروزآباد )اردشیرخوره/ گور( را به عنوان اولین تختگاه خود انتخاب و با کمک مهندسان خبره، با به کار بستن یک نظام منسجم و منظم انتقال آب، این دشت را برای استقرارِ گسترده قابل سکونت کرد. این نظام مدیریت آب، چنان خوب به اجرا در آمده بود که توانست دشت را تا چهار قرن بعد از فروپاشی دولت ساسانی، به عنوان مرکزی تجاری و کشاورزی در جهان آن روز، مطرح کند. بنا بر منابع تا...