َچکیده قباله؛ سنت قبول شده ، بدنه ی اصلی عرفان یهود است که درپی تفسیر و کشف رموزکتاب مقدس می باشد. این مکتب عرفانی دارای روحی گنوسی است و بسیاری از اصطلاحات، باورها و اسطوره های گنوسی ازطریق قدیمی ترین کتاب این مکتب، سفر هاباهیر وارد جریان اصلی عرفان یهود شد. قباله همه ی اعتقادات وآیین های عمده ی یهودیت را مطابق الاهیات باطنی خود از نو تعبیر کرد. تمثیل های مستحکم قباله، به طور یکسان برای عارفا...

گنوستیسیزم مشربی باطنی است که غالب پژوهشگران، اعتقاد به ثنویت را یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن می‌دانند، چرا که تضاد میان خیر و شر (نور و ظلمت) و شکاف میان آفرینندگان این دو قلمرو، تا بدانجا پیش می‌رود که غالب گنوسی‌ها معتقد بودند که نه تنها خدای متعال جهان را خلق نکرده، بلکه از آن بی‌خبر است. اما جنبش والنتینیه به عنوان بزرگترین و تأثیرگذارترین جریان گنوسی، از تفکر ثنوی به دور بوده و تصویری مون...

چنان­که بسیاری از پژوهندگان کیش مانی اشاره داشته­اند، مانی از اندیشه­های گنوسی متأثّر بوده­است و مطالعۀ متن­ها و باورهای گنوسی­مانوی، ویژگی­هایی همانند را میان مانویان و گنوسیان آشکار می­کند. در پژوهش پیش­ِ رو، یکی از همین همانندی­ها، یعنی شباهت جایگاه مریم مجدلیّه را در متن­های گنوسی (انجیل­های توماس، حقیقت، فیلیپ، مریم و...) و متن­های مانوی، با تکیه بر متن پارتی M6281+M6246 بررسی می­کنیم. در پای...

مکتب فرانکفورت یا نظریه ی انتقادی یکی از جبهه های اصلی جنبش ضدروشنگری معاصر را تشکیل می دهد. هورکهایمر و آدورنو، دو نظریه پرداز مهم این مکتب، نشان می دهند که روشنگری در فرآیندی دیالکتیکی تیشه به ریشه ی خود می زند و بنیان ارزش های خود را سست می کند. از نظر ایشان، غلبه ی عقل ابزاری، که محصول گسترش دیالکتیکی روشنگری بوده است، هرگونه مبنای عینی برای تعهد به آرمان هایی چون آزادی، برابری، و حقوق بشر ...

هدف این مقاله تبیین دیدگاه های سیاسی امام هادی(ع) است. با توجه به شرایط بسیار سخت و فضای ملتهب سیاسی دورۀ امام هادی(ع)، آن حضرت(ع) مجالی برای ارائۀ دیدگاه های سیاسی در دورۀ امامتشان نداشتند؛ اما در این مقاله سعی شده است که برخی از دیدگاه های ایشان از منظر سیاسی بررسی و تحلیل گردد. ابتدا به رویکرد کلان آن حضرت(ع) نسبت به سیاست و حکومت از جمله نوع نگاه امام به قدرت و دنیا و همکاری با حکومت های ظا...

یکی از کیش­های باستانی ایران که روزگاری قلمروِ خود را در بیرون از ایران نیز گستراند، کیش مانیست. مانی در پایان حکومت اشکانی، در مردینویِ بابل دیده به جهان گشود و در آن­جا مدّعیِ پیام­بری شد؛ امّا مطابق با شاهنامه، او نقّاشی است چرب دست، که از چین در دورۀ شاپور ذوالاکتاف به ایران آمده است. نه تنها این اطّلاعات شاهنامه دربارۀ مانی نادرست است؛ بلکه آن­چه موبد مناظره­کننده با او نیز، بدو نسبت می­دهد و فرد...

آزادی و اقسام آن از دیدگاه متفکران گوناگون همواره موضوع بحث بوده است. در ادبیات اسلامی گاه از واژۀ حریت در مقابل آن استفاده می شود که چندان شفاف نیست. یکی از مهم ترین مباحث این است که حدود آزادی ها کجاست. در میان متفکران اسلامی و ادبیات شیعه به طور عام با توجه به مطرح شدن مقولۀ امامت، پرسشی که شکل می گیرد این است که آیا امامت جلودار آزادی است یا خیر؟ شهید بهشتی در این میان دارای جایگاه ممتازی ...

شعر از آغاز حیات بشری، با همۀ لحظات آسمانی و زمینی اش، با انسان همراه بوده است. هرچند شعر در مکتب متعالی اسلام جایگاه واقعی و دینی یافت، در زبان های مختلف به ویژه عربی و فارسی تکامل خود را در قالب های متفاوت نشان داد. اگر شعر و شاعری درخدمت خیر و صلاح جامعه باشد و جامعۀ بشری را به سوی اخلاق فاضله و ایمان به خدا سوق دهد، بدون تردید مورد تأیید اسلام است و قرآن و پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) از چنین ش...