چکیده : منظور از مفهوم ایران زمین، استنباط (concept)عمومی و پایبندی به اصول و باورها پیرامون فرهنگ، اندیشه ی سیاسی و جغرافیای ایران در طول تاریخ است که گاه در عرصه ی واقعیت، مانند دوره ی باستان، و گاه در عرصه ی مفاهیم و ادراکات (concept)ایرانیان در بخش اعظم دوره ی اسلامی، حضور و نمود یافته است. در پژوهش حاضر شکل گیری مفهوم ایران زمین و مولفه های آن در دوره ی باستان مورد بررسی قرار گرفته و ضم...

اسطوره فره­ایزدی از مهمترین ارکان اندیشه سیاسی ایران باستان و جزو مولفه­های اصلی مفهوم شاهی­آرمانی بود. این اسطوره کارویژه­های سیاسی مشروعیت­آفرین داشت، رفته­رفته دستخوش تحول معنایی شد. پرسش اصلی پژوهش حاضر آن است که سازوکار این تحول معنایی و تطور محتوایی چه بود؟ در این جستار با روش تحلیلی- تفهمی مبتنی بر معناکاوی و فهم همدلانه شواهد تاریخی ذیل رهیافت جامعه­شناسی تفهمی، این موضوع بررسی می شود. ...

در این مقاله، با توجه به آسیب‌های ناشی از ادبیات دوگانه ساز رژیم‌های سیاسی به دو سنخ دیکتاتوری و دمکراتیک، تلاش شده است چارچوبی برای توصیف و فهم وضعیت نظام‌های سیاسی در کشورهای اسلامی، به ویژه در ایران تمهید شود. در این زمینه با تکیه بر الگوی رژیم‌های پیوندی فرض بر این است که بخش مهمی از کشورهای جهان در دنیای امروز، علاوه بر پذیرش مشروعیت  ناشی از نهادها و مناسبات دمکراتیک مدرن، در عین حال از م...

:مقاله حاضر بر آن است تا ضمن نقد و بررسی نظریه های متداول در خصوص موانع توسعه سیاسی در ایران –از یک سو به تبیین و بررسی دیدگاه های متفکران لیبرال اعم ماز ملکم خان –میرزا آقا خان نوری-تقیر زاده آدمیت و بسیاری دیگر از روشنفکران این طیف فکری پرداخته و از سوی دیگر نیز زویکردی به اراه اندیشه گران اسلامی در باب موانع توسعه سیسی در ایران داشته باشد.ادعای اصلی این مقایه آن است که سبب ساز اصلیئ تداوم خو...

در جغرافیای سیاسی نیز همانند علوم سیاسی، متأسفانه ایده‎ی پیدایش مفاهیم درهم‎تنیده‎ی حکومت، سرزمین و مرز که به‎مفهوم کشور state واقعیّت می‎بخشند، به پیمان وستفالیا در سال 1648 بازمی‎گردد و این واقعیّت نادیده انگاشته می‎شود که این مفاهیم مدرن، ریشه در دوره‌های قبل از پیدایش حکومت ـ ملّت‌ پایه در اروپا دارند. متأسفانه این شناسایی وجود ندارد که در مواردی، تمدّن‎‎های دوران باستان با مفهوم "حکومت state"ک...

یکی از مهم‌ترین جریان‌های فکری در ایران اسلامی، جریان «حکمت اشراق» است. بنیان‌گذار این مشرب فکری، «شهاب الدین سهروردی» است که پیوندی بین اندیشه ایران باستان و اندیشه اسلامی ایجاد کرده است. سهروردی هماهنگی و سازگاری انسان و جامعه را با نظام کیهانی لازم می‌داند، چرا که معتقد است در پرتو آموزه هماهنگی با نظام کیهانی، وجود آدمی مشرقی و نورانی می‌شود. سهروردی همانند ایرانیان باستان، وجود را به عنوان...

در این مقاله، با توجه به آسیب های ناشی از ادبیات دوگانه ساز رژیم های سیاسی به دو سنخ دیکتاتوری و دمکراتیک، تلاش شده است چارچوبی برای توصیف و فهم وضعیت نظام های سیاسی در کشورهای اسلامی، به ویژه در ایران تمهید شود. در این زمینه با تکیه بر الگوی رژیم های پیوندی فرض بر این است که بخش مهمی از کشورهای جهان در دنیای امروز، علاوه بر پذیرش مشروعیت  ناشی از نهادها و مناسبات دمکراتیک مدرن، در عین حال از م...

در تاریخ سیاسی ایران، اندﻳﺸﮥ ظل‌اللهی سلطان قدمت و دیرینگی بسیاری دارد. اندیشه‌ای که در دوران باستان با نام فره‌ایزدی مطرح بود. متون تاریخی یکی از جایگاه‌های بروز این اندیشه است و مورخان در نقل روایت‌های تاریخی، به‌‌کرات به اندﻳﺸﮥ ظل‌اللهی و تعابیر وابسته به آن استناد کرده‌اند. نموﻧﮥ این‌گونه روایت‌ها در متون تاریخیِ ایران عصر افشاریه یافت می‌شود. مروی و استرآبادی از مورخان شاخص عصر افشاری بودند...

تحلیل گفتمانیِ ابرگفتمان اندیشه سیاسی ایرانشهری[1] الهام حسین‌خانی[2]- دکتر سیدجواد امام‌جمعه‌زاده[3] تلاش بنیادی این مقاله آن است که نشان دهد، اندیشه سیاسی ایرانشهری، نه تنها یک گفتمان است که پیشینه مولفه‌های گفتمانی را داراست، بلکه یک ابرگفتمان است، چرا که نه ‌  تنها در بیش از هزاروصد سال بقای گونه نظم ‌محورِ آن، به صورت هژمونیک غالب بوده است، که خرده‌ گفتمان‌هایِ درونیِ هنجارگرا و برابرگرایِ آن، ...

در بار? ایران باستان به ویژه در سال های اخیر، پژوهش هایی قابل توجه انجام گرفته و این حاکی از یک رویداد میمون در خصوص توجه پژوهشگران به تمدن ریشه دار ایران باستان است. نوشتار حاضر به دلیل توجه و تمرکز روی یکی از وجوه سیاسی آن تمدن، در نوع خود کاری بدیع است. سئوال اصلی این است که حکومت ها و زمامداران برای تداوم زمامداری خویش چه ادله و توجیهاتی ارائه میکرده اند؟ پاسخی که بر اساس تحلیل متون سنگ نوش...