رسالۀ «شرح الحکمة العرشیة» اثر حکیم ملا اسماعیل اصفهانی (واحدالعین) شرحی توضیحی بر کتاب عرشیۀ ملاصدرا است. هدف اصلی شارح از تألیف رساله، پاسخ به اشکالات احسائی بر عرشیۀ ملاصدرا است. شیخ احمد احسائی از منتقدان آرا و مبانی حکما به ویژه ملاصدرا است و در کتاب شرح مشاعر و شرح عرشیه که شرحی انتقادی است، اشکالات متعددی را بر مبانی ملاصدرا وارد کرده...

در جهان اسلام قول به تناهی ابعاد پارادایم غالب است؛ و برهان المسامتة - از نوآوری‌های ابن‌‌سینا در کتاب عیون الحکمة - شاید مهم‌‌ترین برهانی است که بر آن اقامه شده است. بر اساس این برهان، چنانچه خطی نامتناهی وجود داشته باشد، اگر خطی به موازات آن فرض شود که از مرکز کره‌ای بگذرد، از حرکت استداری کره، بین این دو خط، در یک آن مسامتة حادث می‌شود، اما حدوث مسامتة در یک آن بین آن دو محال است. د...

ابن‌سینا در آثار مختلف خود به کتاب الحکمة المشرقیة اشاره کرده است. برخی متفکران اسلامی نیز به این کتاب استشهاد کرده¬اند. وی در این کتاب دیدگاه¬های خاص خود را با صراحت بیان کرده است. بنا بر روشی که ابن‌سینا داشت، و برخی آثار خود را در آثار دیگر خلاصه می‌کرد، این کتاب نیز خلاصه‌ای از کتاب شفاء است. درباره معنا و مفهوم «مشرقی» در اندیشه¬های ابن‌سینا نیز دیدگاه‌های مختلفی بیان شده است، ولی نگارنده ...

من أعظم برکات الله الإلهیة للبشر هی امتلاک قوة العقل. إن امتلاک قوة التعقل المستقرة وهذه الموهبة الغنیة، بالإضافة إلى الحفاظ على عظمة الإنسان، سوف تنظم شؤون مختلفة فی مجالات حیات الإنسان. ذکر العدید من الوصایا فی النصوص الدینیة حول قوة التعقل وتم إدانة اللاعقلانیة فی المقابل. من ناحیة أخرى، نظرًا لوجود میول واتجاهات مدمرة فی البشر أو من حوله قد یصبح المجال ضیق على العقلانیة وقد تتضرر هذه الموهبة...

شهید سیّد مصطفی خمینی از فیلسوفان معاصر است که در مکتب حکمت متعالیه پرورش یافته و، بر اساس آن، آرای نوینی را عرضه کرده است. کتاب فلسفی باقی‌مانده از او با نام تعلیقات علی الحکمة المتعالیة حاوی نظرات خاصّ وی است. امّا در میان 29 جلد کتاب فقه، اصول، و تفسیر او نیز به‌طور پراکنده می‌توان از نظرات اختصاصی‌اش در زمینه¬ی فلسفه¬ی اسلامی اطّلاع یافت. دیگر کتاب فلسفی او، القواعد الحکمیة، در حمله¬ی ساواک از ...

مؤیدالدین طُغرایی (متولد453ق) در دو باب از رسالۀ منسوب به او، مفاتیح ‏الرحمة و میزان‏ الحکمة، مفاهیمی اساسی در کیمیا یعنی، «حل و عقد» را شرح کرده است. حل ‏و عقد و دو مفهوم وابسته به آنها یعنی «ترکیب و تفصیل»، اصلی‏ترین مفاهیم در کیمیای طغرایی‏اند. هر تبدیلی که خواص کیمیایی، فیزیکی و مکانیکی مواد و اجساد (فلزات) را دگرگون می‏کند، نیازمند حل یک یا چند ماده سپس عقد آنهاست و ممکن است که این عمل، بست...