إعجاز القرآن واحتواؤه علی کل شارده ووارده کان موضوعا طالما اشتغل به الباحثون وراح یتدبر فیه الحازمون لکی ینفضوا غبار الشکوک الذی غطی وجه الحقیقه. فالدراسات التّی قام بها الباحثون غالبا ما تکون فی إطار البلاغه أوالمباحث التفسیریه ولم تکن ترنو إلی ترسیخ إعجاز القرآن الکریم فی القلوب علی حد ذاتها بل هی فی سیرها النقدی التحلیلی أکدت علی إعجازه بشکل غیر مباشر.   فهنالک مدارس نقدیه حدیثه من السریالیه ...

اعجاز قرآن از جمله مسایل محوری در مباحث اندیشمندان است. ابوسلیمان خطابی و عبدالقاهر جرجانی از صاحب‌نظران در این عرصه هستند که وجه اعجاز قرآن را در نظم آن مطمح نظر قرار داده‌اند. جستار حاضر، با روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با رویکرد مقایسه و نقد، به بررسی آرای خطابی و جرجانی در زمینة اعجاز قرآن کریم پرداخته‌است. خطابی معتقد است که اساس بلاغت در قرآن به گونه‌ای است که اگر لفظی از جای خود برداشته شود و ل...

إن میکانیکیة النطق فی الجهاز الصوتی عند الإنسان تمکن من إنتاج الأصوات اللغویة بمختلف أنواعها، وبمستویات أدائیة تتمیز بالدقة اللغویة فی نقل الشفرة المرسلة من الدماغ لأداء الأصوات بتموجات محددة یفهمها أبناء الجماعة اللغویة الواحدة، وتأسیساً على ذلک، یمکن لجهاز النطق الإنسانی إنتاج الأصوات اللغویة بأنواعها المختلفة فی اللغات العالمیة کافة، وبأطوال فی الأصوات الصائتة والصامتة تتناسب مع طبیعة إنتاج ا...

کتاب دلائل الإعجاز فی علم المعانی از جرجانی امامِ بلاغت است. ظاهراً در این کتاب باید مسائل مربوط به فنّ معانی بحث شود، ولی چنین نیست بَلْ در این کتاب از: کنایه، استعاره، تمثیل، تشبیه و مجاز هم بحث شده؛ همان طوری که در کتاب دیگر عبدالقاهر به نام «اسرار البلاغه فی علم البیان» از مباحث ِ مربوطِ به علمِ معانی مانند: تقدیم، تأخیر، حذف، فصل، وصل، التفات، ایجاز و اِطناب هم سخن گفته شده است. یا مثلاً در کتاب «ال...

الملخص تعدّ اللغة من أهمّ العناصر فی تحدید الأسلوب الکلامی ومن أهمِّ المباحث فی دراسة لغة الجنس وعلاقته بالنص الأدبی. کان رابین لیکاف أول منظِّر فی مجال علم اللغة والذی تناول علاقة اللغة بالکلام الأنوثی فی الخطاب، حیث یرى أن الفصل بین اللغتین الأنوثیة والذکوریة یظهر فی الکلام أکثر منه فی الکتابة. ومن هذا المنطلق قامت الباحثتان خلال هذه الدراسة بمقارنة عدّة خطب من خطب نهج‌البلاغة بالخطبة الفدکیة لفاطم...

حدیثنافی هذه المقالة عن أبی تمام ومدی اضطلاعه بأمرالدلالة للمفردات والجمل، واهتمامه بأنماط الاستخدام الوظیفی للکلمات، بحیث یصبح للکلمة من خلاله أدق مایمکن أن یکون لها من تأثیر و دلالات لم تکن لتفیدها إن کانت مسوقة علی نحوٍآخرَمن أسالیب الأداء و أنظمة التألیف. وهذا مافعله الطـائی فی مواطنَ کثیرة من شعره، ممّا جعلنا نستعرض فی هذه الدراسة مجموعةمن أبیاته ونتناولها بالدرس الوظیفی-الآلیـّاتی، إلاأنّنا لسن...

کتاب دلائل الإعجاز فی علم المعانی از جرجانی امامِ بلاغت است. ظاهراً در این کتاب باید مسائل مربوط به فنّ معانی بحث شود، ‌ولی چنین نیست بَلْ در این کتاب از: کنایه، استعاره،‌ تمثیل، تشبیه و مجاز هم بحث شده؛ همان طوری که در کتاب دیگر عبدالقاهر به نام «اسرار البلاغة فی علم البیان» از مباحث‌ِ مربوطِ به علمِ معانی مانند: تقدیم،‌تأخیر، حذف، فصل، وصل، التفات، ایجاز و اِطناب هم سخن گفته شده است. یا مثلاً در کتاب ...

حدیثنافی هذه المقالة عن أبی تمام ومدی اضطلاعه بأمرالدلالة للمفردات والجمل، واهتمامه بأنماط الاستخدام الوظیفی للکلمات، بحیث یصبح للکلمة من خلاله أدق مایمکن أن یکون لها من تأثیر و دلالات لم تکن لتفیدها إن کانت مسوقة علی نحوٍآخرَمن أسالیب الأداء و أنظمة التألیف. وهذا مافعله الطـائی فی مواطنَ کثیرة من شعره، ممّا جعلنا نستعرض فی هذه الدراسة مجموعةمن أبیاته ونتناولها بالدرس الوظیفی-الآلیـّاتی، إلاأنّنا لسن...

یعد المدیح فناً أصیلاً وموضوعاً بارزاً له أهمیته ومکانته بین موضوعات الشعر منذ العصر الجاهلی حتی عصرنا الراهن وکان الشعراء یتخذونه وسیلة للإشادة بمناقب قبائلهم وساداتهم و من یحبونها. وقد تحول فی عصر صدر الإسلام لیکون مدحاً وإشادة بالقیم والمثل والمبادئ الإسلامیة التی خلعها الشعراء على ممدوحیهم، فإنه مالبث أنه عاد فی عصر بنی أمیة والعصر العباسی لیصبح أداة للتکسب والتزلف للخلفاء والوزراء والولاة. لکن ...

یعد المدیح فناً أصیلاً وموضوعاً بارزاً له أهمیته ومکانته بین موضوعات الشعر منذ العصر الجاهلی حتی عصرنا الراهن وکان الشعراء یتخذونه وسیله للإشاده بمناقب قبائلهم وساداتهم و من یحبونها. وقد تحول فی عصر صدر الإسلام لیکون مدحاً وإشاده بالقیم والمثل والمبادئ الإسلامیه التی خلعها الشعراء علی ممدوحیهم، فإنه مالبث أنه عاد فی عصر بنی أمیه والعصر العباسی لیصبح أداه للتکسب والتزلف للخلفاء والوزراء والولاه. لکن ...