حکمت از دیر باز مورد توجه اعراب بوده است . اگر به اشعار دوره جاهلی نگاهی بیاندازیم،متوجه می شویم که شاعر ضمن مدایح یا مراثی و یا شکوه ها و عتاب های خود ابیات حکمت آمیزی سروده است،هرچند که محیط طبیعی و اجتماعیشان به آنان اجازه نمی داد که آراء خود را به صورت یک نظام عمومی ارائه دهند، اما باز هم به اصلاح جامعه خویش، اهمیت داده ودر فالب شعر سخنان حکیمانه ای سروده اند . باطلوع خورشید اسلام این حک...

فرهنگ‌نویسان عرب از دیرباز درخصوص ریشه‏ و معنای کلمة «مکّه» فرضیه‌های گوناگونی را مطرح کرده‌اند که از دیدگاه تاریخی، ریشه‌شناسی و معنی‌شناسی قابل نقد و مناقشه‌ هستند. این مفروضات؛ مانند مکَّ چون زمین آبش را مکیده است یا مکاء بدان سبب که نیایش اعراب جاهلی همراه با سوت کشیدن بوده است؛ اغلب بر اساس نوعی ریشه‌شناسی عامیانه بنا شده‌اند و به دلیل نقل قول‌های مکرر از منابع اولیه، در میان پژوهشگران رواج ی...

شعرهای بازمانده از دوره جاهلی کهن ترین شعرهایی است که در این زمینه برای ما برجای مانده است. در این دوره شعر نخجیرگانی بخشی از قصیده جاهلی را تشکیل میداد شاعر بیشترین توجه خود را به حیوان شکارشونده اختصاص داده توصیف کاملی از این حیوان که معمولأ گورخر گاو یا شترمرغ است بدست میدهد. در پایان سده دوم هجری شاهد شکل گیری و استقلال نهایی شعرنخجیرگانی با عنوان ((طردیه یا شعر الطرد)) هستیم . تکوین این فن...

این پژوهش، درصدد پاسخ گویی به این پرسش ها است که پیامبر(ص) در مواجهه با سنن جاهلی، چه شیوه هایی اتّخاذ فرمودند؟ با چه روش هایی، زندگی عرب را دگرگون و ارزش های نوین آفریدند؟ هدف این تحقیق، معرّفی شیوه های اسلام در مواجهه با سنن جاهلی است تا اولاً مسلمانان با به کارگیری آن ها، در آیینشان ثابت قدم مانده و در اعتقاداتشان از آسیب شبهات و وسوسه های دشمنان، مصون باشند؛ و ثانیاً غیرمسلمانان، به اسلام و ر...

قرآن کتاب هدایت بشر و پیام آور برنامه سعادت انسان است. مخاطب آن ابتدا مردم عربستان بودند. مردمی که در نهایت غفلت و جهل زندگی می¬کردند. در قرآن به فرهنگ و آداب زندگی این مردم اشاره شده است و از آن به عنوان دوران جاهلیت نام برده است. آشنایی با چگونگی زندگی مردم در زمان جاهلیت باعث می¬شود تا تصویر واضحی از جامعه نشان داده شده و روش مقابله با آن نیز می¬تواند الگویی برای مقابله با جهل و غفلت در جوام...

قصیده، نخستین قالب مشخص شعر فارسی است. ازاین‌رو، شناخت خاستگاه‌های زبانی، ادبی و فکری این قالب شعری، برای شناخت ریشه‌های شعر فارسی، اهمیت دارد. بدین منظور ابتدا باید دید چه پیشینه‌ها و زمینه‌هایی در شکل‌گیری قالب قصیده‌ اثرگذار بوده‌اند. یکی از مهم‌ترین پیشینه‌های اثرگذار در این باره، فن خطابه است. کاربرد خطابه در ایران پیش از اسلام و میان اعراب دورة جاهلی و دورة اسلامی و یونان باستان و تقدم زم...

با توجه به ارتباط تنگاتنگ نقد ادبی و بلاغت، و نظر به اینکه شعر و ادب و علوم بلاغی ایرانیان، در رشد و بالندگی و گسترش، سخت تحت تأثیر و نفوذ فرهنگ اسلامی و عربی قرار گرفته است؛ نگارنده در این پژوهش کوشیده است براساس منابع معتبر، به‌اجمال و به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی، ابتدا عوامل و آبشخورهای مؤثر در شکل‌گیری و تدوین مباحث بلاغی عربی را بررسی کند و سپس سیر تحول و تطور این علوم را به شکل نقد تاریخی بکا...

فرهنگ‌نویسان عرب از دیرباز درخصوص ریشه‏ و معنای کلمة «مکّه» فرضیه‌های گوناگونی را مطرح کرده‌اند که از دیدگاه تاریخی، ریشه‌شناسی و معنی‌شناسی قابل نقد و مناقشه‌ هستند. این مفروضات؛ مانند مکَّ چون زمین آبش را مکیده است یا مکاء بدان سبب که نیایش اعراب جاهلی همراه با سوت کشیدن بوده است؛ اغلب بر اساس نوعی ریشه‌شناسی عامیانه بنا شده‌اند و به دلیل نقل قول‌های مکرر از منابع اولیه، در میان پژوهشگران رواج ی...

آیا اعراب با ادبیات نمایشی آشنایی داشته اند؟ این پرسشی است که بر زبان بسیاری از محققان و نقادان ادب عربی جاری است. برخی پژوهشگران و محققان عرب بر این باورند، که ادبیات کهن عربی تهی از آثار نمایشی است، و بهانۀ روی نیاوردن اعراب به این نوع هنر را- در گذشته- پیوند آن با اساطیر می دانند، زیرا که روح حاکم بر این گونه آثار، کشمکش انسان با خدایان گوناگون و متعدد است، و این مطلب از نقطه نظر دین مداران ...

    پیوندهای فرهنگی ، سیاسی، اجتماعی بین ایران وکشورهای عربی از جمله لبنان از زمان هخامنشیان تاکنون پیوسته ادامه داشته، ودستاورد این تعامل، مشترکاتِ فرهنگی-علمی، بین دو ملت بوده  است.  اما آنچه در این میان  چشمگیرتر است ،تاثیر زبان فارسی بر زبان عربی است که دارای تاریخچه طولانی بوده ودارای سهم ونقش بسزایی است. از دوره جاهلی که واژگان فارسی ‏برشعر شعرای جاهلی تاثیر گذاشت، این روند تا ‏دوره های بع...