واژگان تاریخی همانند تاریخ بشر سرگذشت پرفرازونشیبی را پشت سر می گذارند و سرانجام، در هر حوزه تخصصی معانی و اطلاقات ویژه خود را می یابند. بسیاری از واژگان در حوزه تاریخ سیاسی ـ اجتماعی، بار معنایی و اجتماعی خاص خود را یافته، مجموعه آنها اصطلاحات دیوانی و اداری دوره های مختلف تاریخ ایران را پدید می آورد.   در این مقاله، لزوم گردآوری و شرح اصطلاحات دیوانی و اداری و تغییر معنایی این دسته از اصطلاحا...

چکیده آیات قرآن، احادیث ، اشارات و تلمیحات در آثار منظوم و منثور زبان فارسی همواره مورد توجه شاعران و نویسندگان پارسی گوی بوده و آن ها از این عوامل به عنوان یک عنصر مهم برای بیان بهتر و زیباتر کلام خویش بهره می برده اند. آشنایی با تلمیحات و اشارات و درک آن ها باعث فهم بهتر و شناخت موثرتر اشعار و آثار بزرگان و میزانی برای سنجش توان شاعری و سخنوری آنان می باشد. الهی قمشه ای از جمله ی شاعرانی اس...

به منظور بررسی و تحلیل طیف اجرام نجومی با در نظر گرفتن فاصله کانونی عدسی چشمی تلسکوپ و محل قرارگیری فیبرنوری طیف سنج و نوع آن ها ابزار اتصالی بین تلسکوپ و طیف سنج فیبرنوری طراحی و ساخته شد. سپس طیف چند جرم نجومی نظیر خورشید، مشتری، ماه و ستاره ی شعرای یمانی در چندین نوبت ثبت شد. برای بررسی و تحلیل طیف های ثبت شده ابتدا با برازش نمودار تابع توزیع پلانک و نمودار طیف های ثبت شده با استفاده از دو ب...

عبور از افلاک از موضوعات مشترکی است که در بسیاری از سفرنامه ها و معراج نامه ها تکرار می شو؛ اما کیفیت عبور از این افلاک، نقش افلاک و ساکنان آنها و همچنین مبانی اسطوره ای و دلالت های نجومی در آنچه سالک مشاهده یا تجربه می کند یکسان نیست. سه سفرنامه ای که به مقایسه آنها پرداخته ایم از حیث درون مایه یکسان نیستند. معراج نامه، سفرنامه ای است که جنبه دینی و اعتقادی دارد؛ اما در روایتی که بوعلی به آن ا...

این پایان نامه ، ترجمه و تحقیق کتاب الفاظ الحضاره فی القرن الرابع الهجری نوشته دکتر رجب عبدالجواد ابراهیم در زمینه بررسی و شرح و توضیح اصطلاحات موجود در کتاب مروج الذهب مسعودی است . نویسنده پس از استخراج این اصطلاحات،آنها را در سه باب اصطلاحات سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی بررسی کرده است. او هر باب را به چند فصل، و هر فصل را به بخش های کوچک تر تقسیم کرده است. آنگاه ضمن بررسی هر مدخل از دو نگاه لغوی...

در این مقاله به بررسی گلبادهای مناطق کاندید کشور برای تاسیس رصدخانه ملی ایران می پردازیم. تلاطم حاصل از باد و تاثیر مستقیم آن بر وضعیت دید نجومی به عنوان مهمترین پارامتر مکانیابی توضیح داده می شود. سپس نتایج بررسی گلبادها, نمودارهای سرعت متوسط و درصد بادهای آرام مربوط به مناطق کانید بر اساس داده های 31 ایستگاه سینوپتیک هواشناسی در 20 سال اخیر گزارش می گردد.

با شکل گیری حکومت سلجوقیان روم در آناتولی ، حاکمان این شاخه از خاندان سلجوقی برای ادار ه ی حکومت نو پای خود با شرایطی متفاوت از سایر خویشاوندانشان -که در بلاد اسلامی حکم می راندند- مواجه شدند. حضور پرشمار ساکنان مسیحی در آسیای صغیر در کنار تاثیرات ناشی از حکومت دیرپای بیزانس در آنجا ، سلاجقه ی روم را با این چالش که چگونه ضمن حفظ استقلال و هویت خویش به عنوان حاکمان مسلمان ، شرایط خاص منطقه را نی...

ایران سرزمینی است که د ر طول حیات تاریخی خویش شاهد هجوم اقوام بیگانه بوده است که از میان آن ها اقوام مغول و ترک همیشه در تاریخ میانه از خود رویدادهای شگرفی به جای گذارده اند . ازجمله : حملات اقوام مغول و ترک کشتارو فتوحات این اقوام بود که در ایران از خود بر جای گذاردند . از میان این اقوام تاتار، افرادی همچون الغ بیک و هلاکو بودند که برعکس چنگیز خان به مسایل علمی و فرهنگی ایران با گرد هم آوردن و...