چکیده: اسماء و صفات الهی به کار رفته در آیات و سور قرآنی از جهات گوناگون قابل تأمّل است. این اوصاف از یک سو در نگاه کلامی، برخی را به بحث در کیفیّت صفات الهی و تقسیم آنها به صفات ثبوتی و سلبی، ذات و فعل و... برانگیخته است. از سوی دیگر می تواند از نگاهی نو و بدیع این موضوع مورد توجه قرار گیرد که آن تناسب مفهومی و ادبی و بلاغی اسماء و صفات الهی به کار رفته در آیات و سور با محتوای آیات و همچنین با ...

واژه «اسم» و مشتقات آن از واژه‏های بسیار پرکاربرد در علوم اسلامی (اعم از علوم نقلی و عقلی) است. این مقاله با روش کتابخانه‏ای در گردآوری مطالب و شیوه اسنادی در نقل دیدگاه‏ها و روش تحلیل محتوا در تحلیل داده‏ها این مسأله را بررسی کرده است که از روایات فریقین (شیعه و اهل تسنن) که در آنها اسمای لفظی گوناگون به عنوان اسم اعظم ذکر شده است، وحدت اسم اعظم لفظی مستفاد است و یا تعدد آن؟ و به این نتیجه دست...

وجود انواع شرور در جهان هستی همواره دستمایۀ ملحدین برای نقد عقلانیت خداباوری بوده است. در میان پاسخ­های مختلفی که از سوی خداباوران به مسألۀ شر داده شده است، نظریۀ عدل الاهی غایت­شناسانۀ سوئین­برن، فیلسوف دین معاصر انگلیسی، از اهمیت خاصی برخوردار است. وی در این نظریۀ عدل الاهی ادّعا دارد که نظریه­اش نه تنها می تواند به اِشکال شرّ اخلاقی پاسخ دهد، بلکه اِشکال شرّ طبیعی را نیز می تواند از میان بردارد. ...

حدیث آفرینش انسان بر صورت خداوند (خلق الله آدم علی صورته) در ردیف احادیث مربوط به معارف بلند الهی می‌گنجد که تفسیر و تبیین آن، تنها از برخی عالمان ربانی که در سطح ظاهری آموزه‌های دینی متوقف نشده باشند برمی‌آید. به باور امام خمینی این حدیث، اشاره به مظهریت تامه انسان کامل برای اسمای حسنای الهی و به عبارت دیگر، مظهریت او برای اسم جامع الله دارد. از آنجا که انسان کامل بر صورت الهی آفریده شده ا...

واژه «اسم» و مشتقات آن از واژه‏های بسیار پرکاربرد در علوم اسلامی (اعم از علوم نقلی و عقلی) است. این مقاله با روش کتابخانه‏ای در گردآوری مطالب و شیوه اسنادی در نقل دیدگاه‏ها و روش تحلیل محتوا در تحلیل داده‏ها این مسأله را بررسی کرده است که از روایات فریقین (شیعه و اهل تسنن) که در آنها اسمای لفظی گوناگون به عنوان اسم اعظم ذکر شده است، وحدت اسم اعظم لفظی مستفاد است و یا تعدد آن؟ و به این نتیجه دست...

اهتمام فراوان آموزه­های دینی بر اسمای حسنای الهی موجب شد تا عارفان مسلمان از نخستین دوران، سخن از بهره­های سلوکی سالکان از اسمای الهی به میان آورند. این اندیشه کم‌کم تکامل و انسجام بیشتری یافت و خود را در لسان عارفان، در قالب پیوندهای سه­گانۀ «تعلق»، «تخلق» و «تحقق» به اسماء الله نشان داد. «تعلق» معمولاً نخستین مرتبه از مراتب پیوند با اسماء الله شمرده شده و «تخلق» مرتبۀ میانی و «تحقق» مرتبه فنا ...

نظریه خدامحور معنای زندگی بر آن است که ربط و نسبت خاصّ با خداوند یکی از شرایط ضروری جهت معناداری زندگی می‌باشد. تفسیرهای مختلفی از این نظریه ارائه شده‌، امّا مهم‌ترین تفسیر خدامحور نظریه هدف الاهی است. براساس این نظریه، تحقّق بخشیدن به هدف خداوند تنها سرچشمه معناداری زندگی است. بر نظریه هدف الاهی نقدهای بسیاری همچون تقابل هدف خداوند با اخلاقی بودن و قدرت مطلق خداوند وارد شده، امّا به اعتقاد تدئوس م...

مطالعه حاضر با هدف شناسایی و تحلیل عرفانی جایگاه قلب با تکیه بر روایات امام رضا (ع) انجام پذیرفت. روش پژوهش، تحلیل کیفی مضمون‌محور است. واحد تحلیل، منابع روایی متقدم شیعه است. بیش از ده‌ها روایت بررسی شد و کدهای اولیه با مطالعه اکتشافی به دست آمد و کدهای ثانویه و مقولات پژوهش بعد از تحلیل دلالی روایات مستفاد گردید. در این پژوهش، شاخصه‌های نظری و کاربردی در رهیافت قلب به سعادت و حقیقت الاهیه مطر...

همانطور که می دانیم، بخش عمده ای از معارف دین مبین اسلام از طریق ادعیه، زیارات و مناجات های وارده از معصومین? در اختیار ما قرار گرفته است. مناجات حضرت امیر? نیز از جمله آن ها می باشد، که گر چه دارای سلسله سند نیست اما با استناد به متن و همچنین سبک سخن گفتن ـ که با ادعیه دیگر کاملاً مشابهت و همخوانی دارد ـ انتساب آن به حضرت امیر? اثبات می گردد. آن چه در این مناجات به چشم می خورد، آیاتی است که به ...

در قرآن کریم و در عرف متکلمان مسلمان آنچه به عنوان جایگزین نام الله یا در وصف او به کار می رود، اسم (جمع آن اسماء) الله نامیده می شود. این که آیا می توان خداوند را با نام ها و اوصافی خطاب کرد که در قرآن، سنت و اجماع نیامده و یا آن که اسماءالله توقیفی است؛ یعنی مقید به ذکر آنها در منابع مذکور است، از جمله موارد اختلاف مهم اندیشمندان عالم اسلام، به ویژه متکلمان و فلاسفه مسلمان بوده است. اختلاف دی...