اهمیت مصر به دلیل ویژگی های خاص این کشور است. می توان با قطعیت گفت که تمام جریانات فکری و سیاسی جهان عرب از این کشور شروع می شود. همان گونه که اینک امواج بنیادگرای اسلامی، خاورمیانه و شمال افریقا را درنوردیده است، نقش فکری-سیاسی مصر از هر زمانی پررنگ تر شده است. مصر کلید طلایی نفوذ به خاورمیانه عربی است. با ورود مدرنیسم به جهان اسلام، ساخت سنتی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جهان اسلام دستخوش دگرگونی ...

در این مقاله، موج سوم بیداری اسلامی به مجموعه تحولاتی اطلاق شده که از اواخر سال 2010 از شمال آفریقا آغاز و به دیگر کشورهای عربی تسری یافت. وقوع انقلاب اسلامی دومین موج بیداری اسلامی محسوب می‌شود. موج اول بیداری اسلامی نیز به مجموعه واکنش‌هایی اطلاق می‌شود که نیمه دوم قرن هجدهم و قرن نوزدهم به ویژه پس از انقلاب صنعتی در گستره جهان اسلام علیه هجوم سیاسی ـ فرهنگی غرب انجام شد. وقوع امواج مذکور، به...

پیکارجویان سلفی- تکفیری دولت اسلامی عراق و شام (داعش) که پس از 29 ژوئن 2014 میلادی. به «خلافت اسلامی» تغییر نام دادند، گروهی از تروریست­های بین­المللی­اند که با زمینه­های متفاوت جغرافیایی از کشورهای مختلف عربی، آسیایی، اروپایی و افریقایی گرد هم آمده­اند. هدف اساسی داعش، احیای حکومت اسلامی و تسلط بر همه مناطق حیاتی و حکم بر مبنای دین با همۀ اصول و مؤسسات لازم می­باشد. اندیشۀ برتر داعش، تفکر «جها...

هدف اصلی این مقاله، بررسی مبانی و مفاهیم اندیشه ای سازمان القاعده است. شناخت این مبانی و مفاهیم خود می تواند اقدامات تروریستی این سازمان را نشان دهد. به عبارتی، بعد از عملیات یازدهم سپتامبر بدلیل اسلامی بودن این سازمان، رابطه دو سویه اسلام و تروریسم به طور رسمی وارد قاموس روابط بین الملل شد. پیوند گفتمان القاعده با وهابیت تندرو در شبه جزیره عربی و ارائه روایت هایی از اسلام، باعث معمای اسلام و ت...

اسلام خواهی و اسلام گرایی اجتماعی و سیاسی در دوره معاصر در هر دو حوزه و بستر فرهنگی خواص و عوام جامعه دچار فعل و انفعالات بسیار شده است. اما آنچه از دید این پژوهش مورد اهمیت بوده نوع سیاست ورزی روشنفکران است که با هدف معین و از روی قصد و نیت خاصی با تغییر یا ایجاد نگرش ها، رفتارها و روش ها در برخوردهای اجتماعی متن جامعه سعی در تحول در معنای زندگی دینی اینان دارد. در حالی که دین تبلیغ شده توسط...

پس از انقلاب 25 ژانویه 2011 در مصر و انتخاب محمد مرسی به سمت ریاست جمهوری، فضای سیاسی جامعه مصر به رویاروی دو جریان مبدل شد. در یک سوی این مخاصمه جریان اسلام سیاسی و حامیان آن، یعنی شخص ریئس جمهور، اخوانی¬ها و حزب تازه تأسیس عدالت و آزادی قرار داشتند و در مقابل آن¬ها ائتلافی از مخالفان و ناراضیان سیاسی در قالب جریانی با نام (جنبش تمرد) گرد هم آمدند. این جریان که به طرفداران اسلام اجتماعی مشهورا...

بنابر آنچه گفته آمد، سخن گفتن از موضع واحدی درباره مسأله دموکراسی که بین همه حرکت‏های سیاسی اسلامی معاصر مشترک باشد، بسیار دشوار است. مواضع، بسیار متعدد است و گاه به حد تناقض و تضاد می‏رسد؛ زیرا گفتمان دموکراسی و تکثر و حقوق بشر به تازگی در عرصه فکری عربی / اسلامی، راه یافته است. واکنش‏های مثبتی را می‏بینم که با تحولات و تغییرات سریع در جهان تعامل برقرار می‏کند و به جهانی شدن نزدیک می‏شود. این ...

دغدغهء اصلی این مقاله،ارائه نگرشی اندیشه شناختی و متدولوژیک به مسأله فلسطین و کاربرد نظریه در تجزیه و تحلیل سیاست و تعامل دین و دولت است.بیش از پنج دهه فلسطین برای دولتهای اسلامی و عربی همواره یک مشکل و مسأله بوده است و پاسخهای گوناگون متفکران و دولتمردان در جهان اسلام،در تولید اندیشه سهم مهمی داشته است؟. به طوری که؛کل پروسهء پنجاه سالهء فلسطین و واکنشهای پنجاه کشور اسلامی-با دولتهای متفاوت آنه...

جابری در ریشه یابی علل عقب ماندگی دنیای عرب، گفتمان های دینی و اجزای معرفتی آن ها را مورد بررسی و نقد قرار می دهد و نقطه آغاز تعالی و انحطاط تمدن عربی - اسلامی را در عصر تدوین جست وجو می کند. عصری که اندیشه های اسلامی با محوریت متن قرآنی در قالب دستگاه های گوناگون معرفت اسلامی (معقولات دینی) در کنار نظام های معرفتی غیر اسلامی (نامعقول دینی) شکل گرفتند. در نظر جابری نظام های معرفتی درون زا که بر...

تغییر شکل نظام روابط بین‌الملل در سطح منطقه‌ای بر اثر وقوع انقلاب‌های عربی، ظهور تنش‌های جدید از جمله تشدید تقابل شیعی-سنی، و سطح بالای ناپایداری در منطقه، منافع روسیه را تحت تاثیر قرار داده‌ است. روسیه با جهان عرب روابط نظامی-سیاسی و تجاری دارد که تاثیرات "انقلاب‌های عربی" باعث محدود شدن این روابط شده است.  این وضعیت به طور غیرمستقیم وضعیت روسیه و سایر جمهوری‌های شوروی سابق را تحت تاثیر قرار م...