«داوری ایزدی»، نوعی آزمون است که در نتیجه آن بی گناه از گناهکار، بازشناخته می شود. در زمان های باستان که محاکم قانونی از ابزار دقیق امروزی بهرمند نبودند، در مواردی که عقل بشر را در آن راهی نبود، به این آزمون ها التجاء می جستند و به کمک آن سره را از ناسره باز می شناختند. به جهت انتصاب قدرت تمییزبخش این داوری ها به نیروهای فرازمینی، این آزمون ها، جزء آیین های اساطیری محسوب می شوند و «داوری ایزدی»...

شناخت انواع شخصیت های ادبیات عامیانه و فولکلور ایرانی و دسته بندی آنها با کاربرد استفاده درخلق شخصیت های انیمیشنی می تواند به موفقیت انیمیشن ایرانی در داخل و خارج کمک کند. با توجه به غنای ادبیات ایرانی وبه خصوص بخش فولکلور آن و این موضوع که بن مایه های داستان پریان از 36 رخداد ثابت تشکیل شده، شاید بتوان گفت که عدم ساخت انیمیشن های اقتباسی جذاب و پرمخاطب در ایران به نحوه پرداخت شخصیت و داستان با...

اگرچه قهرمانان اساطیری در قالب ها و اشکال گوناگونی بروز می کنند، اما به جرأت می توان بیان کرد که سرگذشت مشابهی دارند و مراحل مشابهی را پشت سر می گذارند. هدف از نگارش این پایان نامه توجیه و کشف این مشابهت هاست. دو فرضیه ی این پژوهش عبارتند از اولاً همانندی هایی در ماجرای قهرمانان اساطیری ملل مختلف وجود دارد. ثانیاً این همانندی ها در قهرمانان دنیای معاصر نیز به چشم می خورد. بنابراین بررسی تحلیلی - ...

اسطوره­شناسی تطبیقی، از زمینه­های پژوهشی نسبتاً جدیدی است که از نیمة دوم قرن نوزدهم، به طور گسترده کاربرد یافته است. ارتباط این رویکرد، از یک سو در زمینة ادبیات تطبیقی و از سوی دیگر، در حوزة نقد اسطوره­ای پیوستگی و انسجام می­یابد. با اینکه ضرورت شناخت اساطیر ملل و اقوام جهان، به­صورت گسترده و تطبیقی، نخست از سوی پژوهندگان اروپایی احساس شد و پژوهش­های گسترده­ای انجام دادند که بیشتر محدود به اساطی...

مقاله ی حاضر، بررسی دو اثر اسطوره ای و مذهبی است که به دو فرهنگ مختلف تعلق دارند؛ ولی از نظر بن مایه ی داستانی شبیه هم هستند. یعنی مقایسه ی داستان فریکسوس از اساطیر یونان باستان و داستان اسماعیل ذبیح الله از قران کریم که این داستان در تورات نیز با اندک تفاوتی آمده است. بافت دو داستان از نظر سیر کلی و اتفاقات و اعمال قهرمانان، نزدیک به هم است. شخصیت های داستانی دو به دو با هم مشابهت دارند. حتی ر...

وجود اساطیر در شعر شاعران ایرانی، با توجه به تاریخ و فرهنگ کهن این سرزمین، تازگی ندارد. زبان نمادینِ شعر شاعران معاصر، کارایی اساطیر در غنی کردن این زبان، آشنایی شاعران با شعر و اساطیر ملل دیگر، و کارکردهای اجتماعی و سیاسی شعر سبب شد تا اساطیر به وفور در اشعار شاعران معاصر به کار رود. حمید مصدق نیز با توجه به شرایط روز جامعه و زبان نمادین سروده هایش هرچند رویکردی گسترده به اساطیر دارد، اما این ر...

در اساطیر ایران، فلز قداست و اهمیت بسیاری دارد. پیشینیان، این گوهر را با آسمان پیوند داده و برای آن اصلی آسمانی قائل شده اند؛ چنانکه گاه دیوارة آسمان را نیز از جنس فلز پنداشته اند. فلز به دلیل برخورداری از این پیشینه، عنصری اهریمن ستیز است. در نمونه هایی از اساطیر و داستان واره های ایرانی، فلز همچون وسیله ای برای به بندکشیدن و یا کشتن نیروهای اهریمنی و پلشتی به کار رفته است. از این رو، فلز هموا...

چکیده این نوشتار، با هدف بررسی و نقد کتاب نقد تطبیقی ادیان و اساطیر در شاهنامة فردوسی، خمسة نظامی و منطق الطیر، نوشتة حمیرا زمردی، استادیار دانشگاه تهران، فراهم آمده است. حاصل این بررسی این است که اولاً، مبنای کار نویسنده در این کتاب، پذیرش بی علت و غیرعلمی نظریه ای است که از جانب برخی غربیان، در باب ادیان و اساطیر و ارتباطشان با یک دیگر و نحوة پیدایی شان ابراز شده است. ثانیاً، روش کار نویسنده مب...

اسطوره ها که زمانی شالودة تفکر و اخلاق را تشکیل می دادند، کجا رفته اند؟ امروز کجا می توان آن ها را بازجست؟ در پی پاسخ به این پرسش ها صرف نظر از تعاریف کلی و رایج در مورد اسطوره، به بررسی دیدگاه­هایی می پردازیم که دربارة شکل ها و کارکردهای امروزین اسطوره نظریه پردازی کرده اند. سپس با نقد نظریه­هایی که شکل نوین اسطوره را در جوامع صنعتی و در مفاهیمی چون قدرت، مد، همسان گرایی و اساطیر رسانه ای جست ...

آتش به دلیل وابستگی زندگی بشر بدان، در اساطیر اغلب ملل، دارای قداست و اهمیت ویژه است. قداست آتش در اساطیر از نقش‌‌های الهی و مینوی که بدان داده‌‌شده تا آزمون، راهنمایی، پالایندگی و واسطگی زمین و آسمان را در بر می‌‌گیرد؛ علاوه بر این، در اساطیر برخی ملل، یکی از خویشکاری‌‌های آتش، مجازات بدکاران است. آتش در ادیان کارکردهایی مشابه اساطیر دارد، اما این کارکردها از حیث ماهوی و چیستی، متفاوت است. در ...