در پژوهش حاضر سعی شده است تا بخشی از ابتکارات، خلاقیت­ها و نوآوری­های صورت گرفته در عرصه­ اطلاع رسانی در شهر تبریز طی دوره قاجار بررسی شود که می تواند شاهدی باشد بر پیشگام و تاریخ­ساز بودن تبریزیان در عرصه اندیشه، دانش و فرهنگ این مرز و بوم. لذا به ابداعات و تحولات صورت گرفته در زمینه­های اطلاع رسانی، ادبیات و آموزش پرداخته شد. برای این منظور از روش تاریخی استفاده شده است. از میان عوامل مختلفی ...

در این پژوهش، نقش انجمن های خیریه و مدارس ایرانی که در اواخر دوره قاجار برای ترویج زبان و ادب فارسی در آسیای مرکزی، شهرهای عشق آباد و تاشکند، شکل گرفتند بررسی می شود. در اواخر دوران قاجار، به علت وضع بد اقتصادی تعداد کثیری از ایرانیان، به ویژه اقشار ضعیف و فاقد تخصص، به خارج از مرزها، خصوصاً آسیای مرکزی مهاجرت کردند. در راستای این مهاجرت، تجار و مسئولان تدابیری برای سازمان دادن و رسیدگی به امور ...

در این پژوهش،ادبیات نوکودکان دردور? قاجار در پنج گروه ادبیات داستانی نو،پندنامه ها،باز نویسی متون ادبی،ترجمه وبازنویسی متون ادبی غیر فارسی وکتابهای درسی وتعلیمی دارای مضامین تربیتی، از منظر تربیتی مورد مطالعه وبررسی قرار گرفته اند؛امّا تاکید بحث ما بر چهاراثر خاص بوده است.مثنوی الاطفال واخلاق اساسی جلد1و2که به ترتیب مهذّب کلیله ودمنه ومهذّب مرزبان نامه نامیده شده اند؛درواقع بازنویسی وتلخیص متون که...

روند تاسیس مدارس به شیوه نوین در اواخر دوره قاجار شتاب فزاینده‌ای به خود گرفت. این مدارس توسط تجار، شخصیت-‌های سیاسی و فرهنگی تاسیس و اداره می­شد. دردوره پهلوی اول تلاش گسترده­ای برای دگرگون ساختن نهادهای فرهنگی کشور انجام شد. دگرگونی فرهنگی با رشد سریع نهادهای جدید و با هدف از هم پاشیدن نهادهای سنتی به‌وسیله دولت مواجه شد. از میان نهادهای  فرهنگی بسیاری که در‌ این دوره  تأسیس شد‌، مدارس ایرانی...

ایران جامعه‌ای با زیر ساخت مذهبی است که دین اسلام و مذهب تشیع از دیرباز در آن نفوذ فراوانی داشته که در این میان فرهنگ و ادبیات ایرانی و خاصه شعر نیز جلوه گاه مهمی برای بازتاب نمودهای دینی شده است. عصر قاجار یکی از دوره های شعری ادبیات فارسی است که مذهب، به ویژه تشیع در آن جلوه و بازتاب گسترده‌ای دارد. در این دوران شاعر می‌کوشد با تقویت بن مایه‌های دینی در اشعار، مخاطب خود را پرورش اخلاقی داده، ...

این نوشته میکوشد تا بخشی از اوضاع فرهنگی ناشناختة دورة قاجار را، در ارتباط با چگونگی گسترش زبان فرانسه در ایران، مورد بررسی قرار دهد. در این دوره، به ویژه از زمان محمّد شاه (1264-1250ق.)، علل سیاسی - اجتماعی گوناگون از یک سو و از سوی دیگر، نهادها و شخصیتهای مختلف، بسترهای مناسبی را برای نفوذ زبان و ادبیات فرانسه در ایران فراهم کرده‏اند؛ اما چنان که خواهد آمد، مهمترین نقش را در این فرآیند تاریخی ...

هدف این مقاله جنسیت‌ زدایی از واژۀ «مکر» در روایات مرد سالارانه، از هوشمندی و چاره‌ اندیشی زنان است. اساس کار این پژوهش، کتاب ادبیات مکتب‌خانه‌ای است که هفتاد قصۀ عامیانۀ فارسی زمان قاجار را گردآوری کرده است و بازتاب گفتمان فکری _ فرهنگی این دوره است. از بین این داستان‌ها بیست‌ودو داستان را که به موضوع مکر در آن‌ ها بیشتر پرداخته شده است، انتخاب کرده‌ایم. مسئلۀ مقالۀ حاضر آن است که چرا مکر بیشت...

یکی از مهم­ترین ویژگی­های نقاشی و نگارگری ایرانی، پیوند با ادبیات فارسی است که به شکل‏گیری زبان مشترک و موضوعات مشابه در این دو حوزۀ هنری منجر شده است. هرچند از دورۀ زندیه، به ویژه از اواخر آن، به دلیل تأثیرپذیری نقاشان از هنر اروپایی و ضعف نسبی شعر فارسی، پیوندهای میان این دو رو به گسست نهاد، اما طی 37 سال سلطنت فتحعلی‎شاه قاجار (1213 - 1176ق)، زمینۀ شکوفایی و همگامی تازه­ای بین شعر و نقاشی به...