مثنوی ارجمند مولانا جلال الدین محمد بلخی ، دائره المعارفی است که بسیاری از مقولات انسانی~عرفانی در آن طرح شده است. در این مقاله ، باده، انواع آن و مسائل مربوط به آن از دیدگاه مولانا در مثنوی شریفش بررسی می شود. از آنجا که مولانا از نظام فکری منسجم و نظ م مندی برخوردار است، دیدگاه او درباره باده، در غزلیات و مثنوی اش یکسان و هماهنگ است از این رو در این مقاله گاه شواهدی نیز از غزلیات وی آورده شده...

این مقاله، مقایسه و مقارنه مختصری است بین حافظ و ابن فارض؛حافظ، سراینده زیباترین و عالی ترلین شعر رندانه – عاشقانه و عارفانه با این فارض حموی مصری بزرگترین و مشهورترین شاعر عارف عرب با فاصله یکصدو شصد سال که دارای وجوه افتراق و اشتراک بسیار هستندو در این مقاله ، قصد بحث تفضیلی و پرداختن به اصول و مبانی مشرب فلسفی و اخلاقی و ممیزات مکتب عرفانی و تجزیه و تحلیل عناصر هنری وفنی و زیبا شناختی و خیال...

ابن فارض از بزرگترین سرایندگان شعر صوفیانه در ادبیات عرب است؛ از سوی دیگر مولانا، خداوندگار عشق و عرفان در ادبیات فارسی است که زیباترین و مهمترین مضامین عرفانی در اشعار آن دو یافت می شود. جهان بینی و نگرش آن دو عارفِ بزرگ، با یکدیگر شباهت های قابل توجهی دارد و در بسیاری از موضوعات عرفانی مشابهت و مطابقت تام دارد. زیر بنا و شالودۀ اعتقادشان بر "وحدت وجود" و ادراک آن است. نظریۀ "وحدت وجود" از مهمت...

در حدود سالهای: 282 و 283 هجری استادی به راستی استاد در علوم اسلامی و حافظ قرآن، در حلقۀ درسی، به شاگردان خود می گوید: آمادگی دارید که نوشته یی در تفسیر قرآن برایتان املا کنم؟ شاگردان می پرسند: مقدار آن چقدر ایت؟ استاد پاسخ می دهد: سی هزار ورق. دانشجویان می گویند: ممکن است پیش از به پایان آمدن کتاب، عمر ما سرآید. استاد با اندوه می گوید: «اءنالله!» همتی در مردم نماند است. سپس استاد کتاب خود را ب...

مفاهیم عرفانی و بازتاب هنری آن در دیوان فخرالدّین عراقی و ابن فارض مصری چکیده پژوهش حاضر، مطالعه ای تطبیقی در چارچوب مکتب ادبیّات تطبیقی آمریکایی است که به منظور کشف روابط فرهنگی و ادبی، دو زبان فارسی و عربی صورت پذیرفته است، به همین سبب موضوع مفاهیم عرفانی و بازتاب هنری آنها در دیوان دو شاعر ایرانی و عرب؛ یعنی فخرالدّین عراقی و ابن فارض مصری مورد واکاوی قرارگرفت. چون در قرن هفتم یکی از اصلی ت...

در این پژوهش، اثرپذیری یکی از شعرای عهد صفویه، یعنی نصیرای همدانی از فرهنگ و ادبیّات عربی در قالب ادبیّات تطبیقی مورد بررسی قرار می‌گیرد. شاعر و نویسنده‌ای که از انواع علوم و فنون روزگار خویش بهره‎مند بود. علاوه بر دیوان شعر، رساله‌ها، دیباچه‌ها، رقعه‌ها و نامه‌هایی از او به‌جا مانده است که گویای مهارت و توانایی­اش در زمینة نظم و نثر است. نتیجه تحقیق که به روش اسنادی و کتابخانه­ای صورت گرفته گویا...

نوشتار حاضر مقایسه شعر فراغی و ابن فارض یعنی مقایسه اندیشه و هنر این دو عارف هنرمند است . فراغی بزرگترین شاعر و عارف ترکمن و ابن فارض نیز بزرگترین شاعر صوفی عرب است که به ترسیم عشق الهی در اشعار خود پرداخته است . عشق و سرمستی آئین این دو بزرگ است و هر دو مستغرق در عشق الهی اند این دو شاعر که در سخن سرایی و اندیشمندی جزو سرآمدان ادبیات مشرق زمین به حساب می آیند، نقاط مشترک فراوانی دارند که نما...

خودشکوفایی، فرآیند شکوفا ساختن استعدادهای پنهانی است. گرایش به شکوفا نمودن استعدادهای نهفته، در تمام قوم¬ها و قبیله¬های بشری وجود داشته است. روشنفکران و اندیشمندان مکاتب مختلف همواره با تأمل در افراد رشد یافته و موفق، مولفه¬هایی را برای شناساندن این¬گونه افراد ذکر نموده¬اند. ابراهام مزلو از روانشناسان انسان¬گرای قرن بیستم نیز ویژگیهایی ارائه کرده که بیشتر افراد خودشکوفا از جمله هنرمندان و عارفا...

رسالۀ «مشارب الاذواق» میرسیدعلی همدانی ماهیت عرفانی داشته و مؤلف در آن به شرح اصطلاحات و مضامین قصیدۀ «خمریۀ میمیه» ابن فارض مصری پرداخته است. این اثر همچنین شرح و توضیح مسائل علم عروض را نیز دربرمی گیرد. هدف این رساله فهماندن محتوای قصیدۀ عرفانی «خمریۀ میمیه» به سالکان و تشریح مبانی اشارات و معانی عبارات آن به عارفان است. میرسیدعلی در تفسیر این قصیۀ عرفانی، جمال خداوند را مقصود کلی برای لذت وص...

کیفیت حصول ادراکات عقلی و نحوه واقع نمایی آنها از موضوعات مهم در فلسفه و کلام است . در این باره نظریات متفاوتی از سوی فلاسفه و متکلمان ارائه شده است . ابن سینا، فیلسوف بزرگ مشائی در جهان اسلام، پیدایش ادراکات حسی و خیالی مبتنی می کند و مطالعه صور ادراکی جزئی را به منظور حصول استعداد نفس در اتصال با عقل فعال امری ضروری می داند. او قائل به مراتب چهارگانه هیولانی، بالملکه، بالفعل و مستفاد برای نفس...