نظریة «اسطوره و آیین» یا نظریة «آیین­گرایی اسطوره» که حیات اسطوره را وابسته به آیین می داند و یکی از رویکردهای اصلیحوزة «نقد اسطوره­شناختی» است، در شکل های جدید خود، بین اسطوره و آیین پارادیمی مشترک پیدا می کند. در این جستار برمبنای این نظریه، تبلور آیین سیاوشان را در اسطورة سیاوش در شاهنامة فردوسی بررسی می­کنیم. سیاوش از ایزدان پیشازردشتی ایرانی مرتبط با اساطیر باروری و فرهنگ کشاوزی است که آیی...

در بعد آیینی ادیان مختلف از جمله دین هندویی، شعائر مربوط به مرگ از جایگاه برجسته ای برخوردار است. اهتمام مجدانه به این آیین ها بازتاب دهنده جایگاه مرگ و وضعیت روان درگذشته در این دین است. از این رو پژوهش حاضر به نحوه ی برگزاری آیین های مرگ و پس از مرگ و نیز مراحل مختلف آن پرداخته است و در بر دارنده ی موضوعاتی از قبیل آداب احتضار، تشییع، مرده سوزی و مراحل آن در آیین هندویی است.همچنین در صدد است ...

آیین گنوسی را کیشی عرفانی دانسته اند که دارای عقایدی تلفیقی است و فرقه های گوناگونی دارد، از جمله: مانویت، صابئین مَندایی، شمعونیان، و مرقیونیان. دوران شکل گیری و ظهور و بروز این آیین را از قرن دوم پیش از میلاد تا قرن سوم میلادی دانسته اند. به عقیده گنوسیان، روح انسان در این دنیا اسیر است و راه نجات و رهایی او دست یابی به گنوسیس یا همان معرفت نجات بخش است، که فرستادگان الاهی و منجیان آسمانی برای...

این نوشتار مشتمل بر سه فصل است. در فصل ابتدایی، پس از معرفی طرح پژوهشی و پرداختن به ایضاح مفاهیم کلیدی، پیشینه آموزه تناسخ و تاریخچه اعتقاد به آن در ادیان شرقی، یونان باستان و ادیان ابراهیمی بررسی شده است. در فصل دوم، ابتدا به معرفی ادیان هندو و بودا و آثار مکتوب و پنداشت های آنان و نیز به بررسی آموزه تناسخ و کارما در این ادیان پرداخته و سپس آیین پال توئیچل، اکنکار، را مورد بررسی قرار داده ایم...

داستان سیاوش و سودابه، از شاهکارهای فردوسی است که در آن، شاهد رویارویی دو ابرقهرمانیم. تأمّل ژرف در این داستان ما را متقاعد می کند که بنیان آن بر تقابل عقل و عشق، عصمت و عصیان و در تحلیل نهایی غریزه و فرهنگ استوار است. براساس آیین زرتشت، خیر و شر، در روزگاران نُه هزار سالة گمیزشن، همواره با هم درگیرند، امّا با لحاظ نگرة مذهب مهر (میتراییسم) آن دو، در عین حال که در نمود با یکدیگر می ستیزند، بودی یگ...

آیین ها یکی از قدیمی ترین نمود های فرهنگ در هر جامعه ای محسوب می شوند.بخش مهمی از این آیین ها، آن دسته از آیین هایی هستند که به واسطه بنیان های ایدئولوژیک و کارکرد مورد انتظارشان به صورت تک جنسیتی اجرا می شوند. معمولاً در این گونه آیین ها حضور جنس مخالف بنا به دلایلی نهی شده و ممنوع است و تمام وظایف و مراحل اجرای آیین به عهده یک جنس است. در این پژوهش سعی شده است با نگاهی به آیین های زنانه در ایر...

هنر در فرهنگ های سنتی و دینی و آیینی، بستر مناسبی برای تجلی مضامین عرفانی، معنوی و روایی است، لذا می توان از طریق پژوهش در این قبیل آثار هنری، علاوه بر کشف معانی نمادین به دریافت محتوای رمزی اشاره ای آنها نیز نایل شد. بیان نمادین در رقص های آیینی یکی از مهم ترین شاخه های هنری است که می تواند، به مثابة مطالعاتی جامعه شناختی، دینی، عرفانی و اعتقادی و به طور کلی تحت عنوان مطالعات فرهنگی، خصوصیات ز...

کشته شدن مظلومانۀ سیاوش، به دست تورانیان، باعث ایجاد نوعی سنت عزاداری در ایران شد که به سوگ سیاوش یا سیاوشان معروف است. در مناطق کرد و لرنشین آیین سوگ به نام چَمَر خوانده می شود و نحوۀ برگزاری این آیین در این مناطق یکسان است. این آیین با سوگواری برای سیاوش، شاهزادۀ محبوب ایرانیان، شباهت های فراوانی دارد. مقالۀ حاضر با هدف بررسی و توصیف آیین سیاوشان و شناخت وجوه تشابه این رسم و آیین با سوگ آیین ها...

اسطوره ها با آیین ها پیوند تنگاتنگی دارند. با این حال، بعضی از اسطوره ها ممکن است بدون آیین ها، یا بعضی از آیین ها بدون اسطوره ها به بقای خود ادامه دهند. در این تعبیر اسطوره تنها داستانی نیست که خاستگاه چیزها را توضیح دهد، بلکه در شکل آیین در جوامع بشری حس کامل بودن و با هم بودن را ایجاد می کند. درست به همین دلیل، اسطوره در شکل آیین از ماندگاری بیشتری برخوردار است و گاه آیین ها بدون وابستگی به ...

آیین های مرتبط با محرم یکی از با شکو هترین آیین های شیعی در دکن است. سلاطین مسلمان دکن باآگاهی از این واقعیت که اکثریت جامعه دکن را هندوان تشکیل میداده اند، برای ایجاد همزیستی میانمسلمانان و هندوان و نیز فراهم آوردن زمینه های گسترش تشیع، هندوان را به مشارکت در آیین هایمحرم تشویق می کردند. مشارکت هندوان در آیین های محرم موجب شد که به تدریج این آیین ها تحتتأثیر آداب و رسوم محلی، شکلی هندی و بومی ...