یکی از آیین های باستانی که ظاهراً در اواخر دوره هخامنشی از بطن دین زردشتی منشعب شده، آیین زروانی است. در این عصر، گروهی از زردشتیان با تأمل در دو مینوی نخستین؛ یعنی اهورامزدا و اهریمن به این باور دست یافتند که باید این دو را پدری باشد؛ بنابراین به ایزد زروان به عنوانِ پدر دو مینو نگریستند و زروان را زاینده آن دو پنداشتند که این اسطوره می تواند گذارِ جامعه ایران از زن سروری به مردسالاری را در ذهن ت...

مقاله ی حاضر، بررسی دو اثر اسطوره ای و مذهبی است که به دو فرهنگ مختلف تعلق دارند؛ ولی از نظر بن مایه ی داستانی شبیه هم هستند. یعنی مقایسه ی داستان فریکسوس از اساطیر یونان باستان و داستان اسماعیل ذبیح الله از قران کریم که این داستان در تورات نیز با اندک تفاوتی آمده است. بافت دو داستان از نظر سیر کلی و اتفاقات و اعمال قهرمانان، نزدیک به هم است. شخصیت های داستانی دو به دو با هم مشابهت دارند. حتی ر...

بی شک یکی از عناصر غنی موجود درگنجینه ی فرهنگ و آیین های بشری، اسطوره است و اسطوره پردازی نیز از قدیمی ترین شیوه های داستان پردازی به شمار می رود. در فرانسه، به تبعیت از تراژدی نویسان سترگ باستان، استفاده از اسطوره های کهن، بخصوص در ادبیات و هنرهای نمایشی، از دیرباز مرسوم بوده است. اما رویکرد قرن بیستم به مقولة اسطوره، با توجه به شمار آثاری که در آن ها داستانی اسطوره ای مورد بازنگری و بازخوانی ...

برای شناخت آیینها،شناخت اسطوره ها ونظامهای نمادینی که میان عناصر سازنده آیین وجود دارد لازم است. آیین های سوگواری در شمار مهمّ ترین نمودهای هویّت اجتماعی اقوام قرار می گیرند.این آیین ها نشان می دهند که هرچند خاستگاه اصلی آن ها فراموش شده است اما در میان جوامع حضور دارند. قوم بختیاری به عنوان یکی از اقوام کهن ایرانی میراث دار اساطیر، باورها ورسوم آیینی هندو اروپایی می باشد که این باورها را به خوبی...

تجلّی و تأثیر اسطوره از جهات گوناگون در زمینه های مختلف زندگی انسان پس از عصر اساطیری، امری است اجتناب ناپذیر. در این مقاله تلاش شده است تا با توجّه به شناخت اسطوره و آیین و عرفان، به یافتن تجلّی و تشابه محسوس و نامحسوس مقولۀ مشاهده و مکاشفه در اساطیر و آیین­های  آن و متون برگزیدهء نثر عرفانی فارسی تا قرن هفتم هجری قمری پرداخته شود. تجلّی­ها و تشابهات مبحث رؤیت و مشاهده و مکاشفه که میان دو مقولهء ا...

آیین زار از قرن­ها پیش در مناطق جنوب، به ویژه در میان ساحل نشینان خلیج فارس از خوزستان تا بلوچستان و جزیره ­ها و شهرهای عربی حوزه­ ی خلیج فارس رایج بوده و همواره اجرا می­شده است. در ایران تاکنون تنها از دیدگاه توصیفی، مردم شناسی و موسیقی درمانی به این مراسم نگریسته شده است. ازاین رو پرسش­ های زیادی درباره ­ی این پدیده­ ی پُر رمز و راز بی پاسخ مانده، پدیده ­ای که پهنه ­ی گسترده ­ای از جغرافیای خل...

در این پژوهش تصاویر گاو و مفاهیم آن در سقاتالارهای مازندران مرکزی مورد واکاوی قرار گرفته است. گاو از دیرباز در زندگی شبانی و کشاورزی انسان ها نقش اساسی داشته، به همین خاطر نقش گاو در انواع هنرها، به خصوص هنرهای تجسمی قابل رویت است. هدف این پژوهش پی بردن به ویژگی های بصری تصویر گاو در سقاتالارهای مازندران مرکزی و شناخت باورها و مفاهیم اسطوره ای مردم منطقه مازندران از طریق پی بردن به سهمی که گاو ...

پایه‏های اندیشه‏ی بسیاری از شاعران معاصر فارسی بر اسطوره ، آیین های کهن و فرهنگ ایران باستان استوار است.« بازتاب آیین های ایران باستان در شعر معاصر» پژوهشی است که میزان تأثیرگذاری بنیادین این اندیشه ها را مورد بررسی قرار داده تا بهره مندی شاعرانی که گرایش بیش تری به اسطوره دارند،همچون:احمد شاملو،مهدی اخوان ثالث،سیاوش کسرایی،حمید مصدق و محمدرضا شفیعی کدکنی را از آیین و اسطوره بسنجد.اسطوره ها و آ...