سخن از تقابل میان عاطفة ازلی بی­زوال شورآفرین «عشق» است و بارقة نخستین خلقت یعنی «عقل». دو مقوله­ای که همواره تعارض آن دو از مهم­ترین مسایل مورد بحث در طول تاریخ عرفانی ادب فارسی بوده  است. موضوعی که پژوهش­ها و نقدهای بسیاری در پی داشته است. یافتن پیشینة تاریخی این تقابل از میان آثار بزرگان عرفان و تصوف، خود در خور مقالة مفصلی است که در این مجمل نمی­گنجد. این مقاله سعی دارد تا دیدگاه عطار را به...

عقد معاوضی، توافقی است که موضوع تعهد آن جنبه ی مالی داشته و بین تعهدات دو طرف حالت تقابل وجود دارد. در مقابل، عقد غیرمعاوضی عقدی است که در آن مبادله وجود ندارد. از این رو، احکام مبتنی بر تقابل در این عقود مطرح نمی شود. مهریه یکی از مهم ترین اجزای عقد نکاح است که بعد مالی آن و برخی احکام عقود معاوضی حاکم بر آن به خصوص حق حبس زوجه سؤالاتی را حول ماهیت معاوضی یا غیرمعاوضی نکاح مطرح کرده است. این ت...

بحث تقابل و عشق یا فلسفه و عرفان بحث فراگیر و دازدامنی است. کمتر اثری عرفانی می توان پیدا کرد که از پرداختن به این موضوع غفلت ورزد. در میان صاحبان آثار عرفانی، مولانا از جمله بزرگ ترین شاعران و عارفانی است که در موارد زیادی به این موضوع پرداخته و راه شناخت مبتنی بر دل را بر شناخت عقلی برتر دانسته است. در سایر متون عرفانی نیز جلوه های مختلف این تقابل به چشم می خورد. لیکن تفاوت عمده نگرش مولوی به...

یکی از مهمترین مسائل افلاطون‌،‌ نسبت نوموس و فوسیس است که به اشکال مختلف در آثار او ظاهر می‌شود‌.‌ این مساله در قرن پنجم ق‌. م تحت عنوان تقابل فوسیس و نوموس در میان اندیشمندان بزرگ وجود داشته است‌.‌ در این مقاله سعی بر آن است تا نسبت فوسیس و نوموس در اندیشه‌های افلاطون با توجه به نظریه‌های رایج در تقابل این دو در سه محاورۀ گرگیاس‌،‌ جمهوری و پروتاگوراس مورد پژوهش قرار گیرد‌.‌ افلاطون سعی دارد ت...

منیرو روانی‌پور و مهسا محب‌علی از جمله نویسندگان زن هستند که در آثار خود به دنبال کشف هویّت زنان بوده و به ذکر مسائل و مشکلات اجتماعی زنان و برجسته کردن شخصیّت آنان توجّه داشته‌اند. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی و تحلیل محتوا و با بررسی ‌رمان‌های «اهل غرق» و «نگران نباش»، نشان می‌دهد که اولویت اصلی نویسندگان در این داستان‌ها، طرح مسائل فمینیستی نبوده است؛ نقطه اشتراک این دو رمان تقابل سنّت و ت...

پس از جنگ جهانی اول، نسل نویسندگانی که دوره جنگ را تجربه و سپری کرده بودند، اصول اجتماعی-فرهنگی و پایه های ایدئولوژیک را که هویت غرب بر آن اساس نهاده شده، زیر سوال میبرند. ایشان ارزشهای فراموش شده جامعه غرب را در سرزمینهای دوردست جستجو میکنند، که از آن بین، آسیا جایگاه متفاوت و ویژه ای را دارا میباشد. آندره مالرو، نویسنده ای که بواسطه شور و هیجان مضاعف جهت ارزش نهادن این فضای عرفانی و حتی افسا...

مقوله شناخت واقعی و ابزار شناخت که انسان را به حقیقت رهنمون می سازد از دیرباز برای فیلسوفان و اندیشمندان علوم مختلف ارزشی زیاد داشته است. تعدادی از اندیشمندان را اعتقاد بر این است که از طریق حواس ظاهری می توان به شناخت رسید. اما عده ای دیگر این حواس را فاقد اعتبار دانسته و اعتقاد دارند که چون حقیقت، واحد است و ابزار حواس متعدد، لذا حواس ظاهری برای رسیدن به شناخت واقعی اعتبار ندارند. تا زمانی که...

چکیده: متناقض نما به عنوان یکی از ویژگی های بارز کلام عطار، برآمده از تجربیات و مکاشفات عمیق درونی اوست که در پی فراتررفتن او از دنیای مادی و مواجه با حقایق برتر به دست می آید. گستره ی عرفان عطار بسیاری از حقایقی را که ما آن ها را در تضاد هم می بینیم درکنار هم تعریف می کند و زبان عرفان که گویای ناب ترین لحظات عارف است در پی خصلت متناقض نمای تجربه ی عرفانی، پارادوکسیکال می شود. به این ترتیب تأ...

کارناوال  (Carnival)یکی از زمینه‏های ایجاد کلام چندآوا در نظریۀ منطق گفت‌وگویی میخاییل باختین است. کارناوال که برآمده از جشن‏های توده‏ای مردم در سده‏های میانه است، در کلام، با مؤلفه‏هایی نظیر طنز، تمسخر و شوخی، نفی ارزش‏های حاکم بر جامعه، آمیختگی مرگ و زندگی، توجه به جسم و لذت‏های جسمانی، انتقادهای اجتماعی و به طور کلی، با هر آنچه به رویاروییِ گفتمان توده‏ای و غیررسمی با گفتمان رسمی و غالب راه م...