مقایسه معارف قرآن و عهدین در عصر حاضر یکی از حوزه های مطالعاتی مطرح است و پژوهش حاضر با روش جمع آوری «کتابخانه ای» و با روش تحقیق «توصیفی- تحلیلی» این مقایسه را در حوزه قضا و قدر و سرنوشت انسان بر عهده دارد تا از این رهگذر نقاط افتراق و اشتراک این دو کتاب (قرآن و عهدین) مشخص گردد. قضا یعنی افعال الهی که در عالم نسبت به مخلوقات انجام می شود و قَدَر، حد و اندازه هر چیزی است که همه امور بر طبق آن ...

در این پایان نامه ولایت تکوینی حضرت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بیت (علیهم السلام) در عرفان و روایات مورد بررسی قرار گرفته است. طبق مبانی عرفانی، غیب نهان در ولایت عیان حقیقت محمدیه (صلی الله علیه و آله و سلم) ظهور یافته است. ولایت دارای دو حوزه تکوینی و تشریعی است. ولایت تشریعی ظهور ولایت تکوینی است و نسبت ولایت تکوینی خاندان پیامبر(علیهم السلام) نسبت به سایر انبیاء و اولیاء (علیهم...

در این مقاله « پیامدهای کلامی تصرفات بشر در خلقت » بررسی می شود و این موضوع از آن جهت دارای اهمیت و در خور پژوهش است که برخی از تصرفات بشر در مخلوقات الهی، موجب بروز شبهات وچالش های کلامی گوناگونی شده است. پس از اشاره به نمونه هایی از تصرفات بشر، پیامدهای کلامی این گونه تصرفات، بررسی وتحلیل و بر اساس مبانی و پیش فرض های فلسفی و کلامی به شبهات پاسخ داده می شود. بر اساس یافته های این پژوهش، دامنه...

تقویت باور قانونمندی تاریخ از طریق دستیابی به سنت‌های الهی و توجه به قطعیت و تغییرناپذیری آنها از مهم‌ترین اهداف قرآن کریم در دعوت آدمیان به سیر در تاریخ است. تعبیر «مداوله» به مفهوم گردش روزگار، یکی از همین قوانین الهی است که آیات ۱۴۰ و 141 سوره آل عمران به‌صراحت از آن سخن گفته است. پژوهش حاضر نشان می‌دهد درک مفهوم و چگونگی تحقق این قانون، ضمن معنادار ساختن بسیاری از تحولات و رویدادهای اجتماعی...

واژة «تفویض» در نظام عرفانی به دو گونه به کار می­رود: گاه تفویض در سیر صعود و مرحله­ای از مرتبه معاملات است که پس از ایجاد روحیه توکّل، و در افقی بالاتر باید در سالک الی الله ایجاد شود؛ امّا دومین معنای تفویض در عرفان، در سیر نزول و به معنای واگذاری امور به اختیار «واسطة فیض» است. این نوع تفویض اجمالاً به معنای اجازه و اذن الهی در تصرّف اختیاری است و خود شامل دو نوع است: «تفویض در تکوین» یا همان تأ...

ولایت تکوینی به معنای ولایت بر نظام تکوین از مسائلی است که همواره ذهن عالمان را به خود مشغول کرده است. آنچه در این نوشتار می آید، پرده برداری از معنای این اصطلاح و برخورداری یا عدم آن در حق امامان شیعی علیهم السلام است. بر اساس مهم ترین یافته های این پژوهش، ولایت تکوینی می تواند به دو گونه ولایت در تکوین و ولایت بر تکوین تصویر شود و آنکه مورد خلاف است، دومی است. اگر چه واگذاری و تفویض امر عالم ...

یکی از ویژگی های منحصر به فرد امام در کنار سایر خصوصیّات، مانند نصب الهی، عصمت، وابستگی به علم الهی و ولایت، موضوع هدایت به امر است که در دو جای قرآن به آن اشاره شده است. علاّمه طباطبائی کلمة «امر» را در این آیات، امر تکوینی گرفته است و مراد از آن را تصرّف در نفوس و امر ملکوتی می دانند. لذا سؤال اصلی مقاله این است که این نوع از هدایت چه نقشی در سازندگی جامعه ایفا می کند؟ پژوهش هایی که تا کنون دربا...

یکی از مباحث مهمی که از دیرباز و از دوران باستان در حکمت الهی و فلسفه و عرفان اسلامی مورد توجه متفکران، فلاسفه و عرفا بوده است، تطابق عوالم تکوینی با عوالم انسانی و یا به عبارتی انطباق عالم اکبر و عالم اصغر و به تعبیر دیگر عالم تکوین و عالم تشریع، و سرانجام تطبیق انسان کلی با هستی است. این مسأله در فرازهای مختلف دعای سحر آمده و مفسران معاصر در شرح این دعا به این موضوع اشاراتی کرده اند. نگارنده ...

کلمه فساد و مشتقّات آن نزدیک به50 مرتبه در30 سوره قرآن کریم آمده است که نشان از اهمیّت موضوع دارد. مقاله حاضر در صدد است که مفهوم و عومل ظهور افساد، اقسام و اصناف مفسدان و مجازات آنان را از منظر قرآن کریم تبیین نماید. افساد در قرآن به معنای خارج شدن شیء از حالت اعتدال می باشد و قرآن کریم، مخالفت مردم از اوامر الهی، سلطه حاکمان و پادشاهان ستمگر و دوستی با کافران را از جمله عومل ظهور افساد می شمارد...

چکیده ضلالت، فقدان هدایت است. اضلال به معنای امساک فیض الهی و واگذاری امر به خود شخص و سقوط او می باشد.اضلال به دو قسم تکوینی وتشریعی تقسیم می شود.اضلال تکوینی به خداوند استناد دارد.بدین معنا که هرگاه فردی با داشتن امکانات هدایت عمداًَ راه انحراف را برگزیندو از مهلت توبه استفاده نکند خداوند نورانیت اهتدا به او نمی دهد. به عبارت دیگرضلالت تکوینی دامن گیر انسان ضلالت پیشه ای می شود که با علم و ا...